Lap ka HITO ba dang don bun ki trok ba kit dewiong beaiñ khlem number kali

Shillong, Risaw, 05: Ka Hynñiewtrep Integrated Territorial Organization (HITO) ha ka sngi Balang ka la kynnoh ba bun ki trok ki dang ïai bteng ban ïaid be-aiñ khlem ki nombar kali bad u nombar GPS Tag ban shalan ïa u dewïong.
Ka seng ka la lap ha ka jingbuddien ïa ki trok, kiba bun kim don wat ïa ki number kali, kiba pynhap ïa u dewïong ha ka jaka lum thup dewïong ha Byrnihat, Ri Bhoi District.
Ha ka jingïakren bad ki lad pathai khubor, u President ka HITO u Bah Donbok Dkhar u la ong ba ki dkhot ka seng ki la ïoh ring video ïa ki spah tylli ki trok kiba dang pynhap ïa u dewïong ba la kit be-aiñ ha Byrnihat.
U la ong ba ka Sorkar Jylla lyngba u Myntri Rangbah u Conrad K. Sangma bad kumjuh ruh u Symbud Myntri Rangbah u Bah Prestone Tynsong ki la kam ba kam don satia ka jingshalan be-aiñ ia u dewïong bad ki trok kiba iaid ha surok ki dei kiba biang lut ki kot ki sla.
“Namarkata, lane kine ki trok ki dei kiba la ïoh ïa ka Challan ban shalan ïa u dewïong hynrei ha ngi u dei uba long be-aiñ, sngewbha ban ai ïa ka kyrteng jong kito kiba la ai ïa ka Challan bad ïa ka numbar kali jong kine ki trok,” la ong u Bah Dkhar.
Une u nongïalam jong ka HITO u la dawa ïa ka Sorkar Jylla ba ka dei ban ai jingpynshai halor kane ka kam namarba katkum ka shithi jong ka Directorate of Mineral Resources (DMR) ka la kdew shai ba dei ban aiti ïa ki nombar kali jong ki trok ryngkat bad ki nombar GPS Tag lada donkam ban shalan ïa u dewïong ba la die lilam da ka Coal India Limited (CIL).
U la ong ba ha ka shithi ba la pynmih da u Director jong ka Mineral Resources u David D Sangma sha ki hynriew ngut ki briew ha ka 9 tarik, Nailur, 2021 ka la kren shai, ba katkum ka jingbthah jong ka NGT Committee kaba la pynmih ha ka 10 tarik, Nohprah, 2020 ka la hukum ba ym dei ban ai Challan thymmai shuh lymda ym pat aiti ïa ki nombar kali bad ki nombar GPS Tag jong ki trok ba kit ïa u dewïong ba la lilam da ka Coal India Limited.”
U la ong ba ka Seng dang shen ha ka jingtalasi ka la ïoh bat haduh 18 tylli ki trok kit dewïong be-aiñ kaba wat ki Pulit ruh ki la kyntait ban rejistar ïa ka Ejahar ba la mudui da ka seng pyrshah ïa kine ki trok.
“Hynrei ki Pulit ki la ong pynban ba ngim don bor ban talasi ne ban bat ïa ki trok hynrei nga kwah ba buh jingkylli ïa ka Sorkar balei ki bor ba dei peit kum ka DMR bad kiwei kiwei kim shym la leh eiei pyrshah ïa kine ki kam be-aiñ,” u la bynrap.
Haba pynpaw ba ka seng kam don jingshahniah shuh ïa ka Sorkar Jylla, u Bah Dkhar u la ong, “lada kita ki High Level ki lah ban shalan be-aiñ ïa u dewïong, ngi kyntu ïa ki padibah kiba shahniah ïa ka khih ka kamai na kane ka kam ba kin sdang shalan noh ïa u dewïong namarba ma ki ruh ki don ka hok ban im katkum ka Article 14 bad Article 21 jong ka Riti Synshar ka ri India.”
“Ngi kyntu ïa ki paidbah ba lada ka Sorkar ka long ka nongpynkheiñ aiñ bad ka ailad ban shalan be-aiñ ïa u dewïong, ki dei ban ïai bteng ban sdang noh ïa ka khih ka kamai namarba ka pisa ka rung sha ka pla jong ki riewsaiñpyrthei bad ki seng saiñpyrthei,” u la ong da kaba kular ruh ban ai jingkyrshan lang na ka Seng.
U la kyrpad ruh ïa ka Ingbishar Meghalaya High Court ban tuklar noh mardor ïa kane ka kam khnang ban pynthikna ba ka jingshalan be-aiñ ïa u dewïong kan kut noh shisyndon ha kane ka jylla.