New Delhi: Ha ka National Youth Day, kaba rakhe ïa ka lyngkhuh sngi kha jong u Swami Vivekananda, u Myntri Rangbah Duh Narendra Modi u la ïashim bynta ha ka Viksit Bharat Young Leaders Dialogue 2025 ha Bharat Mandapam, New Delhi. U la ïakren bad 3,000 ngut ki samla ba long nongïalam na kylleng ka India. Ha ka jingai jingkren ha kane ka sngi, u la kren shaphang ka bor jong ki samla jong ka India, kaba la wanrah ïa ka bor sha ka Bharat Mandapam.
U la ong ba baroh kawei ka ri ka dang kynmaw bad ai jingsngewnguh ïa u Swami Vivekananda uba la ngeit skhem ha ki samla jong ka ri. U la ong ba u Swami Vivekananda u la ngeit ba ki nongbud jong u kin dei kiba dang kham samla, ki ban pynbeit ïa ki jingeh kum ki sing. U la ong ba u ngeit skhem ha u Swami bad ki jingngeit jong u, kum ka jingshaniah jong u ïa ki samla. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba lada u Swami Vivekananda u don lang bad ngi mynta, ka jingngeit jong u ha ki samla jong ka ri kan kham kiew haba u ïohi ïa ka bor bad ki sienjam jong ki samla ha ki spah snem ba 21.
Ha kaba ïadei bad ka kam G-20 ba la pynlong ha Bharat Mandapam, u Modi u la ong ba ki nongïalam jong ka pyrthei ki la don ha kane ka jaka ban ïakren shaphang ka lawei jong ka pyrthei katba mynta ka sngi, ki samla jong ka India ki dang pynkhreh ïa ka kam na ka bynta ki 25 snem ban wan jong ka India. Ha ka jingïathuh shaphang ka jingkynduh ïa ki nongïalehkai ha ka jaka sah jong u ha kine ki bnai ba la dep, u la ong ba uwei u nongïalehkai u la ong, “Ïa ka pyrthei phi lah ban dei u Myntri Rangbah Duh, hynrei ïa ngi, phi dei u ParamMitra.”
U Myntri Rangbah Duh u la ban jur halor ka jinglong paralok jong u bad ki samla jong ka India bad u la ong ba ka jingïadei kaba khlaiñ tam ha ka jinglong paralok ka dei ka jingshaniah. U la ong ba u shaniah ïa ki samla jong ka India kaba la wanrah ïa ka jingsdang ïa ka MY Bharat bad ka nongrim jong ka Viksit Bharat Young Leader Dialogue. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ki lad na ka bynta ki samla jong ka India shen kin sa pynkylla ïa ka India sha ka ri kaba la kiew shaphrang.
U la kubur ba katba ka thong ka dei kaba heh, kam dei kaba ym lah ban pynurlong. Da ka jingïatreilang jong ki million ngut ki samla kaba wanrah ïa ka roi ka par, u la ong ba ka ri khlem pep kan sa poi sha kane ka thong.
“Ka histori ka ai jinghikai ïa ngi bad ka ai mynsiem ïa ngi,” la ong u Modi bad u la kdew sha katto katne ki nuksa ha kaba ki ri bad ki kynhun, kiba don ki thong kiba heh, ki la pynurlong ïa kine. U la kdew sha ka jingkulmar ha ka ïoh ka kot ha USA ha ki snem 1930 bad u la ong ba ki nong America ki la jied ïa ka New Deal bad ki la lait na kane ka jingeh bad ki la pynsted ïa ka roi ka par. U la kren ruh shaphang ka Singapore kaba la ïakynduh ïa ki jingeh ha ka jingim hynrei kaba la kylla sha ka jaka pdeng jong ka pyrthei ha ki kam ka ïoh ka kot bad ka khaïi pateng lyngba ka jingskhem jingmut bad ka jingïatreilang.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka India ruh ka don kine ki jait nuksa kum ka jingïakhih na ka bynta ka jinglaitluid bad ka jinglah ban ïaleh pyrshah ïa ka jingduna mar bam hadien ba la ïoh ïa ka jinglaitluid. U la ong ba ka jingbuh ïa ki thong kiba heh bad ka jingpynurlong ïa ki kam dei ka kam kaba ym lah ban pyndep. U la ong ba haba ym don ka thong kaba shai, ym lah ban pynurlong eiei, bad ba mynta ka India ka treikam da kane ka rukom pyrkhat.
