KA KHANA SHAPHANG KA KYA LAISNEM

-Bah Chandame Sungoh, Chutwakhu, Jowai.

0

Kane ka dieng Kya ka don haka shnong Mooknor Elaka Labang Nangphyllut Block-1 mynta kane ka kya kam donshuh, ladon kiba pom bad pyn khyllem ïaka, haka jingïaid lynti jong ngi haka 6 tarik Kyllalyngkot 2023 nga ïoh i satang ka tynrai kaba ka jan pyut bala sop daki jyrmi suda.
Ka kya ka long ka jait diengbah diengsan kaba juh bha ban mih ban san haki jaka kiba syaid kum sha ri them ri bhoi. Ka long ka dieng kaba beit, haka por baka danglung la sop ïaka daki shiah kiba nep baroh shi rynieng hynrei kine ki shyiah ki jah noh suki pa suki katba ka nang heh bad nang ïaw ka rta. Ka phuh stntiew haki bnai Rymphang bad lber, ka don ïaki syntiew rongsaw kiba heh bad ki sim ki juh bha ban kjit ïaki um kiba thiang kiba don ha kine ki syntiew. Ki soh pat kiba heh syriem kum ka kait bad long kymphad (cotton) ynda kala heh bad oh. Wat la ka long ka dieng kaba heh bad kaba beit ruh, ka long pat kaba jem bad kumta kam long ban shna ïing shna sem lane kiwei pat ki jingshna, lah ban pyndonkam haki wei pat ki jait jingdonkam.
Hyndai haki Pnar Labang Nangphyllut ka don ka jingïatrei sngi kylliang kaba ki khot ka chonong bad kaba ki khot ka chruhpud.
Kane ka chruhpud ka long ka jingïatrei kylliang hapdeng ki khun samla jong ka shnong bad ki shnong ba marjan kiba dang lah ban ïa leit ïawan lang. Shruh ka mut ka puh ne rep bri kaba ki bet lang ïa u kba u nei ïong nei lieh bad kiwei kiwei de ki symbai haka rukom rep syrti jong ki sha lum. Kumta, haka ne ka shruhpud ki khun samla kiba don lang hakane ka kynhun ki juh ïathew da u diengkot ne dieng jingthew ïaka jingheh jingïar jong ka jaka kaba ki puh ne rep ha u wei u wei ne ka wei ka wei ka dkhot kaba ‘don hapoh jong kato ka kynhun kaba ki trei kylliang shi sngi ha u wei shisngi ha u wei haduh ban da ïa ïoh bynta baroh lang kat juh.
Haka por hyndai haka por bym pat don Khristan te ngim tip kata ka Sngi U Blei ka sngi shuti ne kata ka shong sngi shisien shi taïew te wei bala sdang kane ka kam te kim ïa shong sngi shuh kat bym pat dep ne ïa ïoh bynta lang baroh ki dkhot. Kumta ka shim por haduh ar taïew ne shibnai ei ei ban pyndep haka shiwat shiwat. Kim ïadon por shuh ban shong sngi ban sum ban sait ban leh khuid leh jngiar kumta kito kiba thait ban sum ban sait khamtam ki shynrang mynmiet mynstep te lasop ka ktieh ka tngit baroh shi rynieng Kane ka chruhpud ka don ruh ka niam ka rukom kaba ïaid lang bad ka kñia ka khriam kaba ki kñia ïa u ‘lei ryngkew’lei basa ïaka Syiem rasong Syiem nijiar ïaka Lukhimai bad bha ka rep ka riang u symbai u phniang u jingthung jingtep.
Balei ki khot ka kya laisnem ? Laisnem, haka ktien pnar ka mut ka ïa shongkha sang naka juh ka kur shikpa shikhun shi hynmen shi para shi ma shi pyrsa bad kumta ter ter bad Kya kamut ka dieng kumba la batai haneng. Kumta nga ngeit phi la sngewthuh ïaka ne ka khana balei ba ki khot ïaka Ka Kya laisnem. Mynta to ngin ïa pule ïaka jingjia jong kane ka khana.
La ong ba haka wei ka kynhun chonong chruh pud kaba don hapdeng ki ar shnong, ka shnong Dymmu Khyndeliar bad ka shnong Mooknor don kiba ïa shongkha sang naka juh ka kur kiba dang ïadei shi ma shi pyrsa, ka kynthei ka dei ma ïa u shynrang bad u shynrang pat u dei pyrsa ïaka kynthei. Kine ki arngut kumba la ïathuh ha neng ki la sdang ban ïa leh juh leh jan bad leh kiar naki ba bun balang haka por shong thait por bam ja sngi ne por miet por step.
Ynda kiba bun kila ïoh i baka ne ka rukom leh jong ki kala i pher te ki la sneng la kraw ïaki ba kim dei ban leh shi kur shima shi pyrsa kumne, ïoh ba kin poi shaka jing bakla bad shaka pop ka sang ka ban pynsniew ïaka shnong ka thaw bad ïaka kynhun hi baroh kawei. Hynrei, pleng ba la dei hi ka nusip jot ban sah ka khana pateng te kim sngew kim sngap satia bad ki leh hi kumjuh. Ynda kila ïoh i ba kala nangpher nangpher shuh shuh kata ka rukom leh jong ki te kila kylli tohkit ïaki ban tip ïaka jingshisha, hynrei kim treh ban ïathuh hok, ki len im len ïap bad buhrieh ïala ka pap ka sang.
Katba dangïaid ki por ki sngi ka rukom leh jong ki ka dang pher shuh shuh bad don ruh kiba lap ba shem ïaka ïaid ka ïeng jong ki te kila pynlong noh daka jingïalang jong baroh ka kynhun ban tip ïaka jingshisha bad ban shim ïaka rai kumno ban leh ïaki Haka ne ka jingïalang, ha ryngkat bad ki nongkñia nongkhan ki sangot ki maji ki dulia ki la bishar bad kylli ïaki. Hynrei wat haba ladon kiba ïoh i bad kiba ai ïaki sakhi sabut ruh ki dang len pyrshah, te ka dorbar kala rai noh ban pynsmai ïaki haka kyrteng u Blei u syiem pyrthad. Kita ki shijur ruh tang ban lait ka jah burom bad ka lehraiñ ha khmat u briew te ki smai laka smai khlem da pyrkhat aïu kan jia.
Ynda la dep ka kñia ka khriam ka khan ka kyrpad te u nong pynsmai u la pynsmai ïaki bad u ong ba lada ki nud ban len wat haba la biang ki sakhi satar halor ka ïa poikha sang jong ki te ki dei ban dih ïa u klong smai uba la dep kñia dep khriam. U nongpynsmai u ong kumne; (haka ktien Jaiñtia)
Nongpynsmai– To, ïong wada nud wada kop phi u ong u smai wat hadien wada biang kiwa e sakhi sabut ïei wa ïachong sang phi tea hap dih phi iow ni u klong smai hei pyrtuid u Blai Syiem pyrthad. Ladam em sakhiat u leh phi kamwa e sakhi kini ki wa sakhi tea u thlieh u pyrthad ki arliang hawa ïap; lada em sakhiat i pap phi kamwa ong kitea u thlieh u pyrthad phi arliang hawa ïap.
Ki nongsakhi ki shim shwa ïa u klong smai bad ong kumne;
Nongsakhi- i kiwa sakhi leh hawa da ïoo dachem sakhiat i ïei pap ïei sang ïong ki tea nud i u dih ïow ni u klong smai, e wa u Blai Syiem pyrthad u bichar u pynchong u ieihok ieipap ha pyrdi ïong ki wa i.
Kumta, kila shim bad dih ïaka um ha u klong smai.
Nongshahsmai – I ki nongchah pharep ki nongchah kynnoh leh pynsakhiat i hakhmat u bru u blai wa i ym em u ïa chong sang i kamwa da sakhi jler sakhi thok ïa i. Lada em sakhiat i pap i sang i kamwa ong ki tea u Blai Syiem pyrthad u thlieh u arliang ïa i hawa ïap i pyn- arngut.
Ki ruh daka ba pynksan ïala ka ñia ka jutang te kila dih ïaka um ha u klong smai.
Tang shu dep dih, kumba ar kyntien kwai ei ei hapdeng ba shit ba rang la dum ïong ngaiñ ka bneng la wan ka ”erïong erngit” la thaba ka leilieh te u Pyrthad u tied ïaki haduh bala kad arliang kumba kila smai bad ïap ha shen.
Naka bynta ban sah jingkynmaw te kiba don hangta kiba ïohi ïaka ne ka jingjia kila thung noh da u diengkya bad pynieng da u wei u maw khnang ban sah khana pateng junom la junom.

Leave A Reply

Your email address will not be published.