Sdang wan dem ki kbeit Amur Falcon ha Umru bad Tyrso, wer ban wan peitkai

Nongpoh, Risaw 23: Ki sim kbeit kiba ju wan buhai shnong shisien shisnem haka shnong Tyrso bala tip kum ki jait sim Amur Falcon kila poi biang haka shnong Umru bad Tyrso ha Ri-Bhoi District, ha kaba da ki lakh tylli kitei ki jait sim kila poi ha katei ka shnong naduh ka 15 tarik Risaw.
Kum ban shu pynpaw ba ki sim Kbeit kiba la tip ha ka ktien Nongwei kum ki Amur Falcon da ki lakh tylli ki ju wan iuh kjat shisien shi snem ha ka Shnong Umru bad Tyrso ha Ri Bhoi District kiba ïaid lynti naduh ka ri South Africa mynta ki la wan poi biang ha ka Shnong Umru kumba ju long man la u snem kiba wan ban shongthaid ha ka Shnong Umru tang kumba 1 bnai kata naduh u bnai Risaw haduh u bnai Naiwieng bad ki sa leit phai pat sha ka jylla Nagaland bad na Nagaland ki leit phai biang sha la ka ri kaba ki wan.
Halor katei ka jingwan kitei ki sim kbeit man u snem ka kynhun Tyrso Valley Wildlife Protection Society (TVWPS) kaba ju shimkhia ban ban ïada kyrpang ym tang ïa kine ki sim Amur Falcon, hynrei ïa ki mrad ki mreng bad baroh ki kynja ba im kiba don hapneh ka mei mariang don ruh ïa ka jingangnud ban pynlong ïa katei ka jaka kum kawei na ka jaka jngohkai pyrthei, da kaba khot bad wer ïaki paidbah na kylleng ka jylla bad kumjuh kiba nabar jylla ba kin wan ban peitkai ïa kitei ki jait sim kiba ju wan shisien shisnem.
Naka liang u Bah Alos Nongpoh Secretary katei ka Society u la ong ba kum ka kynhun ka pdiang sngewbha ïaki paidbah na kylleng ki jaka ban wan sha katei ka jaka namar kitei ki jait sim kin shong tang kumba shi bnai ha katei ka jaka ha shuwa ba kin leit phai biang, ha kaba u la pyntip ruh ba ka por ba ki paidbah ki lah ban iohi ïa kitei ki jait sim ka dei naduh ka por 4 baje janmiet namar mynsngi ki leit shang ban wad jingbam.
U la pyntip ruh ba katei ka jaka ka jngai kumba 15km eiei na Bhoirymbong, bad lada don ki nongjngohkai kiba kwah ban sahmiet ha katei ka jaka ki lah ban pyntip sha ki nongïalam katei ka Society namar kumba long haduh mynta kim pat lah ban buh ïaki iingbasa (Guest House) hynrei naka liang jong ki kin pynkhreh pat da kawei ka rukom, haka jaka kaba shngaiñ ban sa don ruh ki nongap (Volunteer).
Shuh shuh u Bah Alos u la maham ruh ïaki paidbah kiba leit peitkai ba kim dei ban pynthud lane pyniap ïa kitei ki jait sim, bad naka bynta bnan ïada ïa kitei ki sim ka seng ka ïatreilang ruh bad ka Wildlife bad kumjuh ruh ka tnad Forest bad lada lap ïaki nongpynthud lane kiba pynïap ïa kitei ki sim kin ngat haka jingpynshitom kaba tyngeh katkum ki kyndon aiñ.
“Ka jingdon kitei ki jait sim ka long ka jingkyrkhu kaba khraw ïaki paidbah ba lehse katei ka jaka kan long ruh kum ka jaka jngohkai pyrthei naka jingwan poi kitei ki sim, ban kyntiew ruh ïa ka ioh ka kot jong ki paidbah ha katei ka thaiñ” la ong u Bah Alos.
Shuh shuh naka liang ka jong u, u la pynbna ba kan sa don ka jing ïalehkai phutbol bad ka marathon kaba ai nam ha kyrteng kitei ki sim bad lada ka bor District ka dang shah kin sa pynlong biang ïaka Amur Falcon Festival kaba ju pynlong man u snem.