U la kdew sha katto katne ki nuksa jong ka jingpynurlong ïa ki thong lyngba ka jingskhem jingmut ha kine ki shiphew snem ba la dep, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka India ka la kut jingmut ban lait na ka jingleit shabar pathar bad hapoh 60 bnai, 60 klur ngut ki briew jong ka ri ki la pynurlong ïa kane ka thong. U Myntri Rangbah Duh u la ban jur ba man ka longïing ha India mynta ki ïoh bynta ha ki kam bank, bad la pynbiang 100 million tylli ki jingai gas ban pynlait ïa ki longkmie na ka tdem ha ki ïingshetja. Da kaba ong ba ka India ka dang pynurlong ïa ki thong jong ka ha ki kam bapher bapher shuwa ka por ba la buh, u Modi u la ong ba ha ka por jong ka khlam COVID-19, haba ka pyrthei ka la shem jingjynjar ban ïoh ïa ki dawai tika, ki stad science jong ka India ki la shna ïa ki dawai tika shuwa ka por ba la buh.
U la ong ba wat hapdeng ki jingbatai ba kan shim 3-4 snem ban ai dawai tika ïa baroh ki briew jong ka India, ka ri ka la pynlong ïa ka kam ai dawai tika ba heh tam ha ka por kaba duna bha. U Myntri Rangbah Duh u la kren shaphang ka jingkut jingmut ka India na ka bynta ka bording ka bym pynjaboh, da kaba pyntip ba ka India ka dei ka ri kaba nyngkong ka ban kot sha ki jingïakut Paris Agreement, khyndai snem shuwa ka por ba la buh. U la kren ruh shaphang ka thong ban khleh 20% ka ethanol ha ka petrol shuwa u 2030 kaba mut ka India kan pynurlong shuwa ka por ba la buh.
U la ong ba kine ki jingjop ki ai mynsiem bad ki wanrah ïa kham jan ïa ka India sha ka thong ban long ka ri kaba la kiew shaphrang. “Ka jingpynurlong ïa ki thong ka dei ka jingbahkhlieh jong ka Sorkar bad ka donkam ïa ka jingïatreilang jong baroh ki briew jong ka ri,” la ong u Modi uba la ban jur halor ka jingkongsan jong ka jingïamir jingmut, ka lynti bad ka jingbahkhlieh ban pynurlong ïa ki thong jong ka ri.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka Viksit Bharat Young Leaders Dialogue ka dei ka dak jong kane ka rukom treikam, kaba ïalam lynti da ki samla kiba ïashim bynta ha ki quiz, ki jingïakhun thoh essay bad kiwei kiwei ki kam. U la ïaroh ïa ki samla kiba la shim ïa ka jingbahkhlieh ïa ka thong ban kyntiew ïa ka India sha ka ri kaba la kiew shaphrang, kumba la paw ha ka kot jong ki essay kaba la pyllait paidbah bad ki shiphew tylli ki jingbatai ïa ki jingthmu kiba u la sakhi.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ki jingpynbeit jong ki samla ki don nongrim ha ka jingshisha bad ki jingshem jong ki, kaba pyni ïa ka jingsngewthuh jong ki ïa ki jingeh ba ka ri ka ïakynduh. U la ïaroh ïa ki samla na ka bynta ka jingmut jingpyrkhat kaba ïar jong ki bad ka jingïashim bynta jong ki ha ki jingïakren bad ki riewshemphang, ki Myntri bad ki nongshna polisi.
U Myntri Rangbah Duh u la pynbna ba ki jingai jingmut bad ki jingsngew na ka Young Leaders Dialogue mynta kin long shi bynta ki polisi jong ka ri ki ban ïalam lynti ïa ka roi ka par jong ka ri. U la kitbok kitrwiang ïa ki samla bad u la ban jur halor ka jingkut jingmut jong u ban wanrah shi lak ngut ki samla ha ka kam saiñ pyrthei da kaba pynshlur ïa ki ban ïashim bynta ha ka jingpyntreikam ïa ki jingai jingmut jong ki.
