Ka jingpeit bniah biang ïa ka Anti-Defection Law lane ka Aiñ ban khang kyntiap seng ha KHADC

Kenneth Nongsiej

0
Katba ki Seng saiñpyrthei  ki dang pynkhreh na ka bynta ka elekshon bad ki dang jied ïa ki kyrtong kiba lah ban long na ka bynta ki 29 tylli ki seat ha KHADC, ka jingkylli ka mih ha ka jingmut jingpyrkhat jong ki nongthep vote: Balei ngan thep vote? Bun ki kheiñ ïa ki vote jong ki kum ki bym don jingmut, da kaba kdew ba ki dkhot ba la jied bunsien ki ju kylla seng saiñpyrthei hadien ka elekshon kaba wanrah ïa ka jingbym shong suk shong saiñ hapoh ka Executive Committee (EC). Ha ki por ba la leit, la don ki khep ba uwei u ba la shah pynkhein ban long MDC  katkum ka aiñ Anti-Defection Law lane ka Aiñ ban khang ïa ka jingkyntiap seng jong ka KHADC, hynrei ha kaba kut la shim ba ïa katei ka jingleh kam long kaba beaiñ bad hadien kata la pynrung biang ïa u kum u MDC. Kane ka jingthoh ka wad bniah ïa ka aiñ “Khasi Hills Autonomous District (Prevention of Defection) Act, 2003”, bad ban bishar bniah ïa ka rai jong ka Gauhati High Court kaba la pynduh pyndam ïa ka.
Ka KHADC ka la thaw aiñ ïa ka aiñ Khasi Hills Autonomous District (Prevention of Defection) Act, 2003, ha ka 23 tarik u Ïaiong, 2003. Ka la ïoh ïa ka jingmynjur jong u Lat ha ka 3 tarik u Risaw, 2004, bad hadien kata Khasi Hills Autonomous District (Prevention of Defection) Rules, 2005 kiba la pynbna ha ka 30 tarik u Ïaiong, 2005. Ïa kane ka aiñ la wanrah ban khanglad ïa ka jingphet seng bad ka jingbym shongsuk ha ka saiñ pyrthei hapoh ka District Council.
Hapoh ka kyndon 3 jong ka aiñ, lah ban pynduh ïa ki dkhot halor ka nongrim ba ki la phet seng, u dkhot u lah ban mad ïa ka jingshah pynduh long MDC lada u la iehnoh mon sngewbha ïa ka jinglong dkhot ne u la leh pyrshah ïa ki jingbthah jong ka seng jong u, u la pynkheiñ ïa ki jingbthah jong ka seng ha ka por ba thep vote hapoh ka Ïingdorbar, khlem ka jingmap hadien jong ka seng saiñpyrthei jong u hapoh 15 sngi naduh ba la pynkheiñ.
Kane aiñ ka la kynthup ruh ïa ki jingpyllait na ka jingshah pynduh kam. Kine ki treikam ha ki khep ba ka jingkhlad noh ka mih ha ka seng saiñpyrthei, ka seng saiñpyrthei jong u dkhot ka ïasoh bad kawei pat ka seng, u Chairman bad u Deputy Chairman ki la iehnoh mon sngewbha ïa ka jinglong dkhot jong ka seng ha ka por ba ki dang long dkhot.
Watla ki kyndon jong ka ki long kiba i kumba ki long ki atiar, hynrei ka Aiñ pyrshah ïa ka jingphet seng bad ki kyndon kiba ïadon ryngkat bad ka kim treikam shuh. Ki daw jong ka jingpynlong bym donkam ïa ki ka mih na ka mukotduma kaba la jia hadien ba la pynduh ïa u Bah H.S. Shylla (bam kwai ha dwar u blei) ban long nongmihkhmat ha ka KHADC. U (L) H.S. Shylla u la shah weng noh na ka Council  hadien ba ka seng Congress ka la sospon ïa u namarba u ïakhun ïa ka elekshon sha ka iingdorbar thawaiñ pyrshah ïa u kyrtong jong ka seng. Hadien ka jingshah sospon jong u, u Bah Shylla u la mudui da ka writ petition ha Gauhati High Court ha Shillong, pyrshah ïa ka Order kaba 18.4.2008 kaba la pynmih da u Chairman jong ka Khasi Hills Autonomous District Council katkum ka section 3 jong katei ka aiñ kaba la pynduh ïa u nongmudui na ka jinglong dkhot jong ka Dorbar
