Ha Khliehriat pynshai ki nongïalam JNC halor ka Save Jaiñtia Mission

0

Khliehriat kyllalyngkot 20 : Ki nongïalam bad ki dkhot jong ka Jaiñtia National Council, mynta ka sngi ki la pynsngew bad pynshai paidbah ïa ki san tylli ki mat kiba ka seng ka dawa kiba ïadei bad ka Save Jaiñtia Mission, ïa ka jingïalang la pynlong ha ïew Khliehriat.
Ki san tylli ki mat kiba don ha kane ka Save Jaiñtia Mission kiba ka seng ka dawa ki long ban pynkhlaiñ ïa ka JHADC, ban pynrung ïa ka ktien Jaiñtia ha ka State Language Act jong ka jylla, ban shna ïa ki policy ha kaba ïadei bad ka thung kam thung jam ha ki karkhana dewbilat, ban pynbeit noh ïa u pud u sam jong ki shnong ha Jaiñtia kiba don khappud bad ka jylla Assam da kaba pynshong nongrim na ka PRE 1951 Jaiñtia Hills Map bad ban shna noh da ka Small Scale Coal mining policy, nalor kine ki mat ki nongïalam ka seng ki la kren bad pynsngew ruh sa kiwei kiwei ki mat kiba iadei bad ka ban pynneh pynsah ïa ki riti ki dustur.
U President jong ka Jaiñtia National Council, u bah Sambormi Lyngdoh u la ong “Ngi kum ka seng ngi dap da ka jingsngew khia kaba jur haba ngi peit ïa ka SOP ne ki kyndon kiba ïadei bad ka rukom trei dewïong kaba kdew ba kane ka pyni ba donkam ban don ka jaka kaba heh 100 hecter, ngi sngew ba kane ka ktah haduh katta katta ka rukom trei dewïong, hooid ym lah ban len ba ki don hi ki nongtrei dewïong kiba lah ban leh ïa kane kaba 100 hecter bad ngi ai bor ai mynsiem ïa ki ba kin nang ïaid shakhmat bad ngi pynbor ruh ïa ka sorkar ba ka dei ban pynkloi ïa ki kam kiba dang sah kata ban ai noh ïa ka Clearance namar ïa ki public hearing ruh la dep ban pynlong bad ngi na ka JNC ruh ngi la kyrshan ïa ki public hearing kiba la dep pynlong na ka bynta ka open cast mining, hynrei ka khubor kaba shai ngi phah sha ka sorkar ba kam dei pat ban shu ialehkai poilitik bad ka kamai ja kpoh jong ki paidbah namar ioh ba sa shisien kan jaw biang ka snam ha surok kumba la jia ha u snem 2014, ka sorkar kam dei satia ban ialehkai bad ki paidbah namar ngi ki shipai ka JNC ngi dei kita ki shipai kiba hun ban aiti met bad mynsiem na ka bynta ka ri bad ka jaitbynriew namar ki don ki shipai ka JNC ruh kiba la mynsaw ha ka jingshah bom lathi ha ka jingiakhih myn ha u snem 2014 bad sa shi sien ngi hun ban mih surok, ngi hun ban shah bom lathi, na kata ka daw ka sorkar kam dei ban ialehkai bad ki paidbah, ngi kyntu ïa ka sorkar ha kaba ïadei bad kane ka open cast mining (100 hecter) ka dei ban pynkloi noh ban pyllait ïa ka clearance bad ka sorkar ka dei ruh ban pyrkhat lang ïa ki rit ki ria ban iakren noh bad ka Coal India kumjuh ruh bad ka sorkar pdeng ba dei ban shna ruh ïa ka small Scale Coal Mining Policy na ka bynta ban pynim biang sa shisien ïa ki rit ki ria”
Ha kaba ïadei bad ka jingdawa ban pynbeit ïa u pud u sam u bah Sambormi Lyngdoh u la ong ba “Ha u snem 1951 ka sorkar India lyngba ka Assam ka la pyniakhlad noh ïa ki riew lum kum ki Mikir Hills, ki Jaiñtia Hills, ka Garo Hills bad ka Khasi Hills hynrei ha kane ka jingphiah ïa ki riew lum kaba khlem da tih bniah ïa ka nongrim ne ka history ka la phah noh pynban ïa ki katto katne ki shnong pnar sha ka ri lum Mikir kaba tip kum ka Karbi Anglong Autonomous District Council, la sngewthuh ba haduh mynta ka sorkar Meghalaya bad ka sorkar Assam ka dang don hapdeng ka jingiakren ïa kane ka kam pynbeit pud, lada ka sorkar ka pynshongnongrim da kane ka Map wat ki shnong ha Block II ruh kiba don ha ri Bhoi ruh dang lah ban warah biang ïa ki sha Meghalaya”.
“Ka Jaiñtia Hills ka don ïa ka history bad lada ka sorkar BJP ka lah ban pynphai ïa ka Ram Mandir kaba don ha Uttar Pradesh kaba la pynshong nongrim lyngba ka history, ngi ruh ngi kwah ba ka sorkar ka pynpai biang ïa kito ki shnong pnar kiba don ha Assam da kaba burom ïa ka history jong ka ri Jaiñtia baieid jong ngi, kane ka dei ruh ka khubor sha ka sorkar Meghalaya bad sha ka sorkar Assam bad sha ka sorkar India, lada ka sorkar jylla kam lah ban leh eiei halor kane ka jingdawa, ngi na ka liang ka seng ngi dang don sa da kawei pat ka lynti ha kaba ngin hap ban thoh sha ka Prisident ka ri India kaba katkum ka article kaba lai jong ka riti shynshar ri ka ri India bad ka seng kan nym shong kli kti halor kane ka mat, lada ka Regional Committee kam iakren bad ka sorkar Assam ka JNC ka kloi ruh ban leit wat shaduh Delhi ruh namar lada ïa kiwei ki bynta lah ban pynbeit tang lyngba ka history kaei kaba eh ban pynphai pat ïa ki shnong pnar namar ngi ruh ngi don la ka history, ngi don ïa ka map”
Ha kaba ïadei bad ka thungkam thung jam hapoh ki karkhana dewbilat, utei u nongïalam ka JNC u la ong “Kumba long mynta ki karkhana dewbilat ki ïa soi ïa ki jingmynjur (Agreement) tang bad ki trai shnong bad ki ioh kam tang kumba ar phew ngut shi snem kata ruh tang ki kam ba rit ba ria, hapoh kine ki karkhana dewbilat ki don ki tnat treikam bapher bapher hynrei kaba sngewsih ba ha ki kyrdan kiba heh kum ki Engineer, Accountant bad kiwei kiwei ym shym don ki para doh para snam ki ban shah thep ha ki kam kiba heh hynrei tang ki briew kiba na bar, katkum ka jingiaid ka juk kaba mynta ngi sngew ba ka la dei ka por ba ka sorkar ka la dei ban shna noh da ka Policy ha ka thungkam thungjam ha ki karkhana ka ban long ka jingmyntoi ym tang ïa ki nong Jaiñtia hynrei ïa ki nongshong shnong jong ka jylla hi baroh kawei”
Ha kaba ïadei pat bad ka mat ban pynrung ïa ka ktien Jaiñtia hapoh ka Meghalaya State Language Act u la ong “Wat sngewthuh bakla, ym dei ba ngi pynpharia jaitbynriew haba ngi kren ïa kane ka mat ban pynrung ïa ka kien Jaiñtia hapoh ka Meghalaya Sate Language Act, ngi sngew kme ba ka sorkar ka la pass ïa ka resolution ban tip ïa ka ktien khasi ban pynrung ïa ka ktien khasi ha ka 8th Schedule hynrei kane ka jingdawa jongngi ban pynrung ïa ka ktien pnar ha ka Meghalaya State Language Act kam don jingwit eiei bad ka jingthmu ban pynrung ïa ka ktien khasi ha ka 8th scdule jong ka ri India, na kata ka daw ki paidbah kim dei ban sngewthuh bakla ïa kane, ka ktien pnar kam dei ka ktien shnong, namar ngi kum ki pnar ngi don la ka history, ngi don ruh ïa ka hok ban pynneh pynsah ïala ka ktien ka thylliej bad ym dei ban pynrung tang ha ka State Anthem hynrei dei ruh ban pynrung ruh ha ka State Language Act. Hapoh JHADC ha u snem 2021 ka la dep pdiang ïa ka Resolution ban tip bad ithuh noh ïa ka ktien Pnar ne ki A, B Jaiñtia bad halor kane donkam ban ioh ïa ki nongmihkhmat kiba don ka jingkitkhlieh na ka bynta ka ri bad jaitbynriew ban pynneh pynsah ïa ka ktien ka thylliej khnang ba kane ka Resolution ba la Pass da ka JHADC kam dei ban kut tang ha ki jingthoh ne ha ka Resolution hynrei dei ban da pyntreikam da kaba pynrung ïa ka A, B Jaiñtia hapoh ki skul kiba pynïaid da ka JHADC, donkam ruh ba haba ka District Council ka pass ïa kano kano ka resolution ka dei ban burom, ban thoh ha ka ktien pnar”
Ha kaba iadei bad kaba pynneh pynsah iala ka riti ka dustur u bah Sambormi u la bynrap da kaba ong ba “ka pythei ka tip ba ngi dei kita kiba ai jait sha ka kmie bad kane ka long kaba kyrpang ha ka jaitbynriiew, don kiba ong ba ki Biate ki dei ki Jaiñtia hynrei nga ong ba ki Biate kim dei ki Jaiñtia namar ki ai jait sha u kpa bad kane ka dei kaba pyn sakhi bad ki jaitbynriew Biate kim dei satia ban kam ba ki dei ki pnar ne ki Jaiñtia hynrei ki dei tang kiba shu wan shong shnong ha ri lum Jaiñtia kumba long ki para doh para snam jong ngi kiba don ha Assam, ha Mizoram, na kata ka daw nga ong ïa phi paidbah wat shah ïalam bakla ha kito ki briew kiba kwah ban pynduh jait pynduh nam ïa ka ri lum Jaiñtia, ka ri kaba don la ka khanatang, ka history ka ri kaba don ki khlawait, kumta wat shah ialam bakla namar ngi don ka la riti ka dustur kaba pher baklybak na kita ki Biate, hynrei watla katta ruh ngi burom ïa ki kum ki para riew lum, hynrei da lei lei kim dei pat ban knieh ïa ka hok jong ngi khamtam ha kaba ïadei bad ka Reservation Policy hynrei ki dei ban rung ha ka OST”.
“Donkam ban pynneh pynsah ïa ki riti ki dustur jong ngi, wat shah ialam bakla ba ka jingwan ka niam kristan kan ktah ïa ka riti ka dustur jong ngi, myn ha ki por ba synshar phareng, ngi tip shai ba ki phareng ki dei kiba ai jait sha u kpa hynrei ki burom pat ïa ka riti ka dustur jong ngi, nga kyntu ïa ki longkmie ba ki dei ban ieng skhem hala ka nongrim kaba skhem ban pynneh pynsah ïa ka jinglong kyrpang jong ka ri bad ka jaitbynriew ym ban shu bud tynneng ïa kaba leh kiwei ki briew kiba ai jait kpa lada ki pahreng ki burom ïa ki riti ki dustur ka sorkar ruh ka dei ban burom ïa ki riti ki dustur jong ngi”
U la kyntu ruh ïa ki paidbah ba ki dei ban jied ïa ki briew ne ki nongmihkhmat kiba don ka jingkitkhlieh na ka bynta ka ri bad ka jaitbynriew, kiba lah ban thaw ïa ki aiñ ki ban ïada ïa ka khyndew ka shyiap, ban ïada bad pynneh pynsah ïa ki riti ki dustur ban pynneh pynsah pateng la pateng.
U Art and Culture Secretary jong ka JNC, u bah Mehi Rymbai, u la ong ba “Kum ka seng ngi hap ban iaid shibun ki jingialeh halor kine ki san tylli ki mat, kiba la dawa lyngba kane ka Save Jaiñtia Mission kata lada ka sorkar kam sngap ïa ki jingdawa, ka JNC kan sa shim da kiwei kiwei ki lad ki lynti kiba kham tyngeh”
U la ong ruh ba “Haba phai sha ka kam dewïong ngi iohi naduh ba khang dewiong ka sorkar ka la pyrshang da ki lad ki lynti ban ioh ka lad ha ki kam ki jam hynrei ngi dei kiba im da kaba trei dewiong, kumta hapoh ka Save Jaiñtia Mission ngi dawa ba ka sorkar ka dei ban pynbit pynbiang noh ïa ka kam dewiong na ka bynta ka jingdap jingbiang u kup shiliang u sem shiliang”
U bah Mehi Rymbai, u la kren ruh shibun kiei kiei kiba iadei bad ki san tylli ki mat bad halor ka mat kaba iadei bad ka ban pynkhlaiñ ïa ka JHADC u la ong ba ki paidbah ki dei ban da pyrkhat janai bha ban jied ïa ki nongmihkhmat ba ki dei ban long kita ki nongmihkhmat kiba don ka jingkitkhlieh ïa ka ri bad ka jaitbynriew ki ban pynneh pynsah ïa ki riti ki dustur, kiba lah ban thaw ïa ki aiñ ban ïada ïa ka khyndew ka shyiap.
Kiba la ai jingkren ki kynthup ruh General Secretary ka JNC u bah Wanshwa Suting, u Vice President, u bah Nangjan Dkhar, President JNC Western Zone, u bah Hame Bamon bad ïa ka jingïalang la pynïaid da u Assistant Secretary JNC, u bah Allmiki Ryngkhlem.

Leave A Reply

Your email address will not be published.