Ai ba ka Roster kan ym pynpait pynpra
-B.M.Lanong

Ka Kashari High Court Meghalaya, kaba tip bad bud bniah ïa ki kyndon Aiñ Bishar (Judiciary) bad ïa ki nongrim kiba don ha ka Art 245 jong ka Constitution bad kiwei ki mat kiba ïajan hapoh ka Constitution ka Ri India, ka la dep kdew naduh ka 3.4.23 ba ka sorkar Meghalaya hi kan rai, naduh lano yn pyntrei kam ïa katei ka nongrim aiñ- Roster System, halor ka bynta kaba ïadei bad ki riti thung kam thung jam sorkar.
Ka shai kdar, ba ha ka por ba ka Sorkar jylla kaba la kynjoh sha ka kyrdan Sorkar naduh ka 21.01.1972, kam shym don ei-ei kaba kum kata ka rukom thung kam ha ka nongrim khein ‘Roster’, katkum ka jingpynbna (Resolution) No- PER 222/71/138 dated 12.01.1972
Tang ban shu pynkynmaw, ha katei ka 12.01.1972, ka sorkar Meghalaya ka dang dei tang ka sorkar shylluit (Autonomous State) haba la wan plie da ka Prime Minister Indira Gandhi dang ha ka 2.4.1970.
La kyntiew pat ïa ka sha ka kyrdan jylla bapura (Full State) naduh ka 21.01.1972 Hapoh katei ka bhah thung kam sorkar ba la kdew haneng, la buh mar 40 percent na ka bynta ki Khasi-Jaiñtia bad Garo ruh, 5 per cent pat ïa kiwei ki riewlum Scheduled Tribe (ST) ka jylla.
Ym shym don jingkdew ei-ei halor kata ka ‘ Roster’, kaba dei ka rukom kheiñ por ha ka liang ka thung bad trei kam.
Ka Roster System
Dei tang naduh ka 10.05.2022, ba ka Sorkar Meghalaya ka pynrung ïa katei ka Roster System ha ka thung kam-thung jam hapoh ka Sorkar, tang ha ki kam kiba neh skhem (permanent), ym ïa kiwei kiba shu thung synjor shipor- arpor (temporary).
Ka long kaba dei eh, namarkata, kumba la kdew ruh da ka kashari High Court (Division Bench) ba kan shong ha ka Sorkar jylla, naduh lano kan pyntrei kam ïa katei ka ‘Roster System,’ ha ka rai kaba ïadei halor ka mokotduma (Case) ka Zanera R.Marak pyrshah ïa ka Sorkar Meghalaya, ha ka 3.4,2023.
Ka High Court ka ong, ” ba ïa ka tarik/por ban khein, naduh mynno yn sdang pyntreikam ïa katei ka nongrim Roster thung kam, la naduh mynshwa haba dang thung kam, lane kham hadien, kan hap pynshong nongrim bad rai hi da ka Sorkar jylla.”
Ka shai kdar namarkata, ba ha katei ka por thung kam, January 1972, ym shym don ei-ei halor kata ka Roster System, hynrei ka Sorkar jylla ka la pynmih ïa ka Roster System tad haduh u bnai May 2022, dei naduh kane ka tarik kan shong nia-shong aiñ ban kheiñ ïa ka Roster System.
Haba biang ka nongrim, ka nia bad ka aiñ, kan shitom ïa kiba kwah kynsha ba kin pyrshah. Kiba dang pyrshah, ai ki leit ud sha kashari. Kane kan pynthanda noh ïa kane ka mat kaba da thnam ha kine ki por bad kan wanrah jingsuk-jingsaiñ bad jingïatylli hapdeng para ma ngi ki trai hapoh ka jylla Meghalaya.