Ka Sorkar u Modi ka bud ïa ka Act East, Act Fast, Act First Policy, ong u Amit Shah

Shillong, K’lyngkot, 20: U Myntri ka Sorkar Pdeng uba peit ïa ka tnat Kam Pohiing bad Cooperation, u Amit Shah ha ka sngi Thohdieng u la ong ba ki 10 snem ba la leit noh hapoh ka jingïalam jong u Myntri Rangbahduh ka ri u Narendra Modi ka la long kaba kongsan bha na ka bynta ka roi ka par jong ka thaiñ Shatei Lammihngi ha ki 75 snem naduh ba la ïoh ïa ka jinglaitluid.
Ha ka jingïashim bynta ha ka 71th Plenary Session jong ka North Eastern Council (NEC) kaba la long ha nongbah Shillong, u Amit Shah u la ong ba ha kine ki 10 snem hapoh ka jingïalam jong u Modi ym tangba ka jingjngai na ka thaiñ Shatei Lammihngi sha Delhi bad ka ri baroh kawei ka la duna namar ka jingwanrah ïa ki jingdon jingem, hynrei ka jingïapher ha ki jingsngew ruh ka la duna. U la ong ba ka thaiñ Shatei Lammihngi, kaba ju ïakhun bad ki jingeh ba ïadei bad ka jinglong tynrai, ka ktien ka thylliej, u pud u sam bad ki kynhun pyntriem, ka la ïoh mad ïa ka jingsdang jong ka por kaba thymmai jong ka shongsuk shongsaiñ ha kine ki 10 snem.
U Shah u la ong haba ïanujor bad kine ki 10 snem na ka bynta ka thaiñ Shatei Lammihngi bad ki 75 snem hadien ba ka ri ka la ïoh ïa ka jinglaitluid, kumta kane ka shiphew snem kalong shisha ka por ba kordor ïa ka thaiñ Shatei Lammihngi.
“Ngi shim ïa ka thaiñ Shatei Lammihngi kum ka bynta kaba kongsan jong ka ri. Ha ki por jong u Atal Behari Vajpayee da kaba phaikhmat kyrpang, la thaw la ka jong ka tnat na ka bynta ka thaiñ Shatei Lammihngi bad mynta hapoh ka jingïalam jong u Myntri Rangbah duh u Narendra Modi, la pyntreikam ïa lai tylli ki mantra ba kynthup ka Act East, Act Fast bad Act First. Nalor kane, la phaikhmat kyrpang sha ka thaiñ Shatei Lammihngi da kaba peit bniah ïa ka thaiñ da baroh ki that Sorkar Pdeng,” u la ong.
U Myntri u la ong ba ha ki 50 snem ba la seng ïa ka North Eastern Council (NEC) ka la kyntiew ïa ki kam ba ïadei bad ka roi ka par ha ka thaiñ da kaba plie ka rynsan ba ïadei bad ki polisi sha baroh ki jylla bad pynsuk ïa ki lad ban pynbeit ïa ki jingeh jong ki. U la ong ba ha kine ki 50 snem, la shna palat 12,000 kilometre ki surok ha kane ka thaiñ, la sdang palat 700 MW ki jaka pynmih bording bad la plie bun ki jaka treikam kiba bha hapoh ka jingpeit jong ka NEC. U Shah u la bynrap ruh ba hapoh ka jingïalam jong u Modi ji, ka bynta jong ka NEC ka la kiew hapoh ka Act East Policy. U la ong ba ha ki katto katne snem ba la leit, ka sorkar Modi ka la ïoh ïa ka jingjop kaba khraw ban pynbeit ïa ki jingeh ba ïadei bad ka shongsuk shongsaiñ, ki kam pyntriem bad ki kam ba ïadei bad u pud u sam ha kane ka thaiñ. Nalor kane, ka la trei ruh ban kyntiew ïa ka jingpyndonkam ïa ka teknoloji ha ka jingpynïaid kam da kaba pyndonkam ïa ka North-Eastern Space Applications Centre (NESAC). U la ong ba ka ktien ka thylliej, ka deiriti, ka bam, ka riam ka beit bad ka jingitynnad ka mariang ha ka thaiñ Shatei Lammihngi kan kyntiew ïa kane ka thaiñ ha kaba ïadei bad ki kam jngoh kai pyrthei.
