Ka sorkar NDA ka la wanrah ïa ki aiñ ban ïoh jingshngaiñ ki kynthei khynnah : Amit Shah

Ka jingïakren ba markhmat u Nongthoh khubor bad u Myntri Kam Pohïing ka Ri

0

Shillong, Kyllalyngkot 19 : Kane ka dei ka jingïakren ba markhmat jong u Nongthoh khubor bad u Myntri Kam pohïing ka ri u Amit Shah mynta ka sngi.
Jingkylli : Ki lai tylli ki Aiñ kam bymman ki dei kiba la pdiang kum ka Aiñ kaba buh hakhmat ïa ka jingshngaiñ jong ki Kynthei bad ki Khynnah halor kiwei kiwei ki kam. Phi lah ban batai?
Jubab: ïa ka Sorkar u Modi, ka jingshngaiñ jong ki Kynthei bad ki Khynnah ka dei kaba kongsan tam. Kane ka dei ka daw ba ka lynnong ba nyngkong jong ka aiñ ka dei halor ka jingshngaiñ jong ki Kynthei bad ki Khynnah. Kane hi ka batai ïa ka jingbuh hakhmat eh jong ngi ïa ka kam. Ki don haduh 35 tylli ki kyndon ha kaba ngi la buh la la ka jong ki kyndon halor ki kam bymman pyrshah ïa ki Kynthei bad ki Khynnah. Napdeng kine ki 35, 13 tylli ki kyndon thymmai ki la nang ai bniat ïa ka aiñ haba phai sha ka jingshngaiñ bad jingïada ïa ki Kynthei bad ki Khynnah. Kum ka nuksa, ha ka jingbatbor kynhun, ka jingpynsajia ka long 20 snem da ka jingset phatok bad set phatok haduh da iap. Ka jingbat bor kynhun ïa ka Khynnah kan khring ïa ka rai pyniap lane set phatok shirta jingim. Ka kyndon ba thymmai halor ka jingshongkha da ki kular thok ruh ka dei kaba la bynrap lang. Ngi la pyndap ïa ki jaka ba thylli ha kane ka Aiñ ban ïada ïa ki Kynthei bad ki Khynnah. Ngi la shim ïa ki kyndon kiba la ai da ka ïingkashari Supreme Court. Nalor kata, ha ki kam bymman pyrshah ïa ki kynthei mynshuwa, ka jingbatai da ka jingthoh jong ka lanot ka dei kaba hap ban thoh hi da ka kti (manually) bad kane ka plie lad ïa ki nongshah kynnoh leh bymman kiba don bor ba kin leh thok. Hynrei mynta. La pynlong kongsan ban shu record ïa ki jingbatai bad kata ruh hap leh hakhmat ki bahaïing hasem jong ki lanot. Ngi la buh ïa ka kyndon ban leh da ka e-statement bad e-appearance. Kane kan pynkylla lut ïa baroh ki kam ba ju leh mynshuwa haba ai ïa ka jingbishar ba hok. Ka kyndon thymmai ka la don ruh halor ka kam shongkha da ki jingkular thok.
Jingkylli : Hynrei kaei ka daw kaba lam sha ka jingpynduh noh ïa kine ki lai tylli ki Aiñ ba mynshuwa?.
Jubab: Ka Bharat kum ka Ri ka dei ban don ïa la ka jong ka Aiñ. Lada phi kynmaw u Myntri Rangbah Duh ka Ri u Narednra Modi Ji na rynsan jong ka Red Ford, ula kyntu ban pyndam noh ïa baroh ki Aiñ bala thaw da ka Sorkar Bilat.
Ka IPC, CrPC bad ka Indian Evidence Act kam dei kaba la pynjari tang da ka Sorkar Bilat hynrei ka dei ruh kaba dap bun da ki kyndon ka Sorkar Bilat ki bym ïahap satia bad ka riti synshar paidbah hangne. Ka Aiñ jong ka Sorkar Bilat ka la buh hakhmat eh ïa ka kyndon ban ïada ïa ka pla ïarong tyngka jong ka (treasury). Namar kata, ki kyndon pynsajia kiba don bun bha haba ïadei bad ka jingtuh ïa ka pisa Sorkar, jingtuh ha ki rel, bad ka jingthombor ïa ki Heh Ophisar ka Sorkar bad la pynlong kongsan wat ïa ki kam ba shyrkhei kum ka jingleh beijot. Hato kam dei mo ba ngin buh hakhmat eh ïa ka jingshngaiñ jong ki Kynthei hadien ba ngi la long ka Ri ba laitluid?.
Kine ki aiñ ki dei kiba la shna ban pynthikna ba yn ym don ki nongïaleh pyrshah ki ban sei khlieh bad ban nym mih ruh ki jingkulmar. La pynwandur ïa ka rukom treikam ka bishar khadar (Criminal Justice System) ban ai jingpynsajia. Hynrei, ka rukom treikam ka bishar khadar ba thymmai bala pyntreikam da ka Sorkar Modi ka dei kaba la pynshong nongrim halor ka jingbishar kaba lehhok.
Nga lah ban ong da ka jingsngewskhem ba hadien ba la pynmih jingpynbna (notify) ïa kine ki Aiñ, ka rukom treikam ka bishar khadar jong ngi kan lait naka jingsngew shah tehmraw.
Jingkylli : Ki la mih ki jingkynnoh ba la kiar ban pynlong ïa ki jingïasyllok ba janai bad ki kynhun bapher bapher shuwa ban pyntreikam ïa kine ki Aiñ.
Jubab : I kumba phi pynksan shaba palat ïa ka nongrim jong ka Liang Pyrshah. Ka jingïasyllok ban thaw ïa kine ki Aiñ ka la sdang naduh ba sdang jong u snem 2019 bad ka la ïaid lyngba katto katne snem tad haduh ba ngin da mynjur. Da ki hajar ki jingai jingmut ngi la pdiang bad pynrung lang. Ym bun satia ki bill shuwa jong ki, ba kin ïaid ïa kum kane ka lynti ban pynlong ïa ka jingïasyllok kaba janai bha.
Hadien ba la phah sha ka Standing Committee jong ka Home Ministry ban ïamir jingmut, kine ki Bill mynta ki dei kiba la shimkhia bha da u Myntri Rangbah Duh u Narendra Modi bad la pynshong nongrim ïa ki halor ka nongrim ka jingbishar hok, ka jingïaryngkat kyrdan bad ka jingbym shah liang.
Jingkylli : Phi la ïai kren ruh ba kine ki Aiñ kin plie lynti ïa ki ïingkashari jong ngi ba kin lait noh ka jingpang pynjlan tarik shi pynjlan tarik (Tarikh Pe Tarikh). Phi lah ban batai?.
Jubab : Ai ba ngan ai sha phi da ka nuksa. Ha ka kam ba ïadei bad ka bounce cheque (shah pynphai ka cheque), jan man ka por ka jingjlan tarik ka ju mih namar ka jingbym don ki Nongtrei ka Bank. Hynrei mynta, ki nongtrei ka Bank kin hap ban ai jubab sha ka ïingkashari khlem da leit hi dalade sha ïingkashari. Shibun ka por ka dei kaba donkam ban ai sha ki stad Forensic ba kin wan mih sha ka ïingkashari hynrei mynta ki lah ban ai sakhi (testimony) jong ki na ki Laboratory hi. Ka ju shim por da ki sngi ïa ki sakhi jong u Forensic Pathologist ban ai sakhi hakhmat ka ïingkashari hynrei mynta ki lah ban ai ïa ki sakhi lyngba ki kor online. Kumta ka jingkylli ba shimpor ne slem kam mih shuh. Ka jingai ïa ka jingbishar kaba hok kan sted noh bad kan long haba shit haba shai.
Ngi la buh ïa ki kyndon na ka bynta ki Pulit, ki ïingkashari bad ki nongïasaid Aiñ ba kin pynsted ha ban ai ka jingbishar ba hok lyngba ki 35 tylli ki kyndon. Kum ka nuksa ha ka kam lehbeijot, ki Pulit kin hap ban aiti ïa ka kaiphod jingtohkit tang hapoh ka 7 sngi. Ha baroh ki case, ki jingkynnoh (charges) yn hap ban pynkhreh hapoh ka 7 sngi jong ka sngi shong bishar ba nyngkong. Ngi la pynbiang ïa ka e-witnesses. Ka jingphah ïa ki record bad khot hajir da ki kor electronic kan ïarap bha ban pynduna ïa ka jingpynslem. Shisien ba kine ki aiñ kila treikam, kino kino ki case bala files kin ïoh ïa ka jingbishar ba hok tang hapoh ka lai snem.
Jingkylli : Ki nongleh bymman ba phetrieh ki la buh jingeh bha ïa ki bor ka Aiñ ban ïoh tian bishar. Hato ka don ka kyndon ba kren halor kane ka bynta?.
