Ka lawei kaba dum ka ap ïa ngi ha Meghalaya

Patricia Mukhi

0

Hadien ba lah dep jied ïa u/ka nongthaw aiñ mih sa ka kynrum kynram ban thaw sorkar. Kat haduh mynta la ïohsngew ba ka seng NPP, BJP bad kiwei ki MLA shimet (Independent) ryngkat bad arngut na ka HSPDP kin sa shim ïa ka jingsmai ban pynlong ïa ka sorkar MDA-02. Ha ka ri synshar paidbah ngi dei ban burom ïa ka jingjied ki paidbah namar la ong ba dei ki paidbah kiba rai kut ïano ban jied ban leit thaw aiñ hangtei ha ka Dorbar Thaw-aiñ (Assembly). Hynrei mynta lah katto katne snem ka jingjied ïa ki nongthaw aiñ (MLA) kam dei shuh halor ki nongrim kiba iadei bad ka synshar khadar. Kiba bun ki nongjied ki la shim pisa khnang ban leit thep ïa ka vote jong ki. Kita kiba kner ïa la ka kti ban shim ïa ka pisa kim shym pynshong nongrim bha haduh katno kato ka jingshim pisa kan kyrtoh ïa ki ha ki snem ki ban wan. Kan kyrtoh ruh ïa ki khun ki kti jong ki namar ïa kane ka pisa baroh kito ki ban sa thaw sorkar mynta ka kynti kin ïaleh ban ïoh kamai biang na ki tnad sorkar bapher bapher. Ka pisa kaba dei ban pynlut ha ka roi ka par jong ka jylla kan sa poi sha pla kine ki MLA bad ki minister, bad kane ka jylla bad ki briew jong ka ngin sa nang hiar ha ki bynta baroh.
Lehse ka seng kaba khlem pyndonkam pisa eiei ruh hynrei kaba la lah ban pynjop haduh 4 ngut na ki 18 ngut kiba ka seng ka pynïeng, ka dei tang ka Sur U Paidbah lane ka Voice of Peoples’ Party (VPP). Ka jingjop jong kine ki 4 ngut ka kdew ba ym donkam pisa lada lah ban jop ïa ka jingshaniah ki paidbah. Ka jingkylli ka long balei pat keiñ ba kiba bun ki “sitting” MLA lane ki MLA kiba rim ki hap ban pyndonkam da ka pisa ban thied ïa ki paidbah. Khlem pep ka jingpynlut pisa ka jur bha sha Jaintia Hills namar ba ki heh spah ka seng NPP ki dei kiba na katei ka thaiñ. Na ka bynta jongki ka pisa kam don dor ei ei ruh namar tang shu lah thaw sorkar la lah ban ïoh lum spah lum phew biang, khamtam lada ïoh bat ïa ki shuki PWD (Ka tnad shna surok, jingkieng bad ki ïing sorkar) PHE, (Ka tnad ba peit ïa ka sam um bam um dih) Home (Ka kam poh-ïing ) Agriculture (Ka rep ka riang), Urban Affairs (Ka tnad ba dei peit ïa ka jingkyntiew ïa ki sor bah bad sor rit) etc.
Ha kane ka jylla jongngi hi ka jingjop jong ki national party lane ki seng kiba don ha ka ri India baroh kawei, ïa kaba ka National Peoples’ Party (NPP) kaba la ïalam da u Conrad Sangma ka long kawei na ki, ka dei na ka daw ba ki seng riewlum kim lah satia ban wan lang ha kawei ka lympung. Naduh u snem 1978 ngi ïohi ïa ka jingïapait ïapra bad ka jingmih ki seng riewlum bun tylli. Bun na kine ki seng ki la shu jah noh kum ka PDIC, HPU bad KHNAM nalor kiwei kiwei kiba ym lah kynmaw kyrteng shuh. Balei kein ba kine ki nongïalam jong ki seng riewlum kim lah ban ïatylli lada ka thong hi ka long ban shakri ïa ki paidbah ka jylla? Kaei kaba long diengpyngkiang ïa kane ka jingïatylli?
Kawei ka daw bah ka dei ka jingkwah long nongïalam lut baroh baroh. Kham duna eh kiba don ka mynsiem sngewrit ban long ki nongbud. Wat mynta ruh haba ki seng riewlum ryngkat bad ka Seng Congress bad TMC ki pyrshang ban ïatylli ban thaw sorkar, ka jingïatai sha rieh sha kiar ka long, “Mano ban ïoh bat ïa ka kam Chief Minister?”
Halor kane ka phang, wat hapdeng ka UDP ruh lehse ka don hi ka jingïatan tyllai hapdeng ki katto katne ki MLA ban ïoh bat ïa katei ka kam. Tip ka UDP ka kloi hi mo ban ai ïa ka kam CM ha kiwei pat ki seng kiba kham ïoh duna ki MLA? Sa kawei kaba pynkulmar jingmut ïa ki paidbah haba ki peit ïa kawei ka jingthoh na ka VPP kaba ong ba lada pynlong sorkar da kine ki seng riewlum ryngkat bad ki national parties, yn ïaleh katba lah ban khyllie ïa ki kam bamsap baroh hapoh ka sorkar MDA. Kumno yn lah ban leh ïa kata haba ka UDP ruh ka long shibynta jong ka sorkar MDA kaba la bat ïa ka bor ha ki san snem ba lah leit? Hato kato ka Rice Scam lane ka jingdie tuh ïa u khaw uba la mang da ka sorkar kmie ban pynpoi sha kiba duk tam lyngba ka Social Welfare Department kaba bat da u Bah Kyrmen Shylla ngin ïa klet noh? Hato ka jingtih bad jingdie tuh ïa u dewiong lyngba ka jingsiew sha kita ki High Level kiba siew pat sha ka Home Department ym dei ha ka sorkar MDA? Mano ba bat ïa ka Home Department? Ym dei U Bah Lahkmen Rymbui? Haba kumta yn lah hi mo ban khyllie ïa ki kam bamsap baroh? Peit ïoh ngi klet ia uto u mot (dome) jong ka Assembly. Hato lah mo ban ong ba U Speaker (Metbah Lyngdoh) um tip eiei ïa kato ka jingjia baroh?
Sngewphylla ruh ba ka NPP kaba la ïatrei bad ka UDP san snem mynta ka kynti pat kam treh shuh bad ïateh lok bad katei ka seng riewlum. Mar ïa dep ka jingñiew vote ka NPP ka leit beit beit sha ka BJP bad ka khot de ïa kiwei pat ki Independent bad ïa arngut na HSPDP. Hato kaei ka daw? Ka daw kaba shai kdar ka long ba ka UDP ka la shu kdew kti palat tang ïa ka NPP ha ka por ba ïalap elekshon. Ha ka sorkar MDA kaba lah dep ruh dei ka UDP kaba dawa ban kylliang noh ïa u James Sangma kum u Home Minister la kumba ki kwah ban pynkhuid noh ïa kato ka Department. Phewse ynda shimti da u Bah Lahkmen Rymbui lah nang kiew shuh shuh ka jingsiew ki trok kit dewiong sha u Home Minister. Haba kumta, kumno keiñ ka VPP kan lah ban pynkhuid ïa kita ki jaboh baroh kiba la pynthoh bria ïa ka sorkar MDA?
Donbok ba ki katto katne ki kyrtong UDP kiba thohbria kim shym la jop. Hynrei te ym tip shuh kan jia aiu lada kita kin ïoh bat kam myntri sorkar. Ngim lah ban khmih lynti eiei ruh kaba bha na kane ka sorkar mynta. Kaba ka seng VPP ka lah ban leh ka long ban peitngor bha bad ban ym ailad ïa kano kano ruh ka kam bamsap ha kane ka sorkar ka ban dang wan.

Leave A Reply

Your email address will not be published.