Kyrpad ki khun ki hajar ka Hima Mylliem ïa ka KHADC ban pynbeit thymmai ïa ka Mylliem Act 2007

0

Shillong, K’lyngkot, 25: Ka kynhun ki khun ki hajar Hima Mylliem, ha ka jingïalam jong u Nongaiktien ka Federation of Khasi States (FKS) u Bah John F Kharshiing, ryngkat u Bah Fearless Warjri ki la ïa kynnduh ïa u Executive Member, i/c Elaka jong ka Khasi Hills Autonomous District Council u Bah Jambor War ha ophis treikam jong u ban aiti ïa ki jingait jingmut ha kaba ïadei bad ka jingtyrwa ban wanrah ïa ki jingpynbeit thymmai ha ka Mylliem Act, 2007.
Ha ka jingïakynduh, ki la aiti ïa ka shithi buddien halor ka jingdonkam kyrkieh ban pynbeit bad ban pynjanai ïa ka The Khasi Hills Autonomous District (Appointment and Succession of Syiem, Deputy Syiem, Electors and Rangbah Shnong u Mylliem Syiemship), Actg, 2007 bad ha katei ka jingthoh la kdew halor ka jingdonkam ban pynbeit pynjanai ïa ki section hapoh katei ka Act khnang ba u khun u hajar un ïoh ka synshar kaba shai ban lait n aka jing sah dum naduh ka synshar Dorbar Kur, Dorbar Shnong, Dorbar Raid bad khamtam ka Dorbar Hima. Ha katei ka sngi la ai ti biang ïa ka shithi kaba la phah sha u Bah Titosstarwell Chyne, MDC, Chief Executive Member, Khasi Hills Autonomous District Council, ha ka 23 tarik December 2023 kaba la pynkynmaw ïa ki shithi kiba bun kiba la phah n aka liang ka kynhun ki khun ki hajar Hima Mylliem.
Shuh shuh la ai syndon ruh ïa ki jingtyrwa kiba kyrpang lyngba ka Draft Amendment ïa ka Mylliem Act 2007 bad kiba kham kongsan ki jingai jingmut ki long halor ka jingdonkam ban pynjanai ban bsuh ïa ki section ha kaba ïa dei ban weng ïa ka kyntien Appointment bad ban bsuh da ka kyntien Confirmation. Ban bsuh shai da kaba bniah ïa kaei ki kam bad ki jingkitkhlieh jong ki Basan, Myntri, Lyngdoh, ki longsan, ki Rangbah Shnong, Secretary Shnong, Rangbah Dong, Seng Samla, Seng Longkmie, Dorbar Kur, Dorbar Shnong, Dorbar Raid bad Dorbar Hima.
Ban don ka section kaba kyrpang kaban batai ba ha ka sngi nyngkong ka taiew ba nyngkong jong u bnai November bad January kan long ka sngi ban long Dorbar Hima Mylliem ha ryngkat u Khun u Hajar khnang ban ïoh ban mynjur ïa ka jingtyrwa Mang Tyngka jong ka Hima Mylliem kaba wan na ka Dorbar Thaw Aiñ jong ka Hima Mylliem.
Ban don ka kyndon kaba shai ba lada ka Executive Dorbar Hima Mylliem kam lum Dorbar Hima hapoh ka 31 tarik December ka Tnad Elaka kan khot hi hapoh ar taiew ïa ka Dorbar kut snem jong ka Dorbar Hima Mylliem.
Ban bsuh ki kyndon “Requisition” ïa ka Dorbar Hima da ka jingsoi jong san spah ngut ki khun ki hajar ka Hima Mylliem.
Ban don ka kyndon ban don ka Dorbar Kur Syiem lai kpoh Hima Mylliem khnang ban wanrah ïa ka jingïatylli hapdeng ki kpoh long syiem Hima Mylliem. Ban weng ïa ki kyntien “male” bad ban bsuh da ki kyntien “Khasi Adult Residents”
Ban pynjanai ïa ka Executive Dorbar Hima Mylliem da kaba bsuh ïa ka kyndon ha kaba kin don lang ki nongmihkhmat na lïang ki i) Dorbar Raid Ri Them ii) Synjuk Rangbah Shnong Hima Mylliem iii) Synjuk Seng Samla Hima Mylliem iv) Synjuk Seng Longkmie Hima Mylliem bad v) Nominated representatives of the Hima
Kum ban shu pynkynmaw ba hapoh Hima Sohra nalor ki Myntri ki don ruh san ngi ki nongmihkhmat kiba shah jied hakhmat ka Dorbar Hima kiba longki dkhot jong ka Executive Dorbar Hima.
