Hato ngi nud ban kylli jingkylli na ki kyrtong ïaleh?

Patricia Mukhim

0

Ka jingjied MLA kan long ha ka 27 tarik u Rymphang (February). Ka jingpynsawa ïa ki kam ba ki ‘sitting’ MLA lane kito ki 60 ngut kiba la bat ïa ka kam MLA mynta san snem ka la sdang mynta lah kumba 3-4 bnai shuwa. Ki MLA kiba mihkhmat (kane ka kyntien ‘mihkhmat; ruh kaba sngew thut bha) khamtam ïa ki konstituwensi kiba sha kyndong bad jngai na sor ki la sdang ban wan poi kham bunsien ban ïa kaba ki juh wan saw snem shuwa. Kim banse ban wan pyni khmat namar ba lah jan dei ka por jied nongthaw-aiñ biang. Nga tharai ki paidbah ki la dei ban pynïapher hapdeng u nongmihkhmat bad u nongthaw-aiñ. Ban shu leit mihkhmat hangtei ha ïing dorbar thaw-aiñ tang kumba lai sien shi snem khlem kren ei ei ne kylli jingkylli ei ei ka long lehnohei. Hynrei ki MLA ki lah sngew ba ki lah ‘mih khmat’ na ka bynta ki paidbah jong ka konstituwensi, wat la ki khlem rah ïa ki jingeh jingshon jong ki paidbah nongjied sha ka dorbar thaw-aiñ ban ïa tai bad ïa thir hangto halor ki jingduna kiba bun bah khamtam sha ki nongkyndong.
Ha kine ki khyndiat bnai shuwa ka elekshon ngi sdang ban ïohi ïa ka jingmaramot surok ki ban neh tang haduh u bnai Jylliew eiei. Tang shu wan u slap uba jur ka rong ka la shah rah lut namar ba stang palat ka jingsiang. Lada ngi leit sha kiwei pat ki jylla kum sha Jharkhand bad wat tang ha Guwahati ruh ngi ïohi ba ka rukom shna surok ka long kaba paka bha. Nalor ba ki surok ki heh (four-lane), nalor ba ki rben bad ki i skhem bha khnang ba lada jur u slap haduh katno katno ruh um lah satia ban rong noh ïa ka surok. Haba peit ïa ki surok jongngi ha Meghalaya pat I phylla bha. I kumba ki engineer kim nang kumno ban shna ïa ki surok kiba lah ban shan ïa u slap la u jur katno katno ruh. Nalor kata don bun ki surok kiba khlem nala baroh ar liang. Namarkata ka um slap ka tuid beit halor surok bad ka bam lut ïa ka rong kaba lah shu siang malu mala. Ha ka jingshisha, ki dorbar shnong ki don ka kamram ban peit ba ka jingsiang rong ïa ki surok hapoh ki shnong bad dong jong ki kin long kiba biang kat kum ka specification lane ka jingkdew ha ki kot ki sla jong ka Ophis PWD. Ki shnong ki dei ban peit pyrman ba u kontraktor un trei hok ïa la ka kam. Dei ïa kane keiñ ba ngi khot ka ‘social audit’ lane ka jingshim jingkheiñ da ki riew paidbah ïa ka rukom trei kam ki tnad sorkar baroh naduh ka PWD kaba dei peit ïa ki surok bad ki jingkieng, ka PHED kaba dei ban pynbiang ïa ka um bam um dih, bad kiwei pat ki department ruh. Lada ngi ki paidbah lane ki nongïalam shnong kim peitngor u kontraktor un leh katba mon.
Ngi tip bha ba man kawei pa kawei ka kam shna surok (road project), ka pisa kaba la mang kam leit lut baroh ha kaban shna ïa ka surok. Katto katne u la ïoh bynta u minister PWD, katto katne ki ïoh ki engineer bad na kaba sah u kontraktor un hap ban pyndep ïa ka surok lang bad ka jingïohnong ïalade ruh namar u pyntrei khnang ban kamai ja kpoh.
