Sngewshyrkhei ka jingshah thombor ki kynthei bad ki khynnah

U Symbud Myntri Rangbah ka Jylla u Bah Prestone Tynsong uba peit ïa ka tnat Kam Pohïng ha ka Dorbar Synrai jong ka Ingdorbar Thawaiñ ka Jylla u la ai jingkheiñ ba ki don palat 2500 hajar tylli ki Case kiba ïadei bad ki kam runar ruser bad ki jingthombor pyrshah ïa ki kynthei bad ki khynnah ïa kiba la rejistar ha ka jylla Meghalaya ha ki saw snem baladep.
Kane ka jingai jingkheiñ jong u Symbud Myntri Rangbah ka la pynsngewkhia haduh katta katta ïa kiba bun balang, khamtam ïa ki longing longsem ha ka imlang ka sahlang na ka daw ka jingkynrei jong ki kam runar ruser pyrshah ïa ki kynthei bad ïa ki khynnah rit.
Katkum ka jingai jingkheiñ jong u Symbud Myntri Rangbah ka pyni, 1388 tylli ki dei ki Case ba ïadei bad ki kam runar pyrshah ïa ki khynnah bad 1180 tylli ki dei ki Case ba ïadei bad ki kam runar pyrshah ïa ki kynthei. Ha u snem 2023, haduh 310 tylli ki case ba ïadei bad ki kam runar pyrshah ïa ki kynthei la registar bad 245 tylli ki case ki dei ki kam runar pyrshah ïa ki khynnah. Ha u snem 2022, ki don 319 tylli ki case ba ïadei bad ki kam runar pyrshah ïa ki kynthei bad 488 tylli ki case ba ïadei bad ki kam runar pyrshah ïa ki khynnah katba 298 tylli ki kam runar ki long pyrshah ïa ki kynthei bad 491 tylli ki kam runar ki long pyrshah ïa ki khynnah ba la ïoh jingkheiñ ha u snem 2021 bad 253 tylli pyrshah ïa ki kynthei bad 164 tylli ki kam runar ruser pyrshah ïa ki khynnah ha u snem 2020.
Dang ha ka sngi Baar, ka jingshah pynap tari bad shah shoh pynmynsaw jong kawei ka khynnah skul ha kawei ka shnong ha Eastern West Khasi Hills ka la pynrah skhor ïa ki kmie ki kpa bad ïa ki khynnah skul kiba hap ban ïaid da ka kjat na la ing khamtam ha ki shnong nongkyndong, ki surok ki kham kynjah. Kum kine ki jingjia ki pynsuhjer ïa ki khun ki kti ban ïaid marwei ha surok watla ka dei ka por mynstep ne wat ha ka por janmiet.
Ki don bun ki jait Case ba ki kynthei bad ki khynnah rit ki shah thombor kiba paw ha ki lad pathai khubor bad ki bym paw ha ki lad pathai khubor ïa kiba ki bahaing hasem ki leit ujor beit beit sha ki Pulit.
Watla ka aiñ POCSO ka dei kawei na ki aiñ kiba khlaiñ, hynrei ki jingshah thombor ka longrynieng jong ki khynnah ki dang jia hi hangne hangtai bad lah ban ong lehse, ki nongleh kam bymman ki dei ki bym pat tip ïa ka jingshyrkhei jong kane ka aiñ kaba khlain tam. Ki nonglehkam bymman kiba la shah rai pynrem ha ki iingkashari, kin shah set along ryngkat bad ka kuna. Ka jingkhlaiñ jong kane ka aiñ haba bishar ïa ki kam runar ruser pyrshah ïa ki kynthei bad ki khynnah ki la kham duna haba ïanujor bad kiwei pat ki snem kiba mynshwa.
Ka jingdon jong ki commission kiba peit ïa ka bha ka miat jong ki kynthei bad ïa ki khynnah ka la ïarap bha haduh katta katta ïa ki bor jong ka aiñ ban tehlakam ïa kine ki kam thombor. Kine ki Commission ki la trei borbah ban ïarap ïa kito ki lanot ban ïoh ïa ka hok kaba ki dei ban ïoh jingïada na ki bor jong ka Aiñ.
Hapdeng ka jingkhlaiñ jong ka aiñ, hynrei kaba lyngngoh pat ka long, balei keiñ kine ki kam thombor pyrshah ïa ki kynthei bad ïa ki khynnah ki dang ïai jia na ka por sha ka por? Ki jingshah pynïap, ki jingshah leh be-ijot, ki jingshah leh kynshleiñ bad ki jingshah jrong kti ha surok, ha ki jaka trei bad ki jingshah leh bym hok, ki jingshah khaïi ki dang ïai jia. Kaei ka daw? Ki jingsniew ki mih har rukom khlieh ka sngi bad manla ka kynta ki jingthombor pyrshah ïa ki kynthei bad ki khynnah ki ïai jia.