Kumjuh ha kiba bun ki Hima nalor ki Myntri ki Rangbah Shnong bad ki Sordar Shnong ki ïa don lang hapoh ka Executive Dorbar kum ki dkhot.
La pynkynmaw ruh ba ka don ruh ka The United Khasi &Jaiñtia Hills Autonomous District Council ka la thung ïa ka Commission ha u snem 1957-1958 ban bishar halor ka jingdawa jong ki 23 kur kiba dawa ban don bynta ban ïa jied Syiem Hima Mylliem. Hadien kane ka jingbishar katei ka Commission ka la myjur ïa kitei ki jingdawa bad ka la ai jingmut ruh ba la donkam kyrkieh ban pynbeit pynjanai thymmai ïa ka Constitution jong ka Mylliem State ha kaba la ong katei ka Commission ba la donkam ban ai bynta lang ïa kiba bun na “Shillong Area” bad na “Bhoi Country” .
Lyngba ka The United Khasi &Jaiñtia Hills Autonomous District (Electors from the 23 clans of Raid San Shnong of Mylliem Syiemship) Act 1957 la pynjanai ïa ki nongjied Syiem ha kaba la pynrung lang ïa ki 23 Kur bad kumba long mynta ki don baroh katkum ka Act 49 Kur.
La tyrwa ba donkam ban don ka “Dorbar Thaw Aiñ” lane ka Legislative Assembly/Council kaba 219 ngut jong ka Mylliem Syiemship ban pynïaid da u Syiem kynthup lang ïa ki /u Syiem, Deputy Syiem, 48 Myntri/Electors 2(two) each from the Raid, 125(one hundred Twenty Five) Rangbah Shnong, proportionately from the Raid, 12(twelve) to be nominated (four each to be nominated from Synjuk Seng Longkmie, Synjuk Seng Samla, and Eminent Elders )
Ka Dorbar Thaw Aiñ ka dei ban shong Dorbar man ka saw bnai. Donkam ruh ïa ki jingpynjanai halor ki kam executive, legislative, bad judicial administration jong ka Hima Mylliem.
La pynkynmaw ruh b aka Mylliem States ka dei kawei na ki Khasi States kumba la kdew bad paw ha ka First Schedule of the Constitution of India bad ruh kum ba paw ha ka Sixth Schedule ba la mynjur ha ka 26 Jan 1950 (As per Instrument of Accession and Annexed Agreement of 17 August 1947 and as referred in the Ministry of States White Paper on Indian States placed before the Parliament in 1950). Donkam ban bsuh shai ki kyndon treikam jong ka Dorbar Kur Syiem Mylliem bad baroh ki Dorbar Kur ba ki dei ban wanrah ïa ka kaiphod kut snem 30 sngi shwa ban long ka Executive Dorbar, ka Dorbar Thaw Aiñ bad ka Dorbar Hima.
La donkam ban buh ka por kaba ar snem ïa baroh ki Myntri lane ki Member –in-charge kiba peit khmih ïa ki tnad bapher bapher hapoh ka Hima Mylliem.
La ai jingmut ba namar la bun spah ki jaidbynriew (ki raiot) bapher bapher ki bym dei Khasi ha kylleng u pud u sam ka Hima Mylliem kumta la ai jingmut ban thung da u chairman Sub-Committee ha ka jaka jong ka kyntien Nongpynïaid Shnong uban long hapoh ka jingpynïaid jong u nongsynshar Shnong lane hapoh ka jingsynshar u nongsynshar Raid.
Ban bsuh da ka kyntien “Certificatification of being elected” ha ka jaka ka kyntien “SANAD” kaba dei ka kyntien nongwei ba la ai da u phareng.
Namarba la bun bun ngut ki Acting Chief hapoh Hima Mylliem khlem sangeh la donkam ka Traditional Institutions Tribunal Court kaban kynthup 10 ngut ki Khlieh Nongsynshar kiban jied napdeng ki 54 ngut ki Khlieh Nongsynshar kiban long dkhot da ka pali bad kane ka Tribunal kan ai ïa ka kaiphod hapoh 30 sngi sha ka Executive Committee.
Ka jingdonkam ban pynjanai ïa ki District Council Court, Additional Dist council court, Additional Subordinate Council Court, Village Court
Ban don ka kyndon ban batai shai shaphang u Chief Secretary bad kiwei kiwei ki officer jong ka Hima Mylliem, ban buh ka kyndon ha kaban batai shai ba ki Rangbah Shnong ki long “Duly Elected and Certified Rangbah Shnong” lyngba ka kyntien “Confirmation”
Ban don ka kyndon kaba batai ïa ki kam jong ka Dorbar Mang Tyngka (Budget Session) jong ka Hima Mylliem ka ban shong dorbar 30 sngi naduh ka taiew kaba nyngkong jong u bnai February
Ban don ka kyndon kaban batai shai ïa ka Synjuk ki Rangbah lane ka Dorbar Shnong Pyllun kiba don hapoh u pud u sam Hima Mylliem kiban phah ïa ka kaiphod kut snem ki jingtreikam kut snem sha ka Executive Dorbar & Dorbar Shnong, Dorbar Pyllun, Dorbar Thaw Aiñ bad Dorbar Hima man ka snem
Ban don ka Synjuk ki Rangbah Shnong Hima Mylliem kaban khlieh da uwei na ki Ranbah Shnong kaban phah ïa ka kaiphod treikam man ka snem sha ka Executive Dorbar, Dorbar Pyllun, Dorbar Thaw Aiñ bad Dorbar Hima man ka snem.
Ban don ka kyndon na ka bynta ki Seng Longkmie Shnong bad Seng Samla Shnong kiban phah ïa ka kaiphod treikam jong ki sha ka Executive Dorbar Shnong man ka snem
Ban don ka Synjuk Seng Longkmie bad Synjuk Seng Samla Hima Mylliem kaban phah ïa ka kaiphod treikam sha ka Executive Dorbar, Dorbar Pyllun, Dorbar Thaw Aiñ and Dorbar Hima man ka snem
Ban don ka kyndon kaba shai halor ki rukom lum bad ki jingpyntreikam ïa u synniang u Bynhei Shnong, Kur, Raid lane Hima kaban phah sha la ki Dorbar man ka snem.
Ban pynjanai ban batai bniah halor ki kyndon “Rules of Procedure and conduct of business” ha kaba pynïaid ïa ki Dorbar Kur, Dorbar Shnong, Dorbar Raid bad Dorbar Hima.
Ban buh kyndon ïa ka rta shong thait (retirement) kaba 70 snem ïa baroh ki nongsynshar naduh Kur, Shnong, Raid haduh Hima.
Ban bsuh ka kyndon kaba shai ban jied ïa u Syiem pura haba thylli ka shuki ban pyndep ïa ka jingïa jied hapoh lai bnai. Kumjuh ïa ki Rangbah Shnong ban pyndep ïa ki jingjied hapoh 30 sngi.
Ban pynbeit ïa ka jingbakla bad ban bsuh kyndon bah aba la dep jied Syiem ka shithi pynkhem yn pynskhem bad mynjur da u Lat (Governor ) hapoh 15 sngi
Ban bsuh ka kyndon ba baroh ki jingujor pyrshah ïa u Syiem lane pyrshah ïa ki nongsynshar naduh Dorbar Kur, Dorbar Raid lane Dorbar Shnong dei ban wanrah hakhmat ka Dorbar Thaw Aiñ, Dorbar Pyllun, Dorbar Hima hapoh 30 sngi.
Kitei haneng nalor kiba bun kiba la ai ha katei ka Amendment kaba 59 sla kaba la kynthup ruh ïa ka list ka kyrteng jong ki Shnong kiba antad don kumba 520 tylli katkum ki Raid hapoh Hima Mylliem katkum ka jinglah ban lum. La kyntu ha u EM KHADC ban shim khia ban khot ïa ka jingïalang jong ki 15 MDC hapoh Hima Mylliem namar ka long kaba lyngoh ba ngi ïa pyrta ieid jaidbynriew hynrei ha kawei ka liang ym pat juh ïohsnew ba ki MDC Hima Mylliem kin ïa kynduh ban ïa kren da kawei ka sur halor ka jingdkhoh jong ka Act 2007 bad ka Rule 2015 jong ka Hima Mylliem. U EM KHADC u la kular ban shim khia ban khot ïa kren bad ki MDC Hima Mylliem bad ban rah ïa kitei ki jingai jingmut ha ka Committee ban ïa pyrkhat halor kitei ki kam. U la mynjur ruh ban ïakren halor ka jingdawa ban buh ka committee kyrpang ban ïa kren halor ka kynrum kynram Hima Mylliem.

Leave A Reply

Your email address will not be published.