Haba nga ïaid lynti shaphang ki shnong kiba hap hapoh ka Mawkynrew konstituwensi nga lap ba naduh Kharang haduh Dienglieng bad Nongjrong ter ter ki paidbah ki hap ban ap um harud surok namar ba haduh mynta ruh ym pat lah pyndep satia ïa kata ka skim Jal Jeevan Mission kaba mut Ka Mission lane ka jingthmu ban wanrah um ha man la ka thliew ïing namar ‘Ka Um Ka Long Ka Jingim.’ Ha ki kot ki sla ka PHED la pyni ba lah dep pynpoi um lut ha baroh ki ïing ha baroh ki shnong, hynrei ha ka jingshisha pat ki briew ki dang hap tong um kham jngai na la ïing bad ka um ka mih tang kumba 2 kynta ei ei. Lada donkam ban leit trei dang step bad lada ym don ba don ha ïing te lah duh um. Ka um ka long kaei kaei kaba donkam tam eh ha ka jingim jongngi. Hynrei ki paidbah jongngi ha nongkyndong kim nud satia ban dawa ïa kane ka hok.
Pyrkhat, kane ka jylla Meghalaya ka la dap 50 snem hynrei dang bun ban ki shnong ki bym pat poi um bam um dih. Ha ka jaka ba ngin dawa ïa ka hok jongngi, ngi shu ïa sngap mynthi pynban. Ynda wan u MLA sha shnong sha thaw ha ka jaka ban ïathuh ïa ki jingeh jingshon ki paidbah ki shu pdiang sngewbha bad leh burom pynban. Ha ka jingshisha dei ban kylli keiñ balei bym biang ka surok, ka um bam, um dih, bad bun kiwei pat ki jingduna. ïa kane da ka ktien phareng ki ong “Accountability” lane ka jingai jingkheiñ na ka liang u MLA aiu ba u la leh ha ki san snem ba u ‘mih khmat’ ïa ki paidbah jong ka konstituwensi. U MLA ha ka jingshisha u dei ban ai jingkheiñ thik pa thik ha ki paidbah ka konstituwensi kumno ba u la pyntrei kam ïa ka MLA scheme kaba 2 klur shiteng (ar klur sanphew lak tyngka) shi snem. Ha ka san snem u MLA u ïoh 12.5 klur lane 12 klur 50 lak tyngka ban pynbiang ïa kiei kiei kiba duna nalor ba la peit da ki department bapher bapher. Bunsien ïa kane ka pisa ki MLA ki pynlut bun eh ha ka snem kaba khatduh jong ka jinglong MLA jong ki. Kata ka mut ba ki pyndonkam ïa ka pisa kaba dei ban tei ïa ki surok bad lynti ïaid lane ban pynbha ïa ki ïing skul lane ban wanrah um bam um dih, ha kiwei pat ki kam bad kata la long ban sam pisa sha ki paidbah khang ban ïoh khroh vote na ki.
Dei namarkata haba ki wan ki kyrtong ai reng sha ki shnong ki thaw bad khamtam lei lei lada ki dei ki sitting MLA ki paidbah ki dei ban buh jingkylli na ki, ym ba kin sngap ïa ka jingkren pynksan jongki ïalade shimet bad ban beiñ ïa kiwei pat ki kyrtong. Kane ka dei ka por ba ki paidbah ki don hok ban buh jingkylli na ki MLA bad na kiwei pat ki kyrtong ruh khnang ban sngewthuh balei ba ki kwah ai reng bad kumno ki thmu ban wanrah ïa ka roi ka par ha ka konstituwensi. Keiñ noh ka pynsgew lyngba ki tynghung. Ki paidbah ki dei ban pyni ïa la ka jong ka bor ha kane ka aiom mynta.
Ka don ka jingong da ki riewstad ba haba phi buh ïa ki jingkylli kiba bakla phin ïoh ïa ka jubab kaba bakla. Na kata ka daw, sngewbha ban buh ïa ki jingkylli kiba phi sngew dei ban kylli khlem da riej. Kdew ïa ki jingbym biang ki lad ai jingsumar ha shnong jongphi bad ka jingbym biang ki jaka pule. Hynrei dei tang ki nongjied kiba khlem shim pisa na ki kyrtong ïaleh kiban sa shlan ban buh ïa kita ki jingkylli. Lada ngi lah shah thied te ngi la duh noh ka hok ban wanrah ïa ka ‘development’ ha ka konstituwensi. Dei na kane ka daw ba ki kyrtong ïaleh ki sam pisa shuwa la elekshon. Ka jingsam pisa ka mut ba ki lah dep thied ïanga ïaphi bad ngim don hok shuh ban khmih lynti ei ei shuh ha ki san snem ki ban wan.

Leave A Reply

Your email address will not be published.