Ha kaba ïadei bad ka jingthmu jong u ban ïoh ïa ka India kaba la kiew shaphrang da kaba ban jur halor ka bor jong ka ha ka ïoh ka kot, ki kam ba kongsan, ka imlang sahlang bad ka deiriti, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ha ka India kaba la kiew shaphrang, ka ïoh ka kot bad ka mariang kan kiew shaphrang, ka ban plié ïa ki lad na ka bynta ka pule puthi kaba bha bad ka ïoh ka kot.
U la ong ba ka India kan don bun tam ki samla kiba la tbit ha ka kam ha ka pyrthei ka ban plié ïa ki lad kiba bun ban pynurlong ïa ki jingthrang jong ki. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka jingpynurlong ïa kane ka thong ka donkam ba ki rai, ki sienjam bad ki polisi kiba ïahab bad ka jingthmu ban ïoh ïa ka India kaba la kiew shaphrang. U la ban jur ba kane ka dei ka por jong ka India ba kan sakhi ïa ka jingkiew shaphrang kaba heh, namar ka ri kan don ki briew kiba dang samla tam ha ki phew snem ban wan.
“Ki kynhun ha kylleng ka pyrthei ki ithuh ïa ka bor jong ki samla ban kyntiew ïa ka GDP jong ka India,” la ong u Modi. U la ong ba ki riew shemphang kum u Maharshi Aurobindo, Gurudev Tagore, bad Homi J. Bhabha, ki ngeit ha ka bor jong ki samla da kaba bynrap ba ki samla jong ka India ki dei ki nongïalam jong ki kompeni ba heh jong ka pyrthei kiba pyni ïa ka sap jong ki sha ka pyrthei. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba kine ki 25 snem ban wan, ka ‘AmritKaal,’ ki long kiba kongsan bha bad u la ong ba u ngeit skhem ba ki samla kin pynurlong ïa ka thong ban ïoh ïa ka India kaba la kiew shaphrang.
U la kdew sha ki jingjop jong ki samla ban kyntiew ïa ka India sha ki lai kyrdan kiba halor tam ha ka kam startup jong ka pyrthei, ka jingkyntiew ïa ka jingpynmih mar, ka jingkyntiew ïa ka Digital India ha kylleng ka pyrthei bad ka jingleh bha ha ki kam ïalehkai. U la pynkut da kaba ong ba haba ki samla ki pynurlong ïa ki kam kiba jynjar, ka thong ban ïoh ïa ka India kaba la kiew shaphrang ruh ka dei ka thong ka ban sa urlong.
Ha ka jingban jur ïa ka jingkut jingmut jong ka sorkar ban pynkupbor ïa ki samla, u Modi u la ong ba man ka taïew la plie kawei ka skul bah ba thymmai ha India katba man ka sngi la plie kawei ka ITI ba thymmai. Shuh shuh, u la bynrap ba man ka lai sngi, la plie ïa ka Atal Tinkering Lab, bad artylli ki kolej ba thymmai la plie man ka sngi.
U Myntri Rangbah duh u la ong ba ka India mynta ka don 23 tylli ki IIT, bad ha ki shiphew snem ba la leit, ka jingdon ki IIT ka la kiew na ka 9 sha ka 25, bad ka jingdon ki IIM na ka 13 sha ka 21. U la kren ruh shaphang ka jingkiew lai shah ka jingdon ki AIIMS bad jan arshah ki medical college ha ki shiphew snem ba la leit. U Myntri Rangbah duh u la ong ba ki jaka pule ha India ki pyni ïa ki resol ba bha ha ka jingbun bad ka jingbha, bad ka jingdon ki jaka pule ba kham shalor ha ki QS ranking ka la kiew na ka khyndai ha u 2014 sha ka sawphew hynriew mynta.
U la ban jur ba ka jingkiew ki jaka pule jong ka India ka long ka nongrim ba kongsan na ka bynta ka India kaba la kiew shaphrang. “Ka thong jong ka India kaba la kiew shaphrang shuwa u snem 2047 ka donkam ïa ki thong kiba man ka sngi bad ki sienjam kiba skhem,” la kyntu u Myntri Rangbah duh. U la pynpaw ka jingskhem ba ka India shen kan long ka ïoh ka kot kaba lai ka jingheh tam ha ka pyrthei. Ha ki shiphew snem ba la leit, u Modi u la ong ba 250 million ngut ki briew ki la lait na ka jingduk, bad u ngeit ba ka ri baroh kawei shen kan sa lait na ka jingduk.
