Shillong, Nailar 31: Ka jingduh nong hapoh ka state public sector enterprises (SPSEs) ka la ktah ïa ka pisa ki paidbah, kaba long ruh ka daw jong ka jingsngewkhia ha kaba ïadei bad ki rukom pynlut ïa ka pisa paidbah ka ban kyrshan ïa ki rukom treikam jong ka jylla.
Na ka liang jong ka sorkar jylla ka donkam ban bteng ban khmih bniah ia ki SPSE bad ïa ki rukom treikam jong khnang ba kin long ki jingmyntoi ban pynbha ïa ki rukom treikam jong ka sorkar.
Ïa kine la pyntip da Comptroller and Auditor General of India (CAG) ha kaba ïadei bad ka jingïathuh halor ka pla tyngka jong ka jylla bad ka kaiphod jong ka 31 tarik Lber jong u snem, 2023 kaba la wanrah hapoh ka ïing dorbar synrai kaba dang shu kut ha ka sngi Thohdieng.
Ki la don kumba 21 ki SPSE ha Meghalaya kiba kynthup ïa ki artylli ki statutory corporation bad 19 tylli ki karkhana jong ka sorkar kiba hab hapoh ka jingkhmih jong ka CAG.
Kane ka jingai jingkheiñ ka la long ruh katkum ki por ba la buh ba la aiti da ka jingthoh halor ki kam pisa kiba khlem da pynïaid da ki 19 tylli ki SPSE ha kaba kumba 40 tylli ki account ki don hapoh ki arrear.
Na ka jingïoh nong kaba long baroh kumba T. 1.61 klur ba la kamai da ki SPSE, kumba 73.29% la synniang tang da kawei ka SPSE (Meghalaya Tourism Development Corporation Limited).
Ha ka snem 2023-23, kumba 65% T. 371.17 klur jong ka jingduh nong baroh kaba long T. 572.28 klur kaba la kamai da ki 14 tylli ki working SPSE kiba la noh synniang da ki 2 tylli ki power sector SPSE (Meghalaya Power Generation Corporation Limited and Meghalaya Power Distribution Corporation Limited).
Ka kaiphod jong CAG ka la ong ba ka sorkar jylla ka lah ban pynïaid ne khmih ïa ki rukom treikam jong ki SPSE khnang ban ïoh ïa ka kaiphod ki jingpynlut ha ka por kaba biang.
Ka jingbym don ka jingkheiñ jingdiah kaba khatduh, ka jingpynlut jong ka sorkar ïa kum kine ki SPSE ki neh shabar jong ka jingkhmih ka ïingdorbar thaw aiñ ne ka state legislature.
Na ka liang ka sorkar ka lah ruh ban peit ïa ki daw jong kine ki jingduh nong halor ki SPSE bad ka dei ban shim ïa ki sienjam ban sdang khnang ba kan long ka jingmyntoi ïa ka sorkar bad ka jylla baroh kawei.
Ka kaiphod ka pynpaw ruh ba ha ka snem 2022-23, kumba 14 tylli ki SPSE kiba treikam ki la pynpaw ïa ka jingduh nong kaba T. 572.28 klur haba nujor ïa ka jingduh nong kaba long T. 555.90 klur da ki 12 tylli SPSE ha ka snem 2020-21.
Ka jingduh nong jong ki SPSE ka dei na ka daw ba la pynlut ha ki bynta jong ki kam bording ne power section SPSE.
Ha kine ki 3 snem ba la leit ka jingduh nong baroh ba la pynlut da ki SPSE hapoh ka kam bording bad ki bym dei ruh ki kam bording ka pyni ba ka la don ka jingkiew, ha kaba kane ka la ktah ïa ka pla tyngka kaba long na ka T. 1,397.72 klur (2020-21) sha ka T. 565.07 klur (2022-23).
Shuh shuh ha u snem 2022-23, kumba 65% (T. 371.17 klur) na ka jingduh nong ki SPSE kumba T. 572.28 klur la synniang da ki 2 tylli ki power sector SPSE.
“Ha ka snem 2022-23, kumba 15 tylli na ki 17 tylli ki SPSE kiba treikam ka la duhnong kumba T. 4,341.71 klur kaba long ruh katkum ka jingkheiñ kaba la lum ha ka 30 tarik u Nailur, 2023.
Na kine ki 13 tylli ki SPSE ba la lum kaba la kot sha ka T. 572.26 klur kaba long ruh katkum ka jingkheiñ kaba khatduh,” ong ka kaiphod na CAG.
Kane ka jingkheiñ ka pyni ruh ïa ka pisa kaba T. 1,164.85 klur jong ki 7 tylli na ki 15 tylli ki SPSE kiba treikam kiba la duhnong kaba la poi sha ka T. 3,057.36 klur bad ka pisa jong ki ka la long ka bym ïahab satia katkum ka jingkheiñ kaba la pyni ha ka 30 tarik Nailur, 2023.
Na ki 7 tylli ki SPSE kaba ka pisa ka la jah, katba ki 2 tylli ki SPSE kaba ka pisa kaba la ïohpdiang ka la long T. 16.84 klur ha ka snem 2022-23.
Katkum ka 31 tarik jong u bnai Lber, 2023, kumba 7 tylli ki SPSE ki la ïoh ka pisa na ka sorkar kaba long kumba T. 605.04 klur da ka lynti kaba dei kaba long kumba T. 313.56 klur bad ka ram kaba T. 291.48 klur.
“Ha kawei ka liang, ka Rate of Real Return ha kaba la kheiñ ïa ka rukom pynlut ka sorkar ka la pynlut kumba 6.24 percent,” la bynrap ka kaiphod.
Katkum ka kaiphod la ong ba ki don 2 tylli ki SPSE ki bym treikam bad ki bym shym la noh synniang sha ka ïoh ka kot jong ka jylla.
