Haduh 15 tylli ki mat treikam pyllait ka KHNAM na ka bynta ka elekshon MDC

Shillong, Rymphang 10: Ka Khun Hynñiewtrep National Awakening Movement (KHNAM) ha ka sngi Nyngkong ka la ïoh ban pyllait ïa ki mat treikam ne ka Manifesto ba 15 tylli ki mat na ka bynta ka elekshon MDC sha KHADC, ka ban long ha ka 21 tarik mynta u bnai Rymphang.
Ha shuwa kane, ka KHNAM ka la pynkular ruh ïa baroh 11 ngut ki kyrtong hakhmat ki dur mot jong ki 3 ngut ki nongïaleh laitluid ka jylla, U Kiang Nangbah, U Tirot Sing Syiem bad u Patogan Sangma ha State Central Library.
Kine ki kyrtong ki la smai ba hadien ba ki la jop ïa ka ilekshon, kim dei ban phet seng bad kin treikam katkum ki nongrim ka KHNAM.
Ha ka Manifesto, ka KHNAM ka la buh ki jingkular ba kan pynthikna ïa ka jingsynshar kaba khuid bad ban shim ïa ki sienjam ban pynkhlaiñ ïa ka Sixth Schedule sha ka Riti Synshar ka ri India nalor ba kan dawa ban weng noh mardor ïa ka Para 12 (A) na ka Sixth Schedule bad ban ïada ïa ka bor synshar shimet jong ka district council. Ka party ka la dawa ruh ban pynkylla noh mardor ïa ka Scheduled Tribe Order 1950.
Ka KHNAM ka la pynthikna ruh ban pynbeit ryntih ïa ki aiñ riti dustur bad ki rukom treikam jong baroh ki Hima bad ki Elaka bad ban kyntiew ïa ka jinglong jingman ha ka liang ka pisa tyngka jong ka KHADC katba ka la pynskhem ïa ka jingdonkam ban ïoh ïa ki jingtip ba shisha shaphang ki bhah pisa (Royalty) na ki marpoh khyndew kiba rit bad kiba heh nalor ban pynduh noh ïa ki jinglum khajna beaiñ lyngba ki Hima bad ka Council.
Ka la kular ban pyntreikam hok ïa ka Trading by Non-Tribal Regulation, 1954 ban ïada ïa ka khaïi pateng bad ka khaïi pateng jong ki riewlum da kaba wanrah ïa ki jingpynkylla kiba donkam ban pynthikna ba nym ai License ïa ki khaïi pateng ba lah ban pyntrei hi da ki Khasi.
Ka la ban jur ruh ïa ka jingdonkam ban pynbeit ryntih ïa ka jingtreikam jong ki Hima ne Elaka katkum ka aiñ da kaba kdew ba ka aiñ kam shah ïa ki bym dei Khasi ban long khlieh nongsynshar, kaba jia ha ki shnong ki thaw da kaba bynrap ba ka la dei ka por ban buh ïa ka polisi thungkam thungkam kaba shai ha KHADC.
Na ka lang ka seng ka la pynthikna ruh ba kan nym kynran dien na kano kano ka jingkitkhlieh na ka bynta ka jingmyntoi bad jingbit jingbiang jong ki trai ri trai muluk.
Halor kane haba kren sha ki lad pathai khubor u Working President ka KHNAM u Bah Thomas Passah u la ong ba ka seng kan pynthikna ruh ba ka bor ban ai ïa ki syrnod Scheduled Tribe (ST) kan wan biang sha ka KHADC lada shah jied ha ka bor synshar.
“Ka la don ka jingpyndonkam bakla ïa ki Scheduled Tribe Certificate (ST) ba la ai da ka Sorkar Jylla. Kumta lada shah jied ngin pynthikna ba ka bor ban ai ïa ka Certificate ST kan wan biang sha ka District Council khnang ban pynthikna ba ki jingdonkam ki don ha ka jaka ban Apply” la ong u Bah Thomas.
Na ka liang jong u, la ong, “Kham bunsien, phi donkam nyngkong eh ïa ka Certificate jaitbynriew Khasi hynrei kane kam shym la pyntreikam bha. Lada ngi phai biang sha ka Notification jong u snem 1975 jong ka Tribal Affairs Ministry, ki don shibun ki kyndon kiba kdew ba ki bor ba ai ki dei ban bud ryntih ïa ki kyndon kiba pyrkhing bha bad lada lap ba ki bor ki ai kum kine ki certificate khlem da bud ryntih ïa ki kyndon kin ngat ha ka jingpynshitom”.
Halor ka jingpynrung kyrteng ïa ki jaka, u Bah Passah u la ong, “Katkum ka para 3 jong ka Sixth Schedule, ka khyndew ka dei ka sobjek jong ka District Council hynrei ngi la ïohi ba ka sorkar jylla lyngba ka jingpynbna ha u snem 1982 ka la bthah ba dei ban pynrung kyrteng ïa ki jaka ha ka ophis jong u deputy District Commissioner (DC) bad ngi shim noh ïa kane kum ka bor jong ka distrik. Kumta ngin pynthikna ba dei ban pynrung kyrteng ïa ki jaka bad ka KHADC ban pynthikna ba kan ym don kano kano ka jingïakajia pud namar ngi la ïohi ha ka khep jong ka Block I & II, ka jingïakajia jaka kam dei satia bad ka Assam hynrei ka dei bad ka Karbi Anglong Autonomous Council (KAAC)”.
U la ong, “Haba pule bniah ïa ka aiñ khyndew ba la mynjur dang shen da ka KHADC, ngi lap ba kam shym la pynbor ïa ki paidbah ban pynrung kyrteng ïa ki jaka jong ki ha ka Council. Kumta ki briew ki dang lah ban Register ïa ki jaka jong ki la ka long ha ka Council ne ha ka ophis jong ka DC. Kumjuh ruh ka Land Act ka long kaba eh khyndiat namar ka la kdew ba donkam ïa ka NOC na ka shnong bad ka Hima ban rejistar ïa ki jaka bad ngi lap ba ka don ka jingbamsap ha kum kane ka rukom. Ka KHADC ka la buh ba hapoh 5000 sq ft, ka Dorbar Shnong ka lah ban shim T.500 bad ka Hima T.2000 kum ka bai lutksan bad ka KHADC kan shim katto katne ka bai lutksan. Wat la kam long kaba rem dor hynrei ka shnong bad ka hima kim ïaid katkum ka aiñ khyndew. Namar kane, ki briew ki kham sngewtynnad ban Register ïa ki jaka jong ki ha ka ophis jong ka DC ha ka jaka jong ka District Council.”