Khyndiat sngi mynshwa, ka Uni versity of Science and Technology (USTM), kaba don ha Jorabat, ka la rai ban plie noh ia ka Medical College, ha kaba ia katei ka kolej, yn ai burom ia U PA Sangma, kum u nong ïalam ba khraw ka jaitbynriew Garo.
Ym tang katta, katei ka Univer sity, ka la rai ruh ban ai burom ia ka Dental College jongka, ha ka kyrteng jong U Dr Donkupar Roy, myntri rangbah barim ka jylla.
Hangne, ka wan ka mat ba ngi dei ban ïakren bad kata ka long, ba lada utei u bar jylla, uba na Assam, uba dei u trai jong katei ka University, u nang ban kynmaw burom ïa kitei ki arngut ki nongïalam ka jylla, katba ma ngi pat kiba dei ki trai shnong, kiba dei ki para, ki pyrsa, ki kni, ki kur bad ki para shnong para thaw, ngi la ju kynmaw bad ai burom tyngkhat ne em ïa uwei na ki nongïalam, ba ka jaitbynriew jongngi ka la pynmih?
Dang khyndiat snem mynta, ki don kiba sdang ban kynmaw ïa ka kyrteng jong U JJM Nichols Roy, uba dei u kpa jong ka Sixth Schedule, hynrei ki don shuh sa shibun kiba kren pyrshah bad niew beiñ, ïa ka jingdon jong ki District Council, lane kaba dei ka matti jong utei u rangbah bad lait nangta, ki don sa kiwei ki nongïalam ka jaitbynriew, kiba kynthup ia U Bah Hoover Hynniewta, U Bah GG Swell, Bah BB Lyngdoh, Bah HS Lyngdoh nalor kiwei pat; hynrei ïa kitei ym don mano mano ba kynmaw tympang, ha kano kano ka jingrakhe ne ka prokram bad wat ha ka sngi jong ka jingïoh jylla rilum, ym don ba niewkor ïa kitei ki nong ïalam bad kaba pyni, ba ka hill state, ka shu mih khlem don kiba trei shitom bad trei shitrhem, ne kiba shah kem bad shah set phatok.
Kam dei tang kata, hynrei ha ka jaitbynriew Khasi, ka paw, kumba uba mynta, u kham stad bad u kham heh khlieh ban ïa uba mynshwa bad ka ju long ka rukom, ha kaba la ju kren beiñ bad la ju kynnoh bad tei pop ïa ki nongïalam kiba rim, na bynta kiei kiei kiba sniew, katba ïa ki kam babha jongki, ym ju don satia kiba kynmaw pyrto.
Ka jing ainam jong ka USTM, ia U Dr Donkupar Roy, kan dei ka burom kaba nyngkong duh, ïa ki nongialam Khasi bad kane ka jing ainam jong ka USTM, ka la dei ban long ruh ka jing pynkyndit thiah ïa ki kynhun bapher, ba kin nang ban niew burom ïa ki nongialam, kiba la don bynta ha ki jingshakri bapher, la ka dei ha jingïaleh jylla rilum, ka jingpynïoh hill state, ka jingsoi soskular bad ka India, nalor kiwei pat; hynrei lada mangi ngi klet noh, kumta kin sa nang mih kiwei pat ki kynhun, ki ban ai nam ïa ki nong ïalam jongngi, katba mangi pat ngin ïai kren bein bad pynskhem ïa kato ka kyntien, kaba ju ong ba U Khasi, u long kum ka tham, ha kaba um ailad ïa u para Khasi, ba un kiew shakhmat, hynrei, un ïai tan ban pynhap lang ha kajuh ka dabor.
Ha ka jingrakhe ïa ka sngi kynmaw burom ïa ka District Council, ngi ïoh jingtip, ba ka Tripura District Council kan tei mot ia U Bah Joy bad katei ka dei ka khubor kaba shai bha, ba kat sha katei ka jylla, ki ainam ïa utei u riew khraw jong ka Ri Khasi.
Khyndiat sngi mynshwa. ngi ïohi, ha ki katto katne ki lad pathai khubor, ba wat U Conrad Sangma, uba long myntri rangbah ka jylla, u ong ïa ka kyntien ba u niew burom ïa U Mukul Sangma, namar ba u dei uba la ha shwa jongu, ha ka kam shakri paidbah; hynrei lada ïakren hapdeng ka jaitbynriew Khasi, ngim pat ju ïohsngew ïa katei ka kyntien, ba kan mih na ki nongïalam ba mynta, hynrei ka don beit tang ka jingkren beiñ kren khoh bad thad rong kiba har rukom.
