Ka jingpynkylla digital: Ka jingplie lad ïa ka ïoh ka kot ka ri India

Da u Dr. Saurabh Garg, CEO, UIDAI

0

Ka jinglong kongsan ka jingpynkylla digital kum ka nongrim jong baroh ki kam ha ka ïoh ka kot ka dei kaba la pdiang ha kylleng. Ka jingpur ka internet, ka jingjem dor ka internet, ki jingsaiñdur thymmai teknikal bad khamtam ka jingtrei ka Sorkar ban tei ïa ki jingdon jingem digital ki la pynthikna ka jingpynpoi kham kloi ïa ki jingshakri, ka jingpeit bniah bad kajingbahkhlieh.
Ka jingktah ki kam Digital
Hapdeng ki snem 2014-2019, ka ïoh ka kot digital jong ka India ka la kiew na ka 5.4% sha ka 8.5% jong ka GVA. Ka ïoh ka kot ha ki kam digital ka la kiew 2.4 shah kham sted ban ïa ka ïoh ka kot pura ha kane ka juh ka samoi. Ka ïoh ka kot kaba shaniah ha ki kam digital ka don ka bynta kaba kumba 22% jong baroh ka ïoh ka kot ha u 2019, katkum ka jingai jingtip jong kaRBI ba la pyllait dang shen.
Ka jingpeit bniah jong ka Sorkar ka dei ha ka jingkyntiew ïa ka Digital Public Infrastructure(DPI) kaba,- Pynthikna ïa ka jingdon ki bynta jong ki kam digital khnang ban don ki lad ai jingshakri kiba kham biang,- Wanrah ïa ki jingsaiñdur thymmai katkum ki jingdonkam,- Plie lad ïa ka jingpynïasoh ki jingai jingshakri kiba kham sted bad kiba kham jem dor, bad – Pynthikna ïa ka jingkyntiew ïa ki rukom treikam kiba kham shai bad kumta kyntiew ïa ka jingpyndonkam ki briew.
Ki jingktah kiba wan na ka Digital India kiba dei na ka bynta ka jingplie ïa ki lad ki lynti, bad ka jingkdup lang ïa baroh ki dei kiba la paw ha satlak ka India. U Aadhaar, uba dei u bynta uba kongsan jong ki jingdon jingem digital, lyngba ka jinglong kyrpang jong u, u la kylla sha ka atiar ba donkam na ka bynta ka jingsynshar lyngba ki lad digital ha ka ri. Jan 1700 ki skhim jong ka Sorkar Pdeng bad ki Sorkar Jylla ki pyndonkam ïa u Aadhar bad kane ka dei ka dak jong kane. Ka jingpyndonkam ïa u Aadhaar ka la pynthikna ba ki jingmyntoi ki poi sha kito kiba dei ban ïoh khlem da don ka jingjah hangno hangno. Kum ban shu kdew, ha ka PDS, ka la don ka jingduna ha ka jingpynjah ïa ki mar bam namar ka jingpyndonkam da ki kor computer ban peit ïa ka jingpynkit ïa ki mar, ka jingweng la jan 47 million ki reshon card kiba thok hadien ba la pynïasoh Aadhaar ïa ki jingtip shaphang 750 million ki briew kiba ïoh jingmyntoi bad ka jingpynïaid da ki kor ïa ki dukan reshon kaba la wanrah ïa ka jingtyngkai kaba kot sha ka USD 12 billion. Kumjuh, ha ka skhim ai subsidy ïa ki tyndong gas (PAHAL), la don ki jingtyngkai kiba kot sha ka USD 8.5 billion bad hapoh ka skhim ai jingkyrshan ïa ki nongrep, ka la don ka jingduna kaba 12 million metric ton ka jingdie ki dawai sboh sha ki dukan kaba la wanrah ïa ka jingtyngkai kaba USD 1.2 billion.
Ka jingpur ki kam Digital
Ha ka ri kaba don mynta palat 1.17 billion ngut ki nongpyndonkam ïa ki jingai jingshakri telecom, palat 600 million ki nongpyndonkam smart-phone bad 840 million tylli ki internet connection, ka jingkiew 200 shah ha ka jingshim internet ha ki jaka nongkyndong hapdeng u 2015 bad 2021 haba ïanujor bad ka 158% ka jingkiew ha ki jaka sor, ka jingpynpoi jingshakri 4G sha baroh ki shnong kan pynduna ïa ka jingïapher hapdeng ki jaka nongkyndong bad ki jaka sor ha kaba ïadei bad ki kam digital. Ki don ruh ki sienjam ban shna ïa ki mobile kiba jem dor kiba kham khlaiñ bad kane kan ïarap ïa ka jingpur ki kam ka ïoh ka kot lyngba ki lad digital.
Ka projek ‘Digital India BHASHINI’ ka ba dang shu plie paidbah ka thmu ban plie lad ïa ka jingïoh suk ïa ki jingshakri internet bad digital ha ki ktien tynrai, ba lah ban pyndonkam da kaba shu kren, bad kane ka don ha ka khep ban pynbeit ïa ka jingbun ki jait ktien da ka jingthmu ban wanrah ïa ki jingpynbeit ha ka ktien ba ki briew ki sngewthuh.
Ka jingïoh ïa ki kam digital ka kyntiew ïa ka jingpynskhem
Ki lad digital ki pynsted ïa ka jingkiew ka ïoh ka kot lyngba ka jingïoh bynta ha ki kam pisa, ka jingpynskhem, ka jinglah treikam kham bha bad ka jingplie ïa ki lad. Katto katne ki jingdon jingem digital paidbah kiba kyrshan ïa kane ka sienjam ki long Aadhaar, UPI, Co-Win, DigiLocker, Diksha bad kiwei kiwei. Ha kaba ïadei bad ki jingjop ba la ïoh, palat 94.5% ki briew jong ka ri mynta ki don ïa u Aadhaar; bad palat 2.2 billion tylli ki jingpynshisha da u Aadhaar ki dei kiba jia man u bnai. Kumjuh 5.5 billion tylli ki jingai jingsiew UPI ha kaba la don ka jingkiew kaba 75 shah ha kine ki 5 snem ba la dep ki dei kiba jia man u bnai, ki don 1.1 billion tylli ki jingkyntiew kyrteng ha ka CoWin; 140 million ngut ki briew ki don DigiLocker account bad 5.6 billion tylli ki kot ki sla jong ki ophis ki don ha ka DigiLocker; 286.5 million ngut ki briew kiba trei ha ki kam shimet ki la kyntiew kyrteng ha ka rynsan e-shram, 4.4 million ngut ki nongdie madan ki don ha ka PM-SVANidhi bad 12.7 million ki enterprise ha ka rynsan Udyam; ka jingkiew ki nongsiew GST ka long na ka 7 million sha ka 14 million hapdeng u 2017 bad 2022 bad kine baroh ki pyni kumno ka kam ka ïaid shakhmat.
Ki jingsaiñdur digital kiba pdiang lang ïa baroh
Ha India, ka jingplie lad ïa ka jingsaiñdur da ki samla, da ka Sorkar bad ki riew shimet ka dang pyntyllun shakhmat ïa ki jingsaiñdur thymmai ha ki kam digital. Ha kaba ïadei bad ki teknoloji katkum ka juk mynta kum ka AI/ML, ka India ka dei kaba ïalam lynti ha ka jingpdiang lang ïa baroh kiba noh synniang ha ki projek AI. Kum ban shu kdew, ki jingthoh shaphang ka AI na India ki kiew 18% kham sted ban ïa ka US, China, EU bad ka UK. Ki nongtrei ha ki kam IT ha India kiba don ki jingnang jingstad ha ka AI ki kham bun ïa kano kano ka ri G20.
Ka Sorkar ka dang ïatrei lang bad kito kiba don bynta ha kane ka kam ban saiñdur bad pyrshang ïa ki application ba thymmai. Ka bynta jong ka iSpirt na ka bynta ki rynsan IndiaStack paidbah, ka NPCI na ka bynta ki jingsiew digital ba sted, ka ONDC na ka bynta ka jingsiew jingdiah digital, kito kiba don ha ki kam UIDAI ki long katto katne ki dak kumno ka rukom treikam PPP ka pynsted ïa ka kam pynkylla digital.
Ka India ka la sngewthuh ïa ka jingdonkam ban pyndonkam katba lah ïa ki atiar open-source kaba pyllait ïa ka jingkhniot ki nongdie bad ki dor kiba heh haba pyndonkam ïa ki teknoloji ba long trai da ki kompani ne ki briew. Ha kajuh ka por, kane ka rukom treikam ka pynshlur ruh ïa ka jingïapyndonkam lang bad ka jingkyntiew lang ïa ki jingpynbeit kiba don nongrim ha ki atiar open-source kiba jem dor bha.

Leave A Reply

Your email address will not be published.