Jubab : U briew uba la shah pynngat ha ki kam bymman ryngkat ka jingpynsajia ba 10 snem ne palat ki dei kiba lah ban ñiew kum ki riew bymman. Ngi la buh ïa ka kyndon ban kurup lut ïa baroh ki nongkynti jong ki kiba don shabar ka Bharat (Ri). Kum ka nuksa, lada ki don ïa ka nongkynti ha Switzerland, ngim don satia ka kyndon ha ka aiñ jong ngi ba kin kurup ïa ki, hynrei mynta ngi la don ïa ka kyndon. Wat ïa ki riew runar ba phetrieh, ngi la buh ïa ka kyndon ban tian bishar beit khlem ka jingdon jong ki. Kum ka nuksa, u Dawood Ibrahim u dei uba hakhmat eh ha ka jingpynbthei bomb ha Mumbai hynrei ym shym la lah ban pynïaid ïa ka jingtian bishar pyrshah ïa u namar ba u dei u runar ba phetrieh. Hynrei mynta, ïa kum kane ka jingbishar la lah ban pynlong pyrshah ïa kum kine ki riew runar bad ka ïingkasahri kan ai sha ki ïa ki Nongiasaid Aiñ bad yn pynsajia ruh ïa ki lada donkam kat kum ka aiñ. Kane ka pynkylla ïa ka jingithuh ka aiñ ïa ki la ka dei ha kano kano ka ri kaba ki sah namar kin long ki nongleh bymman ha ka ri jong ngi bad kan ïarap ruh ïa ngi ban wanrah biang ïa ki sha ka Ri. Ki nongkynti jong ki nongleh bymman ha ki kam pisa pilaiñ ruh kin shah kurup noh hadien ba mynjur ïa kine ki aiñ.
Jingkylli : Ha kano ka rukom ba kine ki Aiñ ki phaikhmat bha sha ki lanot?
Jubab : Ha ka jingbishar bala wanrah da ka Sorkar Bilat, ki case ki ïaid tang hapdeng u nongleh bymman bad ka Sorkar. Ki lanot hi kim paw satia. Ngi la ai ïa ka hok sha ki lanot ba kin thung ïa u nongïasaid. Shuwa kane, lada ka Sorkar ka hap ban weng noh ïa ka case, ym ju donkam satia ban ïasyllok ïa ki lanot hynrei mynta ngi la rai ba ym don ba lah ban weng noh ïa ki case khlem ka jingmynjur jong ki lanot. Mynshuwa ki Pulit ki ju wan bad pynlong ïa ka jingkhynra bad jingkurup hynrei mynta ngi la pynlong kongsan ban hap ring video ïa ka jingkhynra bad kata ruh ka dei kaba hap leh ha ka jingdon lang ki arngut ki sakhi ba laitluid. Mynshuwa ym ju don kiba shim ïa ka jingkitkhlieh na ka bynta ki jingujor, ym ju don ba tip ruh kaei ka ban mih na ka. Hynrei ngi la rai ba hapoh 90 sngi jong ka jingujor, ki Pulit ki hap ban pyntip sha ki lanot. Ki don bun ki case hapoh ka Ri ha kaba ki Pulit ki ju set da ki taiew bad ki bahaïing hasem kim ju ïoh ïa kano kano ka jubab. Hynrei ngi la rai ba man la ki Police Station kin buh ïa u Ophisar u ban peit ïa ki briew kiba set bad ruh ban ai jingtip shaphang jong ki. Shisien bala buh jingthoh ïa ka jingset ïa u, ki Pulit kin hap ban shim ïa ka bor ban set na ka ïingkashari.
Mynshuwa ka jingthok jingshukor ka dei kaba shah pynsajia hynrei kam don satia ka kyndon ban buria ïa ki briew kiba shah thok. Hynrei mynta ngi la rai ba ki briew ba shah thok kin ïoh biang ïa kaei kaba ki duh lyngba ka nongkynti jong u nongthok nongshukor. Da kane ka lynti ngi la ai ka jingbishar bahok ha kiba bun ki bynta jong ka Aiñ. Mynshuwa ha ki kam bymman pyrshah ïa ki Kynthei, ïa ka jingbatai (statement) jong ki lanot la hap ban shu thoh hi da ka kti bad kane ka plie lad ïa ka jingleh thok. Hynrei mynta la pynlong kongsan ban leh da ka recording kata ruh hakhmat ki bahaïing hasem
jong ki lanot.
Kane ka ai jingmyntoi bha ïa ki lanot. Nalor kane, mynshuwa kam ju don satia ka rukom treikam ban pyntip sha ki lanot halor ki jingujor. Hynrei mynta ki lanot kin hap ban ïoh jingtip hapoh ka 90 sngi halor u soh jong ka jingujor. Ym don satia ki case kiba lah ban shu weng hi khlem ka jingmynjur jong ki lanot. Mynshuwa ki nongïasaid aiñ jong ki lanot kim ïoh satia ïa ka bor ban ïasaid hynrei mynta kila ïoh. Mynshuwa ka jingïada ïa ki nongai sakhi ka shong hapoh ka bor jong ka ïingkashari hynrei mynta ka dei ka jingbahkhlieh jong ka Sorkar Jylla ban ai jingïada ïa ki nongai sakhi. Ka Sorkar Jylla kan pynmih jingpynbna halor ka Witness Protection Scheme bad ki Police Station kin hap pyntrei ïa ka. ïa ki Under Trial, ngi la buh ruh ïa ka kyndon ban ai beit ïa ka bah jamin. Nga ngeit ba la ka dei ka jingkyntiew ïa ka kor technology, pynsted ïa ka jingbishar lane tynrong ïa ka jingbahkhlieh ha ki Pulit, ngi la pyrshang ban ïada ïa ka hok jong ki lanot.
Jingkylli : Kine ki Bill ki don la ka jong ka bynta halor ka kam lehnoh..Phi lah ban batai ïa kane?.
Jubab: Ha ka sien ba nyngkong eh la batai bniah bha shaphang ki kam lehnoh ha kane ka Aiñ. Khlem ka jingbatai ïa ka jingmut jong ka kam lehnoh, ka long kaba eh ban tehlakam ïa ki. Bunsien ki lehnoh kila lait na ka aiñ namar kam don satia ka jingbatai ïa ka kam lehnoh. Ki Pulit kim don satia ïa ka jubab kaba khlaiñ halor kane. Hynrei ha ka Policy jong ngi ban ym lap ïa ki kam lehnoh, ngi la batai shai ïa ki kam lehnoh bad kino kino kiba ïalehkai bad ka jinglong kawei ka Bharat, ka jinglong laitluid bad ka jingïatylli, kin mad ïa ka jingpynsajia da ka rai pyniap lane shong phatok shirta jingim.
Jingkylli : Kine ki aiñ kam bymman ba thymmai kim shym la kynthup ïa ki kyndon ba ïadei bad ki kam pynshit ban ïaleh pyrshah ïa ka Jylla ne ka Ri (sedition) hynrei la kynthup ïa ka kyndon thymmai halor ka jingdie ri. Kumno kine ki ïapher?.
Jubab: Ka don ka jingïapher bak ly bak hapdeng ka jingpynshit ban ïaleh pyrshah ia ki bor ka Jylla ne ka Ri (Sedition) bad ka jingleh ïa ki kam ba die ïa ka ri (treason). Mynshuwa ban kren pyrshah ïa ka Sorkar ka dei ka kam bymman. Hapoh kane ka Ain, u Lok Manya Tilak,Veer Savarkar bad Mahatma Gandhi, kila shah tian bishar bad shah set ha along. Ngi la weng ïa ka kyntien Raj nangne. Ha ka jaka jong ka, ngi la buh da ka Deshdroh. Ka Article 1 jong ka Riti Synshar ka Ri ka batai ka mut aiu ka Desh. Ka Desh kam mut ïa ka Sorkar ba jied da u paidbah kat kum kane ka Article. Hynrei ka mut Bharat. Kino kino kiba leh ïa ki kam ba ktah ïa ka jinglong kawei bad ka burom jong ka Bharat kin ngat 7 snem ha along. Ngi khlem ai jaka shuh ban pyndonkam bakla.
Jingkylli : Kine ki aiñ kam bymman ba thymmai kila kren ruh halor ka jingshakri ïa ka imlang sahlang?.
Jubab: Ki kam bymman barit ba ria ki la lait na ki kuna bad jingset along. Kum ka nuksa, lada don kiba leh kam bymman da ka jingbakla, ngi la ailad ïa ki ba kin pynbha ïalade lyngba ka jingai jingshakri ïa ka imlang sahlang.
Jingkylli : Phi lah ban batai ïa ka kyndon bala buh ban khanglad ïa ka organized crime?.
