Ma ka Rel – ILP ruh kam shngaiñ: B.M.Lanong

0

Shillong, Naitung 16 : Baroh shi katta, lah sngew shngaiñ ba ka sorkar jylla, wat ka sorkar India ruh, ki la ïohsngew ba ki paidbah bad ki Seng Bhalang ha Meghalaya, ki pyrshah ban wan ka rel shane, sha ri Khasi-Jaintia, mynta pat ka tnat Northeast Frontier Railway, ka la ïoh mynsiem biang, haba ka la pynpaw dang shen, ïa ka jingkyrmen ba lah ban poi ki Rel, ha Meghalaya, namar don kiba kwah, don kiba kyllaiñ, don kiba sngewthuh, hynrei ki don la ki jingmut kwah myntoi shimet, don pat ki bym da sngewthuh bha, kiba shu kohnguh katba ong ki nongïalam.
Ki Rel ki don jingma, ym dei eh tang na kita ki nongwei kiba lah ban wan tyllep, ñiuma, kane ka long ka daw bah, hynrei khlem rel ruh katne sohsat ka leit ka wan, la ha sor Shillong ne ha Jowai bad kumjuh ha kylleng ki shnong rit, hynrei ka ktah ïa ka mariang de, namar hap ban tih ïa ki lum ki wah ha kylleng, pom pynngat da ki phew hajar tylli ki dieng ki siej, sa ka jaboh-jabaiñ bad kiwei-kiwei de ki jingma-jingsniew, kiban pynlyngkrang ïa kane ka jylla basuk-basaiñ bad bakhuid ba suba, kaba ngi ïashong-ïasah kynjai haduh mynta. Ka daw bah kaba ïadei bad ki mynder lei, ka dei kaba hakhmat duh, ka ban pynmih bun ki kam sniew suda, na ki jait nongwei ki bym ju suk bad im kynjai, kiba leh ki kam sniew khyllah, har rukom, tang na ka bynta ka jingmyntoi shimet suda. Ha ka jingshisha, bun kiba la ïakmen baroh shi katta, haba ki don ki riew pyrkhat, ki Seng Bhalang bad ki paidbah byllien ruh ki bym kwah khyllah ïa kaei kaban wanrah tang ïa ki jingma bad jingsniew suda, ban ïa khyndiat ki jingmyntoi.
Hynrei mynta pat la pynpaw syndon da u MP Bah Pala, ba ha East Jaintia Hills un ym pyrshah ïa ka Rel, ka pynkulmar jingmut bad ka pynkmen ïa kito kiba kwah Rel kynsha. Bun kiba la kmen, ba ki samla pule ka Jaintia Students Union bad bun kiwei na ri Jaintia, kumjuh ruh ka KSU, ba ki ïeng ha ka nongrim pyrshah rel, hynrei ym lah sngewthuh pat, ba don katto-kattne ha ka KSU ruh mynta kiba pynjem ksai pynban, ba kin shah ïa ka lynti Rel, lada ïoh ïa ka ILP. Hangno ka jingïadei hapdeng ka Rel bad ka ILP? Lada ka Sorkar India kan ai ILP, nangta yn sa wan tuid kita ki Rel, kan myntoi aiu shuh kata ka ILP?
U Chief Minister ka Manipur, dang shen ula pynpaw paidbah, ba wat lada ka don kata ka ILP ruh, hynrei ka Sorkar kam lah ban ïada na ka jingwan rung ki jait pa ki jait briew. Ki Rel kiba jrong tem-ly-tem, yn ïa ap tang haei, khamtam lei haba ki wan ruh bad miet bad step, ryngkat bad ki jait pa ki jait briew, kiba la kijong-kijong ki jingthmu bad jinglong.
Ka ILP Ruh Ka Ma
Kata ka Inner Line Permit (ILP) ka dei ka Permit ne ka jingailad ïa kino-kino kiba ïoh jingbit ban wan rung shapoh kata ka jylla kaba don ILP, kaba shu kdew dep rukom ba kin wan leh aiu, kin sah katno sngi, shano kin leit bad kum kine ki jingkylli.
Lada ki jaka ai ILP kin dei lei ha Khanapara ne Byrni, ne Ratacherra, ki briew sorkar kiba don hangta, kin shu ai beit hadien ba la pyndep ïa ki jubab. Ka ILP kam mut ban khang, hynrei ban pyllait, ynda la dep ai ïa kitei ki jnit ki jnat. Kiba ïoh da ka ILP lei, kin rung kin mih phuhmat shuh-shuh bad kin leh mon ban ïa kiwei kiba khlem ILP kiba hap rieh, hap husiar, namar ki rung khlem jingbit. Kumta, hap da pyrkhat bha wat ïa kane ka ILP ruh, kumba la kdew haneng.
ïa mynta hi, kan bha ba kiei-kiei kin long kumba ki ju long, ngin kham kitkhia pynban ban pynneh-pynsah shuh-shuh ïa ka mariang kumba ka long; ban nang pynbha bad kyntiew shuh-shuh pynban ïa kata ka Eco friendly society (ka ri kaba sumar ïeid ïa ka mariang), bad ban nang ïapeit bniah bha na ka por sha ka por, ïa ki jingdonkam ha ka imlang-sahlang, katkum ki jinglong-jingman ki kam hi, kiban pynlong pat ïa ngi ki nongshong shnong, ban pyrkhat bad ban ai jingmut sha ki bor sorkar, ïa kiei kiba ki paidbah ki sngew donkam.
Ki MDC baroh ha KHADC ki la kyntait mardor ha u snem 2021 ïa kato ka jingthmu ka Sorkar India ba pynrung ïa ki phew hajar ki mynder, sha kumba 7000 tylli ki shnong ha ri Khasi, ba kin leit shong ym duna 5 snem, ban leit thew, tip ïa kaei kata ka Drone Mapping Kynsha. La kyntait ruh dang shen sa ïa kata ka UCC. Ai kin ïaid kynjai kiei-kiei, khlem leh kyrkieh lane leh thurmur khlem da peit bniah, ïoh poi pynban sha ka apot ka ban ym lah shuh ban khie-khlieh, haba la shu ïakwah rhah ïa kaei-kaei, khlem da tip don aiu ha lyndet.

Leave A Reply

Your email address will not be published.