Ki sboh Nanofertilizer ba saiñdur thymmai bad ka bym ktah ïa ka mariang

Dr. Mansukh Mandaviya Union Minister of Chemicals & Fertilizers and Health & Family Welfare

0

Ki sboh ki long kiwei na ki jingdonkam ba kongsan ha ka jingpynmih mar bam ban pynbiang ïa ka jingdonkam jong 1.4 billion ngut ki briew jong ka ri. Ha kine ki 9 snem ba la dep, ki sienjam jong ngi ki la wanrah ïa ka jinglah pynmih kham bun ïa u urea, uba long u jait sboh ba pynbiang nitrogen (N), kaba la kiew haduh 283.74 LMT ha ka shi snem, kaba long ka jingkiew kaba heh bha na ka 207.54 LMT/ ha ka shi snem ha u snem 2013-14. Kumjuh ki kam pynmih sboh (ba kynthup ïa ki kam jong ka sorkar, cooperative bad ki riew shimet) ki la kyntiew bha ïa kiwei kiwei ki sboh kiba don nongrim ha u phosphate (P) bad potash (K). Ka jingpyndonkam ïa ki sboh NPK da ka jingbahkhlieh ka long kaba donkam bha na ka bynta ka jingïaineh jong ki kam rep. Hynrei, ka kam ban kyntiew ïa ka jinglah pynmih mar bam ban pynbiang ïa ka jingkiew ka jingdon ki briew ka dei kaba bteng beit bad ka bynta kaba kongsan jong ka jingseisoh ka khyndew, ka jingtyngkai ïa ka khyndew bad ka um ki shah ktah namar ka jingpyndonkam palat ïa ki sboh. Namar kane ka khyndew ka donkam shuh shuh ïa ki sboh bad ka um. Kane ka la wanrah ïa ka jingdonkam ïa ka teknoloji ba saiñdur thymmai ban kyntiew ïa ka Fertilizer Use Efficiency (FUE) bad ban ïada ïa ka khyndew bad ka mariang. Ka nano teknoloji kaba thymmai ka la pynbeit ïa kane ka jingeh khnang ban pynmih kham bun na ka jinglut kaba kham duna.
Da ka jingïoh mynsiem na ka jingkyntu u Myntri Rangbah Duh na ka bynta ka Make in India, ki stad science bad ki engineer jong ka India ki la shna ïa ka Nano urea (liquid), kaba long ka sboh nano ba nyngkong ban shna ha ka ri. Ïa ka nano urea la ithuh hapoh ka Fertilizer Control Order (FCO) ha u 2021 hadien ki jingpyrshang ha ki jaka trei bad hadien ba ki la lah ban pynbiang ïa ki bioefficacy & biosafety testing protocol katkum ki kyndon “Guidelines on nano agri-inputs” jong ka tnat Bio technology. Kane ka dei ka nuksa jong ka sienjam ba la shim hapoh ka ‘AATMANIRBHAR KRISHI’ & ‘AATMANIRBHAR BHARAT’ ha ka AMRIT KAAL ban pynthikna ïa ka jingïoh ïa ki mar bam bad ka jingïoh ïa ki bam kiba tei met. Mynta, la pyntreikam ïa ki jaka pynmih nano urea ha Kalol ha Gujarat, Phulpur bad Aonla ha Uttar Pradesh kiba lah ban pynmih 17 klur bilor. Shuwa u snem 2025, kiwei kiwei ki jaka pynmih nano ha Nangal, Trombay, Bangaluru, Deogarh, Guwahati kin long kiba la kloi ban treikam bad kane kan kyntiew ïa ka jinglah pynmih nano urea sha palat 44 klur bilor ha ka shi snem bad kane ka ïaryngkat bad palat 195 LMT u urea.
Ka dor jong ka Nano Urea ka long 16% kham duna ïa ka borni urea bad ki nongrep ki suk ban rah ïa kane sha ki jaka rep jong ki bad bun ki nongrep ki la ïaroh ïa kane kaba paw na ka jingkiew ka jingdie ïa ki bilor nano urea. Ka nano urea ka ai jingmyntoi ruh ha kaba ïadei bad ki kam logistic bad ki kam buh mar. Kawei ka kali rel kaba kit sboh (BCNHL) ka kit 69,600 borni u urea katba ka lah ban kit 29 lak bilor ka nano urea. Kumjuh kawei ka trok 24 MT kaba kit 533 borni u urea ka lah ban kit 30,000 bilor ka nano urea. Ka jaka pynmih nano urea ka kham biang ïa ka jaka pynmih urea ha kaba ïadei bad ka capex, ka jingpyndonkam bording bad ka jingduna ka jingpynmih carbon. Ka Nano Urea – NU (liquid) ka ai kham bun ka jingmyntoi ha ka nutrient use efficiency (NUE) bad ka jingpyndonkam ïa kane ka wanrah ïa ka jingkiew ka jingseisoh ki kam rep, ki mar bam kiba kham bha, ka jingïohnong ki nongrep bad ka jingduna ha ka jingpynjaboh ïa ka khyndew, ka um bad ka lyer bad ka jingduna ruh ha ki kam logistic bad ka jaka buh mar. Ki jingpyrshang jong ka ICAR ha ka Kharif 2021 da kaba pyndonkam nano urea ha 20 tylli ki jaka ba rep kba, riewhadem, finger millet, pearl miller, sying ka la wanrah ïa ka jingkiew ka jingseisoh da 3 – 8 % bad ka jingkynshew pisa haduh 25-50% ïa ki nongrep.
Ha kine ki lai samoi ba la dep, la pyndonkam 6.5 klur bilor (kiba 500 ml) ka Nano Urea Liquid da ki 192 lak ngut ki nongrep kum ka jingbujli ïa ka foliar dose jong u urea ha ka jaka kaba heh haduh 150 lak hectare. Ki don ki jingseisoh kiba ai mynsiem bha ha jingpyndonkam ïa ka nano urea.Haba ïanujor bad u snem 2021-22, ha u snem 2022-23, ka jingdie nano urea ka la kiew da 55% ha kaba ka jingdie urea pat ka kiew da 4%. Ha u snem 2022-23, ka jingpyndonkam urea ka la kham duna ha ki jylla Punjab, Kerela, Tamil Nadu, Jammu & Kashmir, Himachal Pradesh, Uttarakhand, Jharkhand, bad Assam katba ha kane kajuh ka por ka la don ka jingkiew ha ka jingpyndonkam Nano Urea ha kine ki juh ki jylla. Kum ban shu kdew, ka jingpyndonkam nano urea ka la kiew da 27% ha Punjab, 20% ha Kerala, 67% ha Uttarakhand, 49.6% ha Jammu & Kashmir ha u snem 2022-23 haba ïanujor bad u 2021-22. Kumjuh, ka jingdie Nano Urea ka la kiew ha ka Kharif 2023 haba ïanujor bad ka Kharif, 2022 katba ka jingdie NCU ka la duna ha ki jylla Himachal Pradesh, Jammu & Kashmir. 189 tylli ki distrik ki la kham duna ka jingpyndonkam urea ha u snem 2022-23 haba ïanujor bad u 2021-22; na kine, 130 tylli ki distrik ha 16 tylli ki jylla ki la don ka jingduna kaba 12% ha ka jingpyndonkam urea, ha ryngkat ka jingkiew 76% ha ka jingpyndonkam Nano Urea. Ha ka Kharif 2023, ka jingduna jingpyndonkam urea kadei namar ka jingkiew ka jingpyndonkam Nano Urea kumba la ïohi ha 113 tylli ki distrik haba ïanujor bad ka Kharif 2022.
Ka Nano DAP, ka sboh nano ba wanrah thymmai, ka dei sa kawei ka jingjop ha ka kam pynbha ïa ki jingthung jingtep kaba lah ban wanrah ïa ka jingduna ha ka jingpyndonkam DAP bad kane kan wanrah ïa ka jinghiar ka jingshalan ïa kane nabar ri. Shuh shuh, ki jingwad bniah ba dang ïaid mynta na ka bynta ka Nano NPK, Nano Zinc, Nano Copper, Nano Boron, Nano Sulphur bad kiwei kiwei kin ïalam sha ka kam rep ka bym ktah ïa ka mariang ha ki por ban wan. Ka jingpyndonkam ïa ki sboh nano kan ïarap ruh ïa ka thong PM Programme for Restoration, Awareness, Nourishment and Amelioration of Mother Earth (PMPRANAM) kaba la sdang ban kyntiew ïa kiwei kiwei ki jait sboh bad ka jingpyndonkam ïa ki dawai sboh ha ka rukom kaba don ka jingbahkhlieh. Ki jingmyntoi ha kaba ïadei bad ka jingpynduna ïa ka jingpynmih ïa ka Green House Gas (GHGs), ka jingtyngkai ïa ka subsidy, ka bai pynkit mar bad kiwei kiwei ki jinglut jingsep kin long kiba bun bad kine baroh kin ïarap ha ka jingtei ïa ka ri.
Shuh shuh, ki jingai jingtip bad ki jingpynïasoh bad ki nongrep ki la sdang da kaba pyndonkam ïa ki kynhun kiba la don lypa kum ka Indian Council of Agricultural Research (ICAR)- Krishi Vigyan Kendras(KVKs), Agriculture Technology Management Agency (ATMA), ki Self Help Group hapoh ka National Rural Livelihood Mission (NRLM) , ki Farmer Field School (FFS) bad kiwei kiwei. Lyngba kane ka jingkiew ka jingtip, ki kam synreit sboh da kaba pyndonkam ïa ki drone bad kiwei kiwei ki kam kiba ïadei bad ki kam rep, la antad ba ki sboh nano kin dang kiew shaphrang ha ki por ban wan ka ban ïalam ruh sha ka jingduna ha ka jingpyndonkam ïa ki dawai sboh.
Ka jingpdiang ba ïar ïa ka nano urea bad kiwei kiwei ki sboh nano kan wanrah ïa ka jingïohnong ki nongrep bad kan pynurlong ruh ïa ki thong UN-Sustainable Development Goals (SDGs). Kane ka dei ka por ban sngewthuh ïa ka jingseisoh ki sboh nano ba shna ha ka ri bad dei ban pynshlur ïa baroh kiba don bynta ha kane ka kam. Ka jingpyndonkam ïa ki sboh nano ha ki kam pynmih mar bam da ki nongrep kan ïarap ban ïoh ïa ki jingmyntoi na ki kam rep bym ktah ïa ka mariang bad ruh ka jingshngaiñ ha ka jingïoh ïa ki mar bam jong ka ‘BHARAT KABA SHAIT BA KHLAIÑ”.

Leave A Reply

Your email address will not be published.