Nongstoiñ, Nailar 2: Ka jingïai bteng jong ka sorkar Assam ban pyndik ïa ki paidbah ha ka thaiñ Langpih, ka dei kaba la neh la 42 snem kynthih. Ym dei tang ba ki briew ka sorkar Assam ki shu pyndik, hynrei ki la pyni ruh da ki kam la ka long ha kaba pynïoh jingïarap lyngba ki kam pynroi kum ka Sub Health Centre, ka bording eletrik, ka surok, ki skhim shna ïing, ki skul bad kiwei kiwei.
Nangta ka jingpynibor jong ki briew ka sorkar Assam khamtam ki pulit kiba don ha Langpih bad Mawsikar, ka long da kaba tied bad bom naphang ïa ki Khasi kiba shong ha katei ka thaiñ tang na ka daw ba ki Nepali ki pharep ba ki leh ïa ki kam bym dei.
Kaba kham sngewsih ka long ka jingleh riew khlaw jong ki pulit Assam ha kaba ki la nud ban siat pathar ïa ki paidbah ha ka 14 tarik Jymmang 2010 kaba la wanrah ïa ka jingïap jong ki saw ngut ki rangbah Khasi bad ka jingmynsaw jur jong ki 12 ngut na ka jingdei kuli, kaba la pynkheiñ im im peit peit ïa ka hok longbriew man briew.
Hynrei ka daw kaba la pynlong ïa ki briew ka sorkar Assam ban pyni bor, ka dei tang namar ba ka sorkar Meghalaya ka burom ïa ka Status Quo (Soskular) kaba la ïa mynjur lang da baroh ar tylli ki sorkar. Kata ka long ba lada ka sorkar Assam ka pyntrei ïa ki surok, ka bording, ki skul bad kiwei kiwei ka sorkar Meghalaya kam dei ban pynwit bad lada ka sorkar Meghalaya ka pyntrei ruh ka sorkar Assam kam dei ban pynwit.
Dei namar ba ka sorkar Meghalaya ka burom ïa katei ka Satatus Quo ba ha u snem 2003-04 ha ka por ba u Bah J.T.S.Thongni u long kum u MDC jong ka Rambrai Jyrngam Constituency, ba ka sorkar Assam ka la pyntrei nyngkong ïa ka surok na Mawsikar haduh ban da poi ha Kamphaduli.
Ha katei ka por ka la don ka jingpyrshah jong ki paidbah namar ka sorkar Assam ka khlem siew ïa ka jing jot ki mar rep kum u synsar, ki dieng kait, phan dieng bad kiwei kiwei. Hynrei ki briew ka sorkar Meghalaya ki la shu pynkohnguh jubor ïa ki paidbah ba kin sngap jar, namar lada khanglad ban trei ïa katei ka surok, ka la long kumba pynkheiñ ïa katei ka soskular.
Kaba lyngngoh pat ka long ba ha ka por ba ka sorkar Meghalaya ka sdang ban pyntrei ïa ka surok na Mawlan sha Langpih, man la ka sngi ki pulit Assam ki wan ban pyndik ïa ki nongtrei. Hynrei da ka jingïapyneh bad ïeng tylli jong ki paidbah, la lah ban pyndep ïa katei ka surok.
Ha kine ki snem ba la dep haba ka sorkar Meghalaya ka la sdang ban pynpoi bording sha ki shnong kum ka Mawdiangsnam, Umyiap, Miangbyrkong Umwahsiang bad kiwei kiwei. Hynrei ki pulit Assam ki la pyneh hi triang bad kim ailad satia. Kumta ka jingpynpoi bording kam pat long satia kaba biang bad bun ruh ki bym pat ioh bording.
Wat haba lah long haduh katta ruh, ka sorkar Meghalaya haduh mynta kam pat sngewthuh hynrei ka shu burom sah ïa kata ka Status Quo. Ym tang katta ka jingwantur jong ki pulit Assam sha Umwali ban thaw ktem pulit jubor ha ka kper jong ki nong Umwali bad ka jingwan tuklar jong u Majisot, da kaba wanrah lang ruh ïa ki shipai jong ka 11th Gurkha Regiment ha ki snem ba la dep, ka pyni shai ba ka dei na ka daw jong ka jingshida than jong ka sorkar Meghalaya.
Ka jingkam jong ka Assam ba katei ka shnong Umwali ka dei kaba hap ha Assam da kaba pyni da ka map jong u snem 1964, ka long kaei kaei ka bym lah ban pdiang. Namar hadien ba ka Meghalaya ka la ïoh ïa ka jylla ba pura ha u snem 1976, la pynmih ïa ka map lyngba ka tnad Revenue. Ha katei ka map la kdew shai ba naduh Kampholduli sha phang sepngi haduh Hakumari sha phang shatei lam mihngi, ki dei ki jaka kiba hap ha Meghalaya.
Kumta lada ka sorkar Meghalaya ka don ka jingsngewkhia, ka dei ban dawa beit triang ba katkum katei ka map 1976, baroh ki jaka ki dei ban don beit ha West Khasi Hills bad ba ka dei ban leit mudui da ka mokutduma sha ïingbishar da kaba pynshisha ruh da katei ka map. Kumjuh ruh lada ka sorkar Meghalaya kam leh ei ei ïa kiba bam ar maloi, ka jingeh ha katei ka thaiñ kan ym kut lano lano ruh.