Jubab : Kaba nyngkong eh, kam shym la don ka jingbatai haduh mynta ïa kata ka organized crime (ka kam bymman bala leh da ka kynhun kaba khlaiñ). Ngi la leh mynta ha ka sien ba nyngkong eh. Haba ngi kren halor ka organized crime, ki briew bym ïar ka jingmut jingpyrkhat ki sngewthuh tang ïa ki katto katne ki kam bumman. Hynrei ka jingkynthup ïa ki Khynnah ha ka khrong ruh ka dei ka kam bymman. Ka jingkhaïi tiar siat na kawei ka Jylla sha kawei, ka jingkhaïi beaiñ, ka jingkhaïi jingdih buaid, kam lehnoh, ka jingkhaïi kynthei, ka jingkhaïi pisa thok, ka jingkhaïi stamp thok bad ki kynhun runar ba ïakhleh na kawei ka Jylla sha kawei ruh, ki dei ki organized crime. Hynrei kam shym don satia ka kyndon la ka jong halor ka organized crime. Lada lap ïa ka AK-47 na ka met jong u briew, la tian bishar ïa u hapoh kajuh ka kyndon bad u briew ïa uba la ïoh kurup pistol. Hynrei mynta kin shah tian bishar noh hala ki jong ki kyndon bad ki briew ba lap bad ka AK-47 kin shah tian bishar hapoh ka organized crime namar kane ka tiar ka lah ban dei kaba thied na bar ka Ri. Kan aibor ïa ki briew ka Aiñ. Ngi la pynlong ïa ka jingïasyllok kaba janai bha halor kane ka bynta. Ngi la ïohpdiang da ki hajar tylli ki jingai jingmut bad ngi la pdiang ïa kiba bun na ki. Ngi la pdiang ruh ïa kiba bun ki jingai jingmut jong ka Parliamentary Standing Committee.
Jingkylli : Kine ki Aiñ thymmai ki dei kiba la shah kheiñ kum ki aiñ technology. Phi lah ban batai kumno ki kor technology kin ïarap ha ka jingpyntreikam ïa ki aiñ?.
Jubab : Kine ki Aiñ ki dei kiba la thmu ban pynkylla ïa baroh ki rukom treikam. Kila pynrung ïa baroh ki kor technology kiba don mynta ha ka jingtreikam ka bishar khadar (Criminal Justice System). Kine ki Aiñ ki buh ruh ïa ki kyndon ban pynrung ïa ki jingshem thymmai ha ka technology ba lah ban mih ha kine ki 50 snem ban wan namar ngi lah dep kynthup
ïa ki ha ka jingbatai ïa ka aiñ. Kum ka nuksa, mynshuwa ia ki charge sheet la file ha ki kot hynrei mynta la lah ban leh da ki pen drive. Mynshuwa ki nongai sakhi ki hap ban wan mih ha ïingkashari hynrei mynta ki lah ban shu leh online. Mynshuwa ïa ka jingkhot hajir la hap ban leit sha ïing . Ka lah ban shimpor da ki bnai ban aiti ïa ki shithi khot hajir hynrei mynta ïa ka shithi khot hajir la lah ban phah lyngba ka Whatsapp bad shisien bala plie ïa ka message, ka server kala ñiew bala dep aiti bad ïoh pdiang ïa ka shithi.
Kumjuh ruh, la buh ïa ka kyndon ban leh da ka E-FIR bad Zero FIR. Nalor kine, ïa ki case ba ngat jingpynsajia ba 7 snem lane palat, ka jingleit ïuhkjat jong ki stad Forensic ka dei kaba kongsan. Kane kan ai ïa ki nongïasaid Aiñ ïa ki sakhi kat
kum ka jingstad saian, ka ban ïarap ruh ïa ngi ban pynbun ïa ka jingpynngat pynsajia (conviction rate). Ngi la pynlong kongsan ïa ka jingring video haba shim jingbatai (statement).
Jingkylli : Kala mih ka jingkren ba ka BJP kan kynjoh ïa ka 400 ha ka elekshon 2024
Jubab: Ka dang kloi palat ban ai ia u nombor. Lada don kiba ai jingkheiñ kane ka dei ka jingai tang ban pynhun ïa phi. Ngan ai ïa phi ïa ka jingkheiñ jong nga halor ka saiñ hima sima ba ong ba ka BJP bad ki paralok ba ïatreilang kin ioh kham bun ki seat ban ïa ka elekshon bala dep bad u Modi Ji un long biang u Myntri Rangbah Duh ha ka sien kaba lai.

Leave A Reply

Your email address will not be published.