Hato ngi lah hiar dor haduh katne kum ka jaidbynriew?

Patricia Mukhim

0

Kat shaba phai ïohsngew beit tang kawei ka khana. Kata ka dei ka khana shaphang kumno ba ki kyrtong heh spah kiba na ki parti riewspah kum the NPP bad ka UDP, ki sam pisa ïa kiba duk ba rangli ryngkat bad ka jingbuh kyndon ba ki dei ban bud ïa kita hi ki kyrtong. Kitei ki ar parti ki dei kiba ïoh bat ïa ki department kiba bun ki lad thaw pisa.
Namar ba ïoh ngi klet nga sngewdei ban pynkynmaw ïa ki nongpule ba ka jingshim noh ïa ka kam myntri poh ïing (Home Department) ka long khamtam eh namar ba u myntri uba bat ïa kato ka kam – U James PK Sangma uba dei u hymmen jong u myntri rangbah Conrad Sangma u la pyndonkam bakla ïa ka department lajong ha ka ban phah kit tuh ïa u dewiong na ki par dewiong shabar ka jylla. Baroh ngi tip ba ïa ka jingtih dewiong lah khang naduh u snem 2014 namar ba ka National Green Tribunal kaba dei ka ïingshari kaba dei peit ban pynneh pynsah mariang ka la lap ba bun bah ki nongtih dewiong ki iap hapoh ki krem. Ka daw ka long namar ba ka jingtih dewiong kam long kaba katkum ka aiñ ba la buh da ka tnad Ministry of Mines jong ka sorkar kmie kaba la pynmih ïa ki kyndon lyngba ka Mines & Minerals (Development & Regulation) Act ha kaba la bthah ba dei ban tih tang da kaba pyndonkam ïa ki lad saians (scientific mining). Ki sorkar kiba la synshar ha ka jylla naduh 2014 ter ter kim kwah satia ban bud ïa kita ki kyndon namar ba ïoh duna ka jingïohnong. Ki sngew ba ka kham bha ban tih dewiong da kaba phah ïa ki nongtih sha thliew ban ïa kaba pyndonkam da ki kor ki bor.
Khnang ban pynïaid khaïi ïa uta u dewiong uba la shu tih tuh tih buhrieh donkam ruh ban pynkit buhrieh ïa u. ïa kane lah ban leh tang da kaba pynlong ïa ki pulit ba kin pyllait lut ïa kita ki trok kit dewiong tuh. Na ka bynta ban ïoh kit ïa uta u dewiong man la ka trok ka hap siew kumba 50,000 hajar tyngka khnang ban ïoh ïaid suk. Man la ka sngi da ki palat 500 tylli ki trok ki ïaid kit dewiong. Te kheiñ keiñ katno ka pisa kaba mih na kane ka jingkhaïi tuh dewiong.
Kata ka pisa kaba ïoh lum ka poi sha u Home Minister bad ki heh pulit. Na ka daw ba ki paidbah ki kdew pyrshah ïa kine ki kam byrsieh bad ki trai jong ki trok ruh ki lah snhew khia palat ki la pynsgew ïa ki jingeh jong ki lyngba ki kot khubor bad ki lad pathai khubor. Dei na kane ka daw ba la pynhiar myntri noh ïa u James Sangma bad la aiti noh ïa ka Home Department ha U Bah Lahkmen Rymbui. Baroh ki tharai ba une u myntri uba bat ruh ïa ka Education Department (Ka tnad ka thoh ka pule) un pynkut noh ïa kata ka jingkit dewiong tuh. Phewse ynda la bat da u Bah Rymbui ka jingkhrong na ki trok ka la kiew sha ka 90,000 tyngka shi trok u dewiong. La ïohsngew ba katto katne na kane ka pisa ka leit sha ka pla jong ka seng UDP hynrei kaba bun te ka poi beit sha u minister bad ki pulit.
Kumba lah ban ïohi ka thoh la pule ka la hiar arsut ha kane ka jylla. U Bah Rymbui u bat ïa ka tnad thoh bad pule la san snem hynrei ym shym ïohi ban don kano kano ka jingkiew ha kane ka liang. Pynban ki khynnah kiba pep skul na ka kyrdan primary ki lah nang bun khamtam lei lei naduh ba wan ka khlam Kovid. Ha kane ka rukom keiñ ba ka UDP ka nud ban leit sha ki paidbah ban dawa jingkyrshan?
Peit ïoh ngi klet hynrei ïa kaei kaba jia ha u bnai Jylliew 2021. U khaw uba dei ban sam ïa kiba duk lyngba ka Social Welfare Department lah die noh sha kiwei pat ki jylla na ka kudam kaba ha Assam. U myntri ka Social Welfare Department u dei u Bah Kyrmen Shylla jong ka UDP. Ki paidbah imat ki la klet ïa kine ki kam bamsap baroh jong ki myntri ka seng UDP. Lada ngi dang jied ïa kine kum ki MLA ka mut ba ngim salia ei ei ruh ïa ka lawei jong ki khun ki kti jongngi ki ban sa nang hap ha ka apot sepsngi ha ki san snem ki ban dang wan.
Nangta kawei ka daw bah ba la shim noh ïa ka kam Power Minister da u James Sangma ka long namar ba ki la mih shibun ki kynrum kynram ha ka tnad ai bor ding elektrik. Ka don ka report ba la siew tam haduh 149 klur tyngka sha u kontraktor uba dei ban buh ïa kita ki smart meter lane ki kor kiba thew ïa ka jingpyndonkam bor ding elektrik man la ka ïing. Ynda la mih kane ka khubor ka la don ruh ka jingdawa na ka liang pyrshah ha Assembly ba dei ban buh da ka jingtohkit kaba thikna (Enquiry Committee). Ka sorkar ka jied da la ki jong ki briew ban khlieh ïa kane ka Committee bad haduh mynta ruh khlem mih ei ei na kata ka jingtohkit. Lah shu jah kyndam baroh. Kumjuh ïa ka jingtohkit halor ka jingdie tuh ïa u khaw kiba duk ruh. ïa ka Power Department la aiti noh ha u Bah Prestone Tynsong uba long uwei na ki nongïada bakhraw ka seng NPP bad jong u Conrad Sangma bad James Sangma.
Ka jingbymkhein snep ïangi ki nongjied ka paw haba ïa u engineer uba dei peit ïa ka jingtei ka ïing dorbar thaw-aiñ hangtei ha Mawdiang-diang bad uba dei ban kit pop na ka bynta ka jingkhyllem uto u mot ha u snem uba la dep, la ai tiket ïaleh elekshon na ka NPP. Kine ki kynrem ki lyndan kiba la biang ka spah namar ki la ïoh lum spah lah biang ha kine ki san snem ba la leit kim kheiñ snep shuh ïangi ki paidbah. Bun ki ong ba tang shu la pyntian pisa ïa ki samla bad ki longkmie ki lah shoh bieit bad kin leit thep vote beit ïa ki. Haduh katne shah kren be-ijot mangi ki nongjied MLA.
Hato ym lah dei ka por ban duriap kham jylliew halor kine ki mat ki phang kiba ktah ïa ka lawei jongngi? To ïa sangeh kyndiat bad pyrkhat pynwandur lem ïa kane ka kylla. Phi kwah ka sorkar kaba kumno keiñ? To da ïa rai suki bad da duwai da phirat ïoh shah ïalam bakla bad ïoh ngam kane ka jylla bad ki briew jong ka.

Leave A Reply

Your email address will not be published.