Hap ïada ka Sorkar ïa ki jingkieng Jri, ki matti u longshwa

K i jingkieng jri kiba don ha ka thain riwar ka jylla Meghalaya ka dei ka jingïohi jngai jong ki longshwa kiba sngewthuh ïa ka jingkordor jong ka mariang namarba ki ïohi ba ka long kaba eh haduh katta katta ïa ki juk ka mynnor ba la leit noh ban shna ïa ki jingkieng dewbilat. Hynrei mynta kine ki jingkieng jri ki la kylla long ka spah bah ïa ki shnong ka thain Riwar namarba ki khring ïa ki nongjngohkai na la ka ri, nabar ka jylla bad nabar ri.
Ki paidbah jong ka shnong Nohwet kaba don ha Riwar ki la shim ïa ka sienjam ban pynneh pynsah bad ban ïada ïa ka jingjulor noh jong ka jingkieng diengjri ba la jan kot 200 snem tam ka rta kaba dei ka shab jong ka jingïadei ba ïajan eh hapdeng ki paidbah ka thaiñ bad ka mei mariang.
Kane ka nuksa ba la pyni da ki paidbah jong kane ka shnong, la dei ban ai jingïaroh da baroh namar kane kan long ka jinghikai ïa ki paidbah nongshong shnong ka jylla ba kin buh jingkynmaw kumno ban pynneh pynsah ïa ki jingtei nam u menbarim. Bunsien la ju ïohi ba ki jingtei nam u menbarim ki shu sop sohpailen bad ki shu kylla ñiut tang namar ka jingbym phikir jong ki bor synshar shnong, ki shnat treikam ka Sorkar bad ki paidbah ban pynneh pynsah ïa ki matti u longshwa.
Dang shen u Myntri Rangbah ka Jylla Conrad K. Sangma uba la leit jngoh ïa ka shnong Siej, kaba hap hapoh ka East Khasi Hills District kaba don ïa ka jaka ïaid kai pyngad ha suiñ ne ‘skywalk’ kawei na ki shnong rit kaba don markhap bad ka shnong Laitkynsew.
Ka dei ka kamram jong ki longdien kiba mynta ban pynneh pynsah ïa ki jingteinam u menbarim. Ha kiba bun ki khepl yn lap ba ki jingbuh jingsat jong ki nongkynti kiba dei hi ki mar paidbah la shu kheiñ mulot kum ka mar Sorkar bad la shu pynbijai bad pynsniewdur katba mon khlem da pyrkhat bha kaei ka jingmyntoi ba ki ïa ka pateng ka ban sa wan.
Ki briew kiba nabar ka jylla bad na kiwei pat ki ri, ki da sngewlyngngoh haduh katta katta ïa ka jingïar ka saiñpyrkhat jong ka jaidbynriew Khasi haba ki ïohi bad ki wan sakhi da la ki jong ki khmat ïa kine ki Jingkieng Jri kiba pynïap biej haduh katta katta ïa ki khmat jong ki nongpeit.
Toi, ki la mih ki riewieid mariang bad ki kynhun bapher bapher kiba la ieid ïa ki jingbuh bad ki jingshna jong u Blei Nongthaw Nongbuh uba la kyrkhu shikatdei eh ïa ka Ri Khasi-Jaiñtia bad ïa ka Rilum Garo da ki dieng ki siej, ki syntiew ki skud,ki um ki wah, ki kshiad ki thwei kiba itynnat kiba long ki lad jingmyntoi ïa ki mrad ki mreng ïa u khun bynriew.
Hynrei hapdeng kane ka jingtrei shitom jong ka Sorkar bad ki kynhun kiba ieid ïa ka mariang kiba sngewtynnat ban ïada ïa ki um ki Wah, pynban ki mih ki riewdait kti kiba pynjngut ïa ka wah da kaba shoh khariew, siat bom kat haduh ba shu ïap ei ki dohkha. Peit nuksa ha ki jaka jngohkai pyrthei kylleng ka Jylla, ki nongpynïaid ki trei shitom ban pynkhuid pynsuba bad ki trei shitom ban pynitynnat haduh katta katta ban khring ïa ki briew kiba wan shang suwari hynrei ki don pat ki riewatnud kiba sngewpang met ban bret ïa ki jaboh jabaiñ kiba ladep bam bad ladep pyndonkam ha ki jaka thehnuit kiba pynbiang haduh ki jaka shong.
Ka donkam haduh katta katta ïa ka tnat jngohkai Pyrthei jong ka Sorkar Jylla ban pynjari da ki hukum ïa ki nongshang suwari ban ri bad pynneh pynsah ïa ki jaka jngohkai pyrthei kiba la shna kyrpang kiba long ki lad aikam aijam ïa ki briew khamtam eh ha kane ka juk kyrduh kam. Ka tnat Jngohkai Pyrthei ka dei ruh ban shimkhia bha ban pynneh pynsah ïa kine ki jingkieng jri da kaba ai jingïarap pisa ïa ki Dorbar Shnong ha ki thaiñ Ri War kiba don ïa kine ki jingkieng Jri namar kan ym phoida eiei ruh em lada shna da ka jingkieng dewbilat bad ka jingkieng nar da kaba pynlut pisa da ki spah bad ki hajar klur tyngka katba ïa ka dieng jri ba la pynmih ei da ka mei mariang pat yn pynbijai ei.
La idonkam haduh katta katta ïa ka Sorkar, ki Autonomous District Council, ïa ki bor Synshar Shnong bad ïa ki paidbah ba kin phikir hi dalade ïa ka jingtyngkai ki pateng ba la leitnoh na ka bynta ka jingmyntoi jong ki pateng kiba wan hadien.
Ym lah ban len kiba bun hi ki trai shnong trai muluk kiba shong basah ha Meghalaya kim pat ïohi markhmat da lade ïa ka jingkieng jri hynrei lait noh tang ha ki dur khih bad ki dur.
Kine ki matti u longshwa khlempep ki hap ban rung ruh wat ha ki lynnongkot lada kin duhjait noh ha kawei ka sngi. Ki heprit jong ki pateng ki ban sa wan kin ym ïohi shuh ïa kine ki jingkieng Jri lada ki bor badei khmih kim phaikhmat bad kim peit lem ban pynneh pynsah ïa kine ki jingteinam u menbarim kiba la long ka spah bah bad ki jingmyntoi haduh katta katta ïa ki paidbah. Da ka jingdon jong kine ki jingkieng jri, ka Sorkar, shibynta, ka la lait ban bei pisa ban tei ïa kawei ka jingkieng dewbilat kaba lut ki phew lak tyngka. Kan ym don jingeh ïa ka Sorkar lyngba ki tnat treikam bapher bapher ban bei pisa khyndiat khynsoit ïa ki bor pynïaid shnong ban shna pynbna ïa kine ki jingkieng watla ki dei kiba la ïeng kynshreng la 200 snem bad mih thied ha khyndew da ki matti ba la buh da u Blei Nongthaw Nongbuh.