Sngew artatien ka HNLC ban seisoh ka jingïakren ïasuk bad ka Sorkar

0

Shillong, Jymmang 19: Hadien ba ki Nongïalam ka HNLC ki lah ïakynduh bad u Bah Prestone Tynsong ka lah don ka jingïapynbeit ba ïa ka jingïakren ba pura(formal talks) kan sdang ha u bnai Jylliew kumba ka lah paw haki lad pathai khubor, na ka liang u General Secretary jong ka HNLC u Bah Saiñkupar Nongtraw u la pynpaw ïa ka jingartatien ba kane ka jingïakren ïasuk mkan long kaba seisoh.
“Ngi kyrmen ïa kaba bha tam na kane ka jingïakren hynrei ngim lah ban pyntikna ba haduh katno kane ka jingïakren ka lah ban ïaid jngai lane kan long kaba jop namar kat haduh mynta mynne ka jingïakren ïasuk kaba jop ka dei tang ka Mizoram Peace Accord 1986 lada phi khein ha ka pyrthei baroh kawei ne haka histori jong ka ri India lait nangta kiwei kiwei ki jingïateh soskular ki seng kiengatiar bad ka Sorkar India kim poi shano shano ki shu kut tang ha ki jingthoh bad ki jingkular jong ka Sorkar,” ong u Bah Saiñkupar.
Na ka liang ka HNLC ka pynshai paidbah ba ka jingwan jong ka seng shakhmat ban ïakren ïasuk bad ka sorkar kam dei ka jingpyndemwait hynrei ka dei ka jingangnud ban ïakren sngewthuh jingmut bad ban ïa pynbeit halor ki jingeh ka saiñ hima sima jong ka jaidbynriew Hynniewtrep.
“Kam shym don kano kano ka jingïoh jingmyntoi shimet hynrei ka dei na bynta ka jingïohnong jong ka Jaidbynriew hi baroh kawei. Ki dkhot ka HNLC lei ki lah duh lypa ïa ki kmie ki kpa, ki hynmen ki para, ki lok ki khun bad ngi lah duh lypa ym tang ka ïing ka sem wat ïa la ka jong ka jingim hi ruh bad ka jingwan jong ngi sha khmat ka dei ban ïakren ïasuk ym ban pyndem wait,” u la ong.
“Kumba ka histori ka ïathuh, ba ha ba ki dohlieh ki la knieh ïa ka jingsynshar na ki Syiem jong ngi ngi lah kylla long kata ka Jaidbynriew ka bym don ïa ka ri lajong (Stateless nation), hadien ba ka sorkar phareng ka lah iehnoh ïa ka jingsynshar jong ka ha u snem 1947 ngi ïai neh sah ha kata kajuh ka kyrdan (Stateless Nation) haduh mynta mynne. Ki don ki jaidbynriew kiba don laka jong ka ri (homeland) hynrei ki hap haka jingsynshar jong kiwei pat ki ri. Peit nuksa ïa ki ri kiba marjan kum ïa Ka Tibet, Nagaland ki dei ki Jaidbynriew kiba lah pynbna ïalade kum ki ri kiba laitluid hynrei haduh mynta kim long pat kiba laitluid, wat ki Jews ruh shuwa u snem 1948 ki long ‘stateless’ tad haduh ba kin da ïoh ïa ka jingithuh(recognition) na kiwei pat ki ri ka pyrthei, ka jingshisha ka long ba lada phim ïoh hi ïa ka jingithuh yn nym don ba burom ïaphi,” ong u Bah Saiñkupar.
“Kumta Ka Jaidbynriew jongngi ruh ka don ia la ka jong ka khana pateng ha ka saiñ hima sima (political history). Ka jingangnud bad ka thong jong ka HNLC kam dei ia ka ‘separation’ lymne ia kata ka ‘integration’ hynrei ngi ïengskhem ban ïoh ïa ka ‘recognition’ ne kata ka jingithuh kum ka Jaidbynriew kampher da ka long hapoh ne shabar jong ka ri India. Ngi donkam ïa la ka jong ka ïing kaba skhem kaba ngi lah ban kam ba ka dei ka ïing bashisha jongngi kumba long ki Mizo, kiba don ïa ka Mizoram,” u la bynrap.
Shuh shuh u la ong ba ka sorkar ka donkam ban weng ïa ki jingeh naduh tynrai (permanent solution). “Ngi donkam ka khyndew la ka jong namar ka khyndew ka dei ka tynrai jong ka jingim (LAND is the basis of all existence). Haba ngi don ïa la ka jong ka khyndew ngi lah ban shna la ka jong ka Sorkar bad ïeng ïalade kum ka jaidbynriew kaba laitluid. Halor ka khyndew ka shyiap lajong ngi lah ban seng ïa ki karkhana, ki kam ki jam, ngin bat hi ïa ka ïoh ka kot bad ka synshar khadar halade hynrei lada ngim don tang shilyngkhot ka khyndew ka mut ngim don eiei. Ngi lah ban pyndonkam ïa ki marpoh khyndew, ki khlaw ki btap, ki um ki wah na bynta ba ngin im ïalade. Haba ngi don la ka jong ka khyndew ka shyiap ngi lah ban rep ban riang ban bsa ïalade bad ban leh hi nalade, da kaba ngi leh kumne ngi kum ka jaidbynriew ngin lah kein ban weng ïa ki jingeh lajong haka jaka ba ngin ap ïaka Sorkar India ba kan weng ïaki jingeh jongngi,” u la ong.
“Ki paid Garo ruh ki hap ban sngewthuh bha ïa kane ka bynta bad ma ki ruh ki donkam noh jar la ka jong ka khyndew bad ka ïing, Ngim kwah ba Ki Achik bad ki Hynniewtrep kin kylla long sa kiwei pat ki Jaidbynriew Kuki ne ki Rohingya lymne kum ki Kurds ki bym don la ka jong ka khyndew (landless) lymne ki bym don la ka jong ka ri(stateless) hynrei ki dei ki jaidbynriew kiba shu bun tang u paid (stateless population) bad kiba hap ban shu phetwir pat ïalade kylleng kylleng,” la bynrap u Bah Saiñkupar.

Leave A Reply

Your email address will not be published.