Seng Kut Snem-Seng Khasi 2023: Ka bynhei i Riewtymmen Hormu Rai Diengdoh

Kong Sweetymon Rynjah, Mawkhar

0

Ha kaba ïa dei bad katei ka phang, nga la sngewdei ban pynsah kynmaw jingthoh jingpruid ban shim ïa u synñiang- u bynhei ba la noh da i Riew Tymmen Hormu Roi Diengdoh (bam kwai ha dwar U Blei), halor ka jingrwai Seng jongngi ka nombor 83 bad ka phang: ” Minot Ban Nangroi’. Kane ka jingrwai ka don 5 (san) dkhot, bad i Nongthoh pynkut dkhot pat da ki antra – kyntu ai jingsneng ïa ki khun samla kynthei-shynrang jongngi. Ka dkhot ba nyngkong ka kynthup kyndup ïa ki ktien ‘Minot’ bad ‘Nangroi’ – kum ka jingkyntu pynsngap-pynsngew; namar khlem ka jingmlien ban minot, ‘ka rta kam soi’, kaba mut ban pynneh pynsah ïa la ka rta longbriew jongngi hi. I nongthoh i pashat jingsngew pyn-ïa hap dei bad maham ban ym don ka jingsngewbihni – ne tim ïa U Long-Blei, khlem ka jinglong minot ban pynmlien jinglong na lade. I da kyntu sneng – ‘To minot ban roi’.
Ha ka dkhot jingrwai kaba ar pat, i sneng pynkynmaw da kum kine ki ktien ‘Haba ngi wad jingstad ban ïoh ja ne man bha’; ka long ka bym bit satia ban pynmih jingong- jingkren – ‘ba ngam don rta’- kat kum ka shem sngewthuh jong i, kane ka thew pynmut ba ka por bad ka rta longbriew kam dei ban pynkiew jingling mlien ban long jaituh – alhia ïa ngi ban ym pyndep ïa la ka kamram lynti longbriew jongngi – I da kyntu jingsnew ruh de – ‘Minot, ym bit dukha’. Ka ktien ‘dukha’, ka ai ïa ka jingmut ban ym sngewduh jingkyrmen ha la ka pynïaid lynti longbriew jongngi. Ha khlieh ka minot bad trei – yn kyrpad Blei ïa dei – da kine ki kyntu ai jinghikai, i riew tymmen i plie jingshai hikai jingmlien ba bha ha baroh ki khun samla jongngi, ban ym bit ban long jaituh, pynmlien leh-suk, khlem pynkhih la kti-la kjat ha la ka jingmlien ba man ka sngi. Kumta ka persara ïa kane ka jingmlien ba bha ka sdang naduh la Rympei ba ïeit i Mei bad ïai sah haduh ka lawei longbriew jongngi, ka da jiar bad tuid hi ruh ryngkat ka synshar im jingmut, ha ki pateng long khun-long kti jongnga jongphi. I Riew Tymmen i da soi lynti ai jingshem sngew hi ruh da kine pat ki ktien: “yn kyrpad Blei ïa dei” – kaba pashat shem sngewthuh ha ngi baroh lang, kum ban ong, na kiwei pat ki jingong- ‘ki kam kiba ngi trei ngi ktah ngi ïoh ka lynti longbriew-manbriew, ki long kawei pat ka lynti ainguh ïa la U Long-Blei, ha kaba ka jingpynmliem ban da minot bad shim khia, ha la ka longbriew, kat kum ka bhah -ka mang, uba na jrong.
Nangta, wan pynbud pat sa ki kyntien – ‘Ngin ym bishni ïa kiwei’ – kine ki ktien ki don ka bor bad ka dor ban shut pynluiñ ïa ka jinglong jingmlien ha la ka longbriew ïa ka jinglong khraw bad riewspah jinglong mynsiem ha ka jingïadei briew para mangi bad nang kiew pat, ha la ki para briew. I Nongthoh i da symbud ktien pat – ‘ne tim ïa U Blei’ – kine ki kyntien ki long da shisha kiba khor palat ha ka pyrkhat khara jongngi, sha la u Long-Blei bad ka pyrkhat ‘poi Blei jongngi’, kaba haduh mynta, ym pat lah sam lyngba – shem dien trai satia. La btep pynsah dum, namar ki jingmlien bad ngim suit ñiew ïa ki jingleh jingkam , kiba dang sah snap, na ki jingpyndep kum ka Rukom, kiba long ki thliew shabi tih jingshai shem sngewthuh ïa la ka tynrai pyrkhat Khasi jongngi.
