La plie pyrda ïa ka jingïalang ka G20 Space Economy Leaders Meet ha Shillong

0

Shillong, Iaiong 17 : La plie pyrda mynta ka sngi ïa ka jingïalang ba arsngi jong ka G20 Space Economy Leaders Meeting (SELM) ha Shillong, Meghalaya.
Kane ka jingïalang ba arsngi ka long ban pyni ïa baroh ki jinglah treikam jong ka ISRO bad ka Department of Spcae bad ban ïatreilang ha ki mission ban wan ha ka saian.
Ha kane ka jingïalang plie ba la pynlong ha Hotel Courtyard ka Marriott la ïashim bynta da u Myntri Rangbah ka Jylla Conrad K Sangma, u Myntri Khynnah ka Sorkar Pdeng ba khmih ïa ka pla tyngka Pankaj Chaudhury, u Myntri Khynnah ba khmih ïa ka Science & Technology Dr Jitendra Singh, G20 Sherpa Amitabh Kant, Secretary, Department of Space Somanath S, Chairman IN-SPACe Dr Pawan Kumar Goenka bad kiwei kiwei ki Heh Sorkar.
Haba kren ha ka jingïalang, u Myntri Khynnah ka Tnad Pla Tyngka u Pankaj Chaudhury ula ong ba ka ïoh ka kot jong ka Ri India ka la kiew sted bha bad kaba bun ka synniang halor kane ka jingkiew ka dei kaba wan na ki kam lyngba ka haw haw (space).
Haba ban jur ïa ka jingdonkam ban leh ïa ki kam ki jam lyngba ka haw haw (space activites) ha ka rukom kaba don jingkitkhlieh, ula ong ba ka Ri ka la shim ïa ki lad ki lynti ban kyntiew ïa ka New Space ban nang pynkhlaiñ ïa ka space economy (ka jingpyndonkam ïa ka haw haw ban ai jingmyntoi ïa u khun bynriew). Kumba baroh ki dkhot ka G20 ki la thaw ïa ki space agency bad industry, ka Ri ruh ka dei ban khmih shakhmat sha ka jingïatreilang, ula ong.
U Chaudhury ula ong ba ki technology ba pyntreikam ha ka haw haw ki dei kiba la ithuh kum kiwei na ki synniang ba kongsan bha sha ka roi ka par bad ka jingkiew shakhmat. Ki technology kum ki satellite ban peit ïa ka pyrthei, kï satellite jong ki lad pynïasoh bad kdew lynti ki la ïarap bha ha ka rep ka riang, ka jingpynjulor ka mariang, ka leit ka wan, ka koit ka khah bad ruh ban leh eiei halor ka jingkylla ka suiñbneng.
Haba aiksai ïa ka jingkut jingmut jong ka Sorkar ban kyntiew ïa ka space tehnology na ka bynta ka Ri, u Myntri ula ong “ Ka India Space Programme ka dei kaba la pynmih da ka jingthmu ban pyndonkam ïa ki jingmyntoi kiba ïoh na ka space technology ha kaban weng ïa ki jingeh jong u paid bynriew. Ka Sorkar India kala ithuh ïa ka haw haw (space) kum ka nongsynñiang kaba hakhmat eh ha ka ban kyntiew ïa ka ïoh ka kot ka Ri ha ki snem ban wan. Ban pynurlong ïa kane, ka Sorkar ka la plie ïa ka Indian Space sector ban kynshew pisa da ki riew shimet lyngba ka 2020 space sector reforms”.
U Dr Jitendra Singh haba ai jingkren lyngba ka video ha kane ka sngi sdang, ula ong “Ha kine ki khyndiat snem bala leit noh, ka Space technology ka la rung ha ka jingim jong baroh ki briew bad namar kane, ka la jingdawa ka la jur ïa ki jingshakri kiba lah ban ai lyngba ka haw haw kiba don ïa ka lad kamai”.
“Haba ïadei bad ka Indian Space & Research Organisation (ISRO), kala pyrshang katba lah ban pynurlong ïa ka jingdawa ïa ki lad jingshakri kiba wan lyngba ki kor ba buh ha haw haw bad ha kajuh ka por, ka la shimkhia ruh ïa ka jingdonkam ban pynleit jingmut ha ki jingwad bniah (research) ban pynmih ïa ki technology ba thymmai”.