Ha ka 22 tarik, Kyllalyngkot, 2008, ka Division Bench jong ka Gauhati High Court ka la pynbna ba ka Khasi Hills Autonomous District (Prevention of Defection) Act, 2003 bad ki Rules jong ka, ki long null and void kaba mut ym donbor.  Ka Kashari ka la rai ba katei ka aiñ ka long palat ïa ka bor (ultra vires) ba la ai da ka Riti Synshar jong ka Ri India, khamtam eh hapoh ka Sixth Schedule.
Ka Kashari ka la banjur ba ka Sixth Schedule ka ai ïa ka lynti treikam jong ki Autonomous District Council (ADC) ha ki jaka riewlum. Hynrei ka bor ban pynkylla, pyndap, ne pynduh ïa ki kyndon jong ka Sixth Schedule ka shong tang ha ka Parliament. Ka KHADC namarba ka dei ka jingthaw jong ka Sixth Schedule, ka la duna ka bor ban pynduna ïa ka por treikam jong ki dkhot ba la jied da ka jingpynduh ne kiwei pat ki lad.
Ka para 2(6A) jong ka Sixth Schedule ka ai jingkular ba ka por treikam jong ki dkhot ba la jied ha ki District Council ka long san snem lymda la pynduh noh kham kloi katkum ka kyndon 16. Ka aiñ pyrshah ïa ka jingphet seng jong ka KHADC da kaba wanrah ïa ki kyndon ban weng ïa ki dkhot, ka la pyrshang ban pynduna ïa kane ka por treikam.  Ka Kashari ka la rai ba kum kane ka jingpynkylla ka donkam ïa ka jingpynkylla ha ka Parliament katkum ka Paragraph 21 jong ka Sixth Schedule. Kumta, kane ka aiñ ba la kdew ka ïa pyrshah bad ka hok jong ka riti synshar jong ki dkhot ba la jied namar ka la pyrshang ban buh kyndon ïa ka jinglong bad jingsynshar hi jong ki khlem ka jingmynjur jong ka riti synshar.
Ka rai jong ka Ïingbishar ba ha Gauhati ka la pynlong ïa ka KHADC ban pyrshah ïa ka jingphet seng ban long kaba khlem jingmyntoi bad kaba khlem jingmyntoi bad la weng noh ïa ki, katkum kata, kumta, ka KHADC bad da kaba pynjlan, kiwei pat ki Autonomous District Council hapoh ka Khyrnit Bahynriew kim don bor ban thaw aiñ halor ki mat jong ka jingphet seng. Kane ka jingbym don aiñ ka la pynlong ïa ka jingbym shongsuk ha ka saiñ pyrthei kaba bteng hapoh ka KHADC, JHADC bad GHADC namar ki dkhot ki lah ban pynkylla laitluid ïa la ki seng saiñpyrthei khlem da tieng ïa ka jingshah pynduh.
Ka lad ban ïoh ïa ka EC kaba skhem ha KHADC ka jubab ka shong ha ka jingpynkylla ïa ka riti synshar. Na ka bynta ba ka Aiñ Pyrshah ïa ka jingphet seng kan treikam, ka Ïingdorbar ka dei ban pynkylla ïa ka Khyrnit Bahynriew ban aibor kyrpang ïa ki Autonomous District Council ban thaw aiñ halor ki mat jong ka jingphet seng. Kawei pat ka rukom, ka Parliament ka lah ban thaw ïa ka Aiñ pyrshah ïa ka jingphet seng kaba la pynlong pdeng kaba treikam ha baroh ki District Council kiba synshar hi. Katba ym pat pynkylla ïa kum kine ki aiñ kan dang sah.
Leave A Reply

Your email address will not be published.