U la kren shaphang ka thong jong ka India ban pynmih 500 gigawatts ka bording ba lah ban pynthymmai shuwa ban kut kane ka shiphew snem bad ban kot sha ka net-zero ka jingpyllait carbon na ki rel shuwa u snem 2030.
Haba kren shaphang ka thong ban pynlong ïa ka Olympics ha ki shiphew snem ban wan bad ka jingban jur ïa ka jingkut jingmut ka ri ban pynurlong ïa kane, u Myntri Rangbah duh u la ong ba ka India ka jam shaphrang ban long kaba kiew ha ki kam haw haw, da ki jingthmu ban plie ïa ka space station shuwa u snem 2035.
U la ong ba ka jingjop jong ka Chandrayaan bad ki jingpynkhreh ba dang ïaid mynta na ka bynta ka Gaganyaan, da ka jingthmu ban pynpoi ïa u briew na India sha u bnai. U la ban jur ba ka jingkot sha kum kine ki thong kan prat lynti ïa ka India kaba la kiew shaphrang shuwa u snem 2047.
U Myntri Rangbah duh u la kren shaphang ka jingktah ka jingkiew ka ïoh ka kot ha ka jingim kaba man ka sngi, da kaba ong katba ka ïoh ka kot ka kiew, ka don ka jingkylla kaba bha ha baroh ki bynta jong ka jingim. U la kynmaw ba ha ki shiphew snem ba nyngkong jong kane ka spah snem ba mynta, ka India ka la long ka ïoh ka kot kaba la kot trillion-dollar, hynrei namar ka jingkham rit ka ïoh ka kot, ka mang tyngka na ka bynta ka rep ka riang ka long tang katto katne hajar klur, bad ka mang tyngka na ka bynta ki jingdon jingem ka duna ïa ka shi lak klur. Ha katei ka por, u la bynrap ba bun ki shnong, ki duna ki surok kiba bha, bad ka jinglong jingman ki surok bah jong ka ri bad ki lynti rel ki long kiba dang sahdien bad ki jingdonkam ba hakhmat kum ka bording elektrik bad ka um kim don ha ki bynta ba bun jong ka ri.
U Modi u la ong ba hadien ba la long ka ïoh ka kot kaba ar trillion dollar, ka jingmang tyngka na ka bynta ki jingdon jingem jong ka ri ka duna ïa ka ar lak klur tyngka. Hynrei, ka ri ka sakhi ïa ki jingkiew ba kongsan ha ki surok, ki lynti rel, ki kad liengsuiñ, ki nur um, ka ïing na ka bynta kiba duk, ki skul, bad ki hospital. U la ong katba ka India ka kylla sted sha ka ïoh ka kot kaba lai trillion- dollar, ka jingdon ki kad liengsuiñ ka la long ar shah, la wanrah ïa ki rel katkum ka juk mynta kum ka Vande Bharat, bad ka jingangnud ïa ka bullet train ka la sdang ban paw.
U la bynrap ba ka India ka la jop ruh ha ka jingsdang kloi ïa ka 5G kylleng ka pyrthei, kaba la pynïoh broadband internet ïa ki hajar tylli ki gram panchayat, bad ka jingshna ïa ki surok ha palat 300,000 tylli ki shnong. U Myntri Rangbah duh u la ong ba la ai 23 lak klur tyngka kum ki ram Mudra kaba lait na ka sut sha ki samla, bad la plie paidbah ïa ka skhim ïoh jingsumar ei, ka Ayushman Bharat.
Shuh shuh, u la ong la sdang ïa ka skhim ban thep beit beit da ki hajar klur sha ki bank account jong ki nongrep ha ka shi snem, bad la shna saw klur tylli ki ïing kiba paka na ka bynta kiba duk. U Myntri Rangbah duh u la ban jur katba ka ïoh ka kot ka kiew, ki kam pynroi ruh ki sted, bad ka plie shuh shuh ki kabu kiba bun bad kyntiew ïa ka bor jong ka ri ban pynlut ha man ka kam bad ka imlang sahlang.
Ha ka jingban jur ba ka India mynta ka la jan sha ka ïoh ka kot kaba saw trillion- dollar, kaba la kyntiew ïa ka bor ka jong ka, u Myntri Rangbah duh u la ong ba ka jingmang tyngka mynta na ka bynta ki jingdon jingem ka long palat 11 lak klur tyngka, kaba la kiew jan hynriew shah haba ïanujor bad ki shiphew snem ba la leit, bad la kham pynlut bun tang ha ki kam rel marwei ban ïa ka mang tyngka baroh kawei na ka bynta ki jingdon jingem ha u snem 2014.
U la ong ba kane ka jingkiew ha ka mang tyngka ka pyni ïa ka jingkylla jong ka India, bad ka Bharat Mandapam ka long ka nuksa kaba bha. “Ka India ka jam shaphrang ban long ka ïoh ka kot kaba san trillion-dollar, ka ban pynïar ïa ka roi ka par bad ki jingshakri,” la ong u Modi. U la pynpaw ka jingskhem bad ong shuwa ban kut ki shiphew snem ban wan, ka India kan tam ïa ka shiphew trillion dollar. U la pynshlur ïa ki samla shaphang ki kabu ba bun ki ban mih haba ka ïoh ka kot ka kiew, da kaba ong ba ka pateng jong ki kan wanrah ïa ka jingkylla kaba heh tam ha ka histori jong ka ri bad kin long ki nongïoh jingmyntoi ba khraw jong ka.
U Myntri Rangbah duh u la ai jingmut ïa ki samla ban kiar na ka jingleh suk, mad ïa ki jingeh, bad mih na ka jingleh suk, kumba la pyni ki nongïashim bynta jong ka Young Leaders Dialogue. U la bynrap ba kane ka mantra ha ka jingim kan pynpoi ïa ki sha ki kyrdan ba thymmai jong ka jingjop.
Haba kren shaphang ka bynta ba kongsan jong ka Viksit Bharat Young Leaders Dialogue ha ka jingsaiñdur ïa ka lawei jong ka India, u Modi u la ïaroh ïa ka bor, ka jingshitrhem, bad ka jingaiti ba ki samla ki la pdiang ïa kane ka jingkut jingmut. U la ong ba ki jingthmu na ka bynta ka India kaba la kiew shaphrang ki long kiba shongdor, bad kiba bha.
U la kyntu ïa ki samla ban rah ïa kine ki jingthmu sha man ki kyndong kynshrot jong ka ri, pynïasoh bad kiwei kiwei ki samla ha man ka distrik, ki shnong, bad ki dong da ka jingngeit ha ka India kaba la kiew shaphrang. Ha ka jingpynkut ïa ka jingkren jong u, u Myntri Rangbah duh u la ban biang ïa ka jingkut jingmut ban pynlong ïa ka India ka ri kaba la kiew shaphrang shuwa u snem 2047 bad pynshlur ïa baroh ban im bad aiti ïalade na ka bynta kane. Sa shisien u la ai khublei ïa baroh ki samla ha ka National Youth Day.
U Myntri sorkar pdeng ba dei khmih ïa ka Tnad Kam ïalehkai, Dr.Mansukh Mandaviya, Myntri Sorkar Pdeng ba dei khmih ïa ka Tnad Pule Puthi, Dharmendra Pradhan, Ki Myntri Khynnah jong ka sorkar pdeng, Jayant Chaudhary bad ka Raksha Khadse ki la ïadonlang ha kane ka jingïalang lem bad kiwei kiwei ki kynrem ki lyndan.
Ka Nongrim
Ka Viksit Bharat Young Leaders Dialogue ka thmu ban pynkylla ïa ka dustur kaba la don 25 snem ka jingpynlong ïa ka National Youth Festival ha ka rukom kaba rim. Ka ïahab bad ka jingkyntu u Myntri Rangbah duh ha ka sngi rakhe ïoh jinglaitluid ka ri ban kynthup ïa 1 lak ngut ki samla ha ka kam saiñ pyrthei khlem ki jingpynïasoh bad ka kam saiñ pyrthei bad ai ka rynsan ïa ki ha ka ri ban wanrah ïa ki jingthmu jong ki na ka bynta ka Viksit Bharat, sha ka jingshisha. Ha kaba ïadei bad kane, ha kane ka National Youth Day, u Myntri Rangbah duh un ïashim bynta ha ki prokram bapher bapher ba la saiñdur ban ai mynsiem, ban pynshlur, bad pynkup bor ïa ki nongïalam ban wan jong ka ri. Ki samla kin pyni shiphew tylli ki jingpyni lyngba ka power point ïa ki kam kiba pyni ïa man ki shiphew tylli ki phang ba kongsan na ka bynta ka roi ka par jong ka India, ïa kiba yn pyni hakhmat jong u Myntri Rangbah Duh. Kine ki jingbatai ki pyni ïa ki jing thmu ba thymmai bad ki lad ki lynti ba la wanrah da ki samla ban weng ïa katto katne ki jingeh jong ka ri.
U Myntri Rangbah duh u la pyllait ruh ïa ka thup jong ki jingthoh essay ba biang da ki nongïashim bynta halor ki shiphew tylli ki phang. Kine ki phang pdeng ki kynthup ïa ki bynta ba ïar kum ka teknoloji, ka jingïaineh, ka jingpynkupbor ïa ki kynthei, ka jingshna tiar bad ka kam rep.
Ha ka jinglong jingman kaba kham pher, u Myntri Rangbah duh u la ïasohlang bad ki samla na ka bynta ka jingbamja sngi, kaba plie lad ïa ki ban ïasam ïa ki jing thmu jong ki, ki jingshem, bad ki jingangnud markhmat bad u. Kane ka jingïakren ka pyndap ïa ka jaka ba suda hapdeng ka rukom synshar bad ki jingangnud jong ki samla, ka kyntiew ïa ka jingsngew longtrai bad jingkitkhlieh hapdeng ki nongïashim bynta.
Ha kane ka jingïakren, kaba la sdang naduh ka 11 tarik Kyllalyngkot, ki samla ki la ïashim bynta ha ki jingïakob, ki prokram bad ki jingpyni ïa ka deiriti. Ka kynthup ruh ïa ki jingïamir jingmut halor ki phang ba ïalam da ki nonghikai bad ki riewshemphang. La sakhi ruh ïa ki prokram deiriti bad ka jingpyni ïa ki drone, kaba pyni ïa ka jinghiar pateng ka jingsaiñdur jong ka India kaba pyni ruh ïa ka jingkiew shaphrang katkum ka juk mynta.
La jied 3,000 ngut ki samla ban ïashim bynta ha ka Viksit Bharat Young Leaders Dialogue, lyngba ka Viksit Bharat Challenge, ka jingjied katkum ka jingwan shakhmat, ka jingjied ba bun bynta ban ithuh bad pyni ïa ki sur na kylleng ka ri. Ka kynthup lai tylli ki bynta bad ki nongïashim bynta kidei kiba naduh 15 – 29 snem.
Ka bynta ba nyngkong, ka Viksit Bharat Quiz, kaba la pynlong ha 12 tylli ki jait ktien na ka bynta ki samla na baroh ki jylla ban ïashim bynta, bad la sakhi ka jingïashim bynta kumba 30 lak ngut ki samla. Ki nongïashim bynta ba jop ha ka quiz ki jam shaphrang sha ka bynta kaba 2, ba ïadei bad ka jingthoh essay, ha kaba ki pynsngew ïa ki jingthmu jong ki halor shiphew tylli ki phang ba kongsan ban pynurlong ïa ka thong “Viksit Bharat”, kaba la sakhi palat 2 lak tylli ki essay ba la phah. Ha ka bynta kaba 3, ka State Round, 25 ngut ki kandidet ha man ka phang ki la ïoh ban ïashim bynta ha ki jingïakhun. Man ka jylla ka ithuh ïa ki lai ngut ki nongïashim bynta ba wan shakhmat na man ka phang, ha kaba la wanrah ïa ki kynhun na ka bynta ka prokram jong ka ri ha Delhi.
1,500 ngut ki nongïashim bynta na ka Viksit Bharat Challenge Track, ki mihkhmat ïa 500 tylli ki kynhun ba wan shakhmat na ka State Championships; 1,000 ngut na ka Traditional Track, ba la jied lyngba ki youth festival ha ki jylla, ki prokram deiriti bad ki exhibition halor ki phang pdeng jong ka jingsaiñdur thymmai ha ka Science & Technology; bad 500 ngut ki nongprat lynti, ba la shah khot namar ki jingnohsynniang jong ki ha ki bynta bapher bapher kin ïashim bynta ha kane ka jingïakren.
