Balei ym lah ban pynmih bun ki IAS Ophisar?

0

K a Indian Administrative Service (IAS) ka dei kaba la seng ha u snem 1893 bad ha katei ka por la tip ïa ka kum ka Imperial Civil Service (ICS) kata ha kapor jongka sorkar phareng, ïa ki ba pass IAS la ju phah training ha Lal Bahadur shastri Academy of Administration, Mussoorie. Ka kamram jong ki IAS officer ka long naduh ka Shongsuk shongsaiñ, ban shna ïa ki polisi, ban pyntreikam ïa ki, ban ai buit ïa ki myntri sorkar bad long ki nongmih khmat sha kiwei ki Ri ka pyrthei ne ban long ki Secretary bapher bapher ha kiwei ki tnat ka UN ki ba ka Ri ka I donkam, ki IAS ki peit ruh ïa ka District hi baroh kawei ïa ka bha ka miat, ka roi ka par bad shibun kiwei ki kam ki ba la ibit ban bynshet ha ki.
Man la kawei pa kawei ka jylla ka don ïa ka Cadre ne ka kynhun ki IAS officer lait noh tang katto katne ki State ki ba don ïa ka ta ka joint cadre kum ka Assam-Meghalaya cadre , Manipur-Tripura, Arunachal-Goa-Mizoram cadre, ïa ka exam na bynta ki IAS la ju pynlong shisien shisnem . Ka jylla North-East ka ba pynmih bun tam ki IAS dei ka Manipur.
Ka long kaei kaei ka ba sngewsih ban peit ba ka jylla jong ngi ka duna palat ki IAS lajong bad kane ka jingduna ki ophisar heh ka long wat ha ka Aiñ ruh kum ki Justice ha ki High court bad kiwei ki department ki ba long ki shabi jong ka kiew, ka roi ka par ka jaidbynriew. Ka jingkylli ka ba mih ka long “Balei ki khynnah samla jong ngi kim lah ban lait ïa ka exsam IAS? Hato ba ngi jaituh palat ne ba ka Education system ne ka pule puthi bad ka rukom hikai ha ki skul bad college kam pat ïahap kyrdan bad kiwei pat ki jylla? La da ngi ong ba ka dei na ki skul bad college, haba ngi phai pat sha ka jylla Manipur, ngi shem ba ka rukom pule puthi ha Manipur bad Meghalaya kam ïapher eh kawei na kawei, te ka mih biang ka jing kylli lehse ba ïoh ngi kham duna ha ka pule, hynrei kata ruh kam biang namar U Riewlum (Tribal) ba nyngkong eh na ki thaiñ shatei lamihngi ka Ri India u dei u Nampui Jam Chonga ïa kaba ngi tip ba ka jabieng kam pher than ha ka dur (Structure) ne ha ka jinglah treikam jongka (Brain capacity). Te kaei pat ka daw ba ngim lah?
Ka jing kylli ka shu sahkut, ngim pat lah ban jubab, hynrei ka por ka la dei ïa ka Sorkar ba kan wad bniah ïa ka daw lyngba ka Research lyngba ki tnat pule ne tnat wad bniah ne lyngba ki skul Bah bad ha ba ngi shem ïa ki daw ne ka jing duna ngin pynkhlaiñ ïa ki, lada dei ka jingbym shim sting ki samla nongïaleh exam, ngi dei ban wad ki lad ban pynshlur ïaki da ka ba ai khusnam ne da kaba ïarap bad btin lynti ïa ki naduh na ki college ban ai ka jinghikai ba paka kumba ïoh lad lem ki nong Delhi, nong Mumbai. Ha Delhi ki kmie ki kpa ki ju phah leit coaching ïa ki khun na bynta ka IAS naduh ba ki dang leit 1st ne 2nd year hynrei hangne ha jylla jong ngi, ngim lah ban leh ïa kane namar ba ngim don ki Institute kiba biang, ym ki ba biang, hynrei ka jingshisha ngim don hi ruh kawei ka Coaching Institute na bynta ki IAS ne na bynta ban btin lynti ïa ki samla ki ba thrang shisha.
Ngi don tang ki department education kaba mih bun ki jingshah kynnoh bad kane ka pynduh mynsiem ïa ki samla ki ba ïakhun shisha, ki ba ïakhun tyngeh ïa ki exsam bapher bapher, ki duh mynsiem noh namar ka jingngeit haki ka la rung ba tang kita ki briew ba ithuh Minister ki ba ïoh long MCS, MPS bad kumta ter ter. Ngi dei ban tehlakam ïa kum kine ki jingjia ki ba pynduh noh ïa ka mynsiem ïaleh ha ki samla khnang ba kin ym don jing artatien ïa u soh jong ka jing trei shitom ka jong ki.
To ai ba ki skulbah ki college kin wad lad ïa ki samla ki ba thrang da ka ba sdang naduh college ban buh ki prokram bapher bapher man la u snem ka ba ïadei bad ka phang IAS kum ki seminar, ki workshop da ka ba khot da ki briew ki ba la ih ka pyrkhat pyrdaiñ bad ki ba don ka jingtip (experts) kiba lah ban ai mynsiem ïa ki samla kynthei bad shynrang ban ïaleh haduh ban da lah ban jop ïa kane ka exsam. Bad ngin buh jing kyrmen ba ha kawei ka sngi, ka Meghalaya kan long kawei na ki jylla ka ba pynmih bun eh ki IAS ha ka shisnem.

Leave A Reply

Your email address will not be published.