Nongstoiñ, Nailar 14: Ka jingdawa ban pynbeit ïa u pud u sam hapdeng ka jylla Meghalaya bad ka Assam ka dei ka jingdawa kaba la neh da ki phew snem. Hynrei haduh mynta ka dang sahkut bad kam pat poi shano shano ruh.
Ka jingdawa ka la sdang da ka seng ki samla pule ka Khasi Student Union ha ki snem 1986-87 ha ka por ba u (L) Bah Bull N Lyngdoh u dang long u President ka seng. Hynrei haduh ba utei u nongïalam u la shongthait noh na ka kam kum u nongïalam, u la rung ha ka jylli jong ka Saiñ pyrthei ban ïaleh ïa ka election, ka jingdawa ïa katei ka mat kam shym la kut noh. Watla utei u nongïalam ka seng u la jop bad u la long uwei na ki Nongmihkhmat sha ka ïing Dorbar Thaw aiñ ka jylla ruh, hynrei na ka liang ka sorkar kam shym la lah ban leh ei ei ruh em halor katei ka mat jingdawa.
Nalor kata kawei pat ka sengbhalang kaba la mih pyrthei hadien katto katne snem ka dei ka Federation of Khasi Jaiñtia & Garo People, kaba la ïalam da u Bah Sounder Strong Cajee bad kiwei kiwei, ba kynthup ïa kiba la mih na ka seng bad rung sha ka jylli Saiñpyrthei, kum u (L) Bah Cyprian Sangma bad kiba dang don haduh kine ki sngi kum u bah Alexander Hek, u ba la jop ruh bunsien kum u Nongmihkhmat paidbah haduh mynta. Hynrei ka jingdawa kam poi shano shano ruh.
Ka jingsahteng jong katei ka mat kaba la dawa ruh da baroh ki sengbhalang kiba dang ïai mih ter shiter haduh kine ki sngi ryngkat bad ki paidbah, imat ka la kylla myllen noh hakhmat ka sorkar. Ka la long kumba ka sorkar lada kan shu sngap jar baroh shi jingim ruh, ki kynhun sengbhalang bad ki paidbah na ki shnong khappud, kin ym nud ban leh ei ei.
Nalor ka jingdawa ban pynbeit ïa u pud u sam, kawei pat ka jingdawa kaba la pynkhiwin ïa ka jylla baroh kawei ha kine ki khyndiat snem ba la dep, ka dei ka jingdawa ban pyntreikam ïa ka Inner Line Permit kaba la dawa lang da baroh ki sengbhalang. Ka jingmut ka long ba ki bar jylla kin ym ïoh lad ban rung kyrthep katba ki mon hapoh ka jylla. Hynrei ka jingdawa jong ki seng ban pyntreikam ïa ka ILP ruh ka shu kut tang ha ka jingkular khlem poi shano shano ruh.
Kum ban pynkynmaw ba ka jingïakhih halor ban pyntreikam ïa ka ILP ka dei ka jingïakhih kaba la wanrah ïa ka jingjulor kaba la kot sha ki phew klur tyngka, katkum ka jingkam jong ka sorkar ba ka la ïoh jingkheiñ.
Ka la dawa ruh na ki seng kiba pynlong jingïakhih ba ki dei ban siew bai lut ksan ïa baroh katkum ka jingkheiñ ba ka sorkar ka la ïoh lum. Ym tang katta na ka liang ka sorkar ka la ujor ruh da ka mokutduma sha ka ïingbishar ha kaba ki nongïalam jong ki sengbhalang ki la hap ban leit hajir man ka por.
Kaba lyngngoh ka long ba ki nongïalam ba mynshuwa jong ki sengbhalang kiba don ha ka sorkar ha ki snem ba la dep kum u Bah Paul Lyngdoh. Nangta u Bah A.L.Hek ha ka sorkar ba mynta lem bad kiwei kiwei, kim shym la lah leh ei ei ruh halor kitei ki mat jingdawa jong ki sengbhalang ba ki la ïalam mynba kim pat rung ha ka jylli jong ka Saiñpyrthei. Ka jingsngap jar jar jong ki ka pynpaw shai kdar ba tang namar ba ki la biang ïalade, kam lei lei lada ki paidbah ka jylla ki im ha kano kano ka jinglong ruh.
Ka por ka la dei ba lada ki nongïalam jong baroh ki sengbhalang ha ka jylla bad ki paidbah kin ieng tylli sa shisien pat, ban kyndang ïa ki nongmih-khmat bad ka sorkar na ki shuki jem ba ki shong, ba ki dei ban ieng joit bad pynurlong shuwa ïa kitei ki mat jingdawa kiba long kum ki stieh kiba khlaiñ tam na ka bynta ban ïada ïa ka ri bad ka jaidbynriew.
Lada kim nud ban pyni ïa kitei ki jingdawa ki la dei ban hiar shuki lut baroh lane kim dei shuh ban dang kam ba ki dei ki nongmihkmat na ka bynta ki paidbah.