“Ka Sorkar ba la khlieh da u Myntri Rangbah duh u Narendra Modi ka la shim ïa ka rai ba kongsan ban plie ïa ka space sector na ka bynta ka jingkynshew pisa jong ki riew shimet ka Ri India lyngba ka 2020 Space Sector Reforms khnang ban nang pynbun ïa ka jingïashimbynta ki riew shimet ha ki kam ba lah ban trei na haw haw. Ka jingnang bun ka jingïashimbynta ki riew shimet kan nang pynkhlaiñ ïa u synniang jong ka ri India ha ka Space Economy hapoh ka pyrthei” ula ong.
U Myntri Rangbah ka Jylla Conrad K Sangma haba ai jingkren, ula pynpaw ïa ka jingsngewnguh halor ka rai jong u Myntri Rangbah Duh ban pynlong ïa ka G20 programme ha baroh kawei ka Ri da kaba ong “Lada ngi peit ïa ki mat ba la wanrah ban ïakren mynta ka sngi halor ka space technology bad economy, bad ka jingwan pynlong ha Shillong, ka dei kaei kaei kaba nga sngew burom katta katta”.
U Conrad ula ong ba ha ki por ba la leit noh, ka India ka la ïohi ïa shibun ki jingkylla bad katba ka Ri baroh kawei ka dang jam shakhmat, ka thaiñ Shatei Lam Mihngi bad ka Jylla kum ka Meghalaya ki bym pat ju ïohi ia kum kane ka jingkiew ha ka ïoh ka kot, ka la ïoh bynta lang ha kane ka jingkiew ka ïoh ka kot bad ka jingjop jong kane ka Ri ba khraw.
U Amitabh Kant, G20 Sherpa haba ai jingkren ula ong ba ka India ka ngeit skhem ba ka Ri, ka dei ban pyrkhat bad leh da ka jingïatylli kawei ha ka jingïaid lynti ban leh ïa ki kam lyngba ka space (haw haw). Ula kdew ïa ka kam ba sah khana (historical event) bad ki jingpyrkhat ba la sam da u Wing Commander Rakesh Sharma, u Nong India ba nyngkong eh uba la leit sha haw haw- “Mano mano ruh ba leit sha haw haw kin pyrshang ban peit shuwa ïa la ka jong ka Ri, hynrei mar syn ïohi la lap ba kam don satia ka jingpruid dak ïa u pud bad kiwei ki Ri bad ba ka pyrthei ka long kum kawei ka Longïing ha kaba kiei kiei baroh ki long kumjuh ïa baroh”. Ula kyntu ïa ki nongïashim bynta ban shim khyndiat ïa ka por ha ka ban pyrkhat ba kumno kane ka jingpyrkhat bala kren da ki phew snem mynshwa, kala phalang ha ka theme jong ka India’s G20 Presidency “Vasudhaiva Kutumbakam” lane “One Earth. One Family. One Future.”
Haba kren halor ka India Space Policy 2023, u Kant ula ong ba ïa kane ka policy la pynbna haba sdang jong une u bnai da ka thong ban ailad ïa ki riew shimet ba kin kynshew lang ha ki kam ba lah ban pyndonkam ïa ka haw haw na ka bynta ka Ri India.
Haduh 28 ngut ki delegate na ki Ri G20 bad ki Ri ba shah khot sngewbha ki la wan ïashim bynta na Ri Argentina, Australia, France, South Korea, Mexico, Turkey, USA, Oman, Bhutan, Srilanka, China, Russia, Netherlands, Germany, Indonesia bad UK. Ki stad ki jhat ba pawkhmat ka Ri bad nabar ri ruh kumjuh kila wan ban iashim bynta ha kane ka jingïalang.
Ki Startups (nongsengkam) ha ka space economy sector kiba ïashim bynta ha kane ka jingïalang ki la ïoh ïa ka lad ban pyni ïa la ka jong ka kam ba ki trei. Katto katne na ki ki dei ka Alpha Design, Satsure, Oneweb, Data Pattern, Centum Azista Aerospace, Caliche, L&T, Skyserve, Ananth Technologies, Agnikul, Digantara, Pixxel bad Dhuruva Space.

Leave A Reply

Your email address will not be published.