Ha ka dkhot kaba ar, i riew tymmen i pashat kawei pat ka kyntien – ‘Wat ju mlien ban ong – ba ngam don rta’, namar kine ki ktien ki thew tbeh jingmut ka bhah ka mang rta, ka dei ka bhah ka mang ka jong U Blei ym ka jong u briew. Kane ka dei ka bhah shimet ha la ka long rynïeng jongngi iwei-pa-iwei, ngim dei mangi ki briew. Wat ka kmie ba seng, ba pun ba kharuh kam tip tat yn da kha.
I Nongthoh i bthah sneng ïa ngi, ba ka rta longbriew ka long kaba lyngkot- ngi wan long briew da ka hukum Blei bad duh la ka long met long doh ruh tang shisien, ym don koit da kumwei, salonsar shi pyrthei. Ngi dei ruh ban pynroi la ki kamram ba hok kiba kynthup ki kamram bad deiti hok, ha khmat U Long-Blei – ka spah kynshew ïa la u Nongpynhiar hukum, jingim pyrthei. Kumta ngi dei ban leh ban kam hok ha ka lynti Longbriew jongngi, ka jingsiew kliar wait sha la U Long-Blei na la ka jingim pyrthei. Ka kamai bad ka spah ha ka longbriew ki long ka sam bynta plie lad U Long-Blei, kaba ka minot ha la ka bhah, ka san- ka roi, hynrei, kane kam dei ban synshar ïa ka jingbhah na U Blei, hynrei da ki kam bha-kam hok, bad synshar pynïaid jinglong ha ka longbriew jongngi ban ym lalot – rakot jam pud na ka pyrkhat hok – ban siang la ka lynti poi Blei ka long mynsiem jongngi, iwei-pa-iwei.
Ki kyntien – ‘Khlem ka buit bad minot briew ym lah ïohei’ – ka jingmut ine i Riew Tymmen ka thew ba ki bhah ki mang jong u Long-Blei, bad thaw ai jingmyntoi ei-ei, khlem ka jingminot bad trei shitom da u briew bad da ka ba iai minot, ka da pynkiew ruh ïa ka buit ban long sian bad shem buit ha kiba bun ki liang jong ka kam ne jingtrei jingktah.
Ine i Riew Tymmen i da pynkiew jingsneng kyntu da kab arwai kyrsiew da kumne : ‘ka hok ka shong ha ki briew, jar kiba mon ki ïoh’ – kane ka thew ïa ka jingleh jingkam jongngi ki briew ha kaba kyrsiew bad kyntiew jinglong la ka mynsiem ban da leh beit leh bha bad kyrsiew pynkyntiew long hok – trei hok. Ha kito kiba kwah, U Blei U nang kynpham ruh de ban ïoh kata ka thew u nangïarap, nangkyrshan ha ka bor met ; bor jabieng ban plie lad plie lynti da ki ktien sneng – ‘ïa ka hok, yn ïa snoh’.
Ka dkhot ba khatduh jong kane ka Jingrwai – ‘Minot ban nangroi’, i Riew Tymmen Hormu Rai Diengdoh (bam kwai ha dwar U Blei) i pynkut ai nuksa ïa nga ïa phi ha ka pynïaid longbriew jongngi da kaba kynthoh jingong – kito kiba leh hok- kam hok la ki kamram, ha ka jingïadei bad U Long-Blei, ki ïoh diangti ïa ka jinglong mynsiem ym tang ha pyrthei hynrei ki kup ki phong hi ruh, ïa ka ïaroh na la U Long-Blei bad la ki kyrkhu bym lut bym kut bym syrwa-syrwit. Ka jingbym pyndep hok la ki kamram ban shong ka hok bad kiew ka kyrkhu-Blei , ki bym suit niew suit-kha la ka jingïatiplem jong ka kulpi ksiar ha la ka long mynsiem , soi jingmut bad kiew pyrkhat-pynshong, ki hap ha ki jingpynshoi bad shah rah – sha rong na la ka lynti hok ba shap ‘U Bana-jrong’. Dei pat ïa u briew ban da minot – ador bad pynshong la ka sngew-mynsiem na la ka lynti longbriew – kum ka kliar wait sha la u Nongsam-bynta – buh-bynta, ha ryngkat ka Mynsiem.
Ine i Riew Tymmen ka Seng Khasi i la synñiang pynhap ïa dei bad ka Seng Khasi (Kmie) haduh kumba 20(arphew) tylli ki Jingrwai, kiba shat sawa kyntu jingsneng ïa phi-ïa nga, khamtam eh ïa ki khun samla.

Seng Kut Snem Ba Suk – Ban Kiew ka Minot-Ador.
Khu-Ri-Ei Ko Blei.

Leave A Reply

Your email address will not be published.