‘Ka Load Shedding jong ka MDA-2: Ngi ïa jied ïa kane?

Ma O.R Shallam, Jowai

0

Katba nang ïaid ki por ki sngi ka jylla ba ieid tam jong ngi ruh ka la nang kynjoh sha ka rta ba 51 tylli ki snem. Ki Sorkar bapher bapher naduh ki sorkar marwei haduh ki sorkar synrop ki nang mih ki nang ïaid kumba mih ki saw aoim ha ka jingim briew jong ngi. Ka jaitbynriew jong ngi ka khie rasong ha ka im tip briew tip blei bad ka im-sngi ha ki nongrim ba shong-sbai ba shong-nongrimbad kumba la ïoh hikai na ki tymmen ki san hala i ïing i trep.
Phewse, ka jingshah ïuhroit pat ka jaitbynriew jong ngi kala sdang lypa naduh u snem 1972. Ka roi ka par ka dap ka biang na duh ki thaiñ nongkyndong haduh ki thain sor ka ring swai shaba palat. Ki jingkular ba khlem nongrim jong ki sorkar ba wan ba leit ha ki liang bapher bapher baroh ban pynsuk bad pynbiang ïa ki jingdonkam jong ki nongshong shong ki kut ruh hi kumba kut ka por ïa ki sorkar ba nashwa. Leilei ha ka sorkar ba mynta naduh ka MDA I haduh kane ka MDA II kala nang jur nangjur. Katba u paid nong shong shnong u nang kynduh sohsat khamtam ia u rangli u juki, ki briew ba ïajan tam bad kine kiba shong ha ki shuki ka bor ki nang sngaid nang sngaid ha u saipan jong ki jingmyntoi marwei ki jongki.
Ki jing-eh ba ka jaitbynriew ka kynduh mawsiang naduh ki lynti ki syngkien, ki jaka pule puthi, ki jaka sumar, ka umbam umdih haduh ka bor ding kiba bunsien bunsien ki wanrah tang ki jingjynjar jing shem-pop ymtang ïa ki paid nongshong shnong sha ki thaiñ nongkyndong hynrei wat sha ki jaka sor kumjuh. Kaba pynklumar hi thlim ïa ka jaitbynriew ha ki por ba mynta dei ka jingkyrduh ha ka ïoh kam ïoh jam jong ki khun samla bala nang la stad. Ka Reservation Policy lane ka bhah buh kyrpang ha ka iohkam ioh jam kala kylla long pynban u ja-ngew ja-thang ia ki khun samla haba hapoh ka 40% la hap ia-shrut hap ïa-knieh ki ar ngut shi para kata u Khasi bad u Jaiñtia, katba u paid Garo u dang kham lei lei ban ioh marwei haduh 40%. Ha ka jingshisha ïa kane ka policy bala shna naduh u snem 1972 la dei ban pynkylla noh daka ba long shonghok bad long katjuh ïa baroh lang.
Tlum bad tlam, mynta ha kane ka kynti pat kumba kane ka MDA II kan dap noh 2 bnai kynthih, ka jylla jong ngi ruh kan dap 2 bnai syndon ha ka jinglip jong ka bording lane ka load shedding. Kaba pynsha-ïong khlieh duh ïa ki man ïing mansem hapoh ka kylla ka long ka jing pynlip light ha ki por ba long kyrkieh (rush hours) ha ki iing ki sem. Lah thut lut ki kam ïing kam sem khamtam ha ki por leit skul khun.
Ka jinglyngkar ha ka jinglip bording ba khah khah nalor ka load shedding kala pynklumar jingmut ymtang ha ïing ha sem hynrei ha ki jaka trei jaka ktah khamtam ïa ki briew ba im ja sngi ha ka kamai da kaba pyndonkam ïa ka bording. Mynmiet leilei, ka jingdum lymwir hapoh shnong hapoh thaw kaba pynsmiej pat ïa ki nongshong shnong na ka jingroi ki kam sniew hapoh ka imlang ka sahlang.
Kane ka sorkar MDA II ba la ïahkhmat da une u Conrad Sangma ka dei ka sorkar ba nang tang ka kren maw kren dieng bad ka thok ka shukor ia u paid nongshnong shnong. Imat kane ka dei shisha ka sorkar kumba ong ha ka ktien sepngi “A Government of the riches, by the riches and for the riches’. U rangli u juki u sohsat ka jingim, ki samla samhoi ki kylla langkñia ha ka Reservation policy, ki nongshong shnong ki mad jingeh bad jingjynjar ha baroh ki liang.
U ne u Myntri ka tnad bording leilei uba da kren laplah hana ba “ka jinglip light kanda btheng tad haduh ban da ioh slap’. Hynrei ha ka jingkylla ka suiñbeng ha kipor ba mynta ryngkat ka jingduna u slap ka mut ba lada ngim ïa ïoh slap baroh shisnem, ka jylla kan shong hapoh ka jingdum lynter? Ka bill light pat ngon ngon kane ka poi biang biang por pat sha ki khyrdop ïing jong ngi, kata ruh ha ka dor ba pura baroh shi bnai. Kada long ruh kaba sngew shrai shaba palat haba ïa uba pli uba duk ba duna lada u slem ne um lah ban siew ia ka bai bording katto katne bnai, la shah khyrwit tyngeh pat ha ka sorkar. Phewse, lada ïa ki kharkhana heh kiba ka sorkar ka dang sah ram da ki phew klur ruh, ka sorkar ka shu sngap beit man man.
Ban buh jingkylli haduh katno katno ruh ia ki MLA jong ka ri Khasi-Jaiñtia, kine pat sadhai ha ka im sngi ban shu ïaknieh shuki ia knieh bor donhi, kida kylla pynban tang ki ‘niang kohnguh jong u Conrad Sangma bad ki nongialam ba hakhmat ka MDA II. Ki da ïa bunkam ruh tang ha ka ia ryngkoh ka ia kyntiap party nawei shawei I kum ban ïoh myntoi u paid u phlang ne ka shnong ka thaw. Ka jingkylli mynta, Ngi ïa bunkam ban ïa mih paitbah ha ka sngi thep vote ban jied ia ki Nongialam ki ban thok bad ban shukor kylla pat ïa ngi ? Lada une u 24 un jop beit beit ia une pat u 36, kan myntoi aiu ïa ngi ban jied nongmihkhmat ban shakri ïa ngi ki nongshong shnong bad ka jaitbynriew haba kine pat hai hai la ihun ban peit ba kida ïa bunkam miet bad sngi tang ha ka shakri ban ïoh jingmyntoi ïalade bad ka ïaid sahuh sharum shaneng.
Ki jingkular khlieh shrieh kane ka sorkar ban shna ïa kita kita, ban ai ïa kine kine, ban buh da kita kita, kine baroh ki kylla long tang ki jingphon jingpah bad ban pyn matlah ïa ki khmat kumjuh ruh ban pyn-kyllut ia ki shkor jong ngi ban ïohi bad ban sngew ïa ki jingshisha. Lada ka Sorkar kada kwah eh ban wanrah ia ka jingroi ka jingpar kala dei ban phai dien bad ban pynbha bad pynbiang shwa ïa baroh ki jingduna bad ki jing-eh ba ki nongshong shnong ki kynduh mawsiang hashwa ban phon ban pah pat ïa ki nongshong shnong da i mithai bad i mit mit kumba phon khynnah rit.

Leave A Reply

Your email address will not be published.