U Amit Shah u la ong haba u Myntri Rangbah duh ka ri u la wan ïashim bynta ha ka Plenary Session jong ka NEC ha u snem 2016, ka long ka sien ba nyngkong hadien 20 snem ba u Myntri Rangbah duh jong ka ri un pynïaid ïa kane ka jingïalang. U la bynrap ba hadien kane, u Modi ji u la wan jngoh ïa ka thaiñ Shatei Lammihngi palat 50 sien ha ki 10 snem ba la leit bad u la pynpaw shai ïa ki jingphaikhmat kyrpang jong ka sorkar sha ka ri baroh kawei. U la ong ba ki Myntri Sorkar Pdeng ruh ki la wan jngoh ïa ka thaiñ Shatei Lammihngi palat 500 sien. Ka sorkar pdeng, da ka rukom treikam ‘Baroh kawei ka Sorkar’ ka la trei ban pynkhlaiñ ïa ka jingsngew sarong, ka ktien ka thylliej, ka deiriti, ki kam thoh, ka put ka tem, ki riam tynrai bad ki rukom bam jong ka thaiñ Shatei Lammihngi bad ka la trei ban plié lad ïa baroh kawei ka India ba kan sngewthuh ïa kine ki jinglong.
U la ong ba ka Sorkar Modi ka la shim shibun ki sienjam ha kine ki 10 snem ba ladep ban pynkhlaiñ ïa ka jingshongsuk bad ka jingïaid ryntih ki kam ha ka thaiñ Shatei Lammihngi. U la ong ba ka NEC Year Book – 2024 ka dei kaba la pyllait paidbah mynta ka sngi. U Shah u la kyntu ïa baroh ki jylla ba kin tehlakam ïa ka jingïapher hapdeng ka khajna kaba lum bad ka jingpynlut pisa bad u la ong ba ka Manipur, Assam, Nagaland bad Tripura ki la shim ïa ki sienjam kiba bha na ka bynta kane. U la ong ba ngin hap shim ïa ki sienjam ban pyllait ïa ka thaiñ Shatei Lammihngi na ki drok bad ka jingshlei um bad pynkhlaiñ ruh ïa ka jingpeit ïa ki kam kiba ïadei bad ka um da kaba pyndonkam ïa ka NESAC. Da kaba tei ïa ki nan kiba heh ban lum ïa ka um slap, ngi lah ban khring ïa ki nongjngohkai bad pynkhlaiñ ruh ïa ki kam pynbiang um dih bad ka um na ka bynta ki kam rep.
U la la ong ba khnang ban kyntiew ïa ki kam aiñ jong ngi katkum ki jinglong jingman ha ka juk mynta, la wanrah 3 tylli ki aiñ ba thymmai hapoh ka jingïalam jong u Myntri Rangbah Duh bad hadien ba la pynbna ïa kine, hapoh 3 snem ki kam aiñ jong ngi kin long kiwei na kiba bha tam ha ka pyrthei bad kiba bud ïa ka jingnang jingstad Science.
Ha kajuh ka por, u Myntri u la ong ba naduh u snem 2004 haduh 2014, ki la don 11121 tylli ki jingjia umsnam kiba la jia ha ka thaiñ Shatei Lammihngi. Kane ka la hiar da 73 per cent sha ka 3114 naduh u snem 2014 haduh 2023. Ka jingïap ki dkhot kynhun pahara ka la hiar da 71 per cent na ka 458 sha ka 132, katba ka jingïap jong ki riew paidbah ka la hiar da 86 per cent. U la ong ba ki jingjia kiba ïadei bad ki jingkieng atiar ki la hiar namar ha kine ki 5 snem ba la dep palat 8900 ki dkhot jong ki kynhun kieng atiar ki la pyndem wait bad ki la rung biang ha ka imlang sahlang bad kane ka la ai ïa ka khubor sha baroh kawei ka ri ba ka don ka jingïadei kaba jan hapdeng ka jingshongsuk bad ka jingriewspah bad khlem kine, ym don kano kano ka jylla kaba lah ban kiew shaphrang. U Shah u la ong ba khnang ban wanrah ïa ka jingshongsuk bad ka jingïaid ryntih ki kam ha ka thaiñ Shatei Lammihngi, ka Sorkar Modi ka la soi 9 tylli ki jingïakut bad lyngba kine, la pynbeit shibun ki jingeh kiba la sah teng kiba ïadei bad ka shongsuk shongsaiñ. U la ong ba lait noh na katto katne ki bynta ka Assam bad Manipur, 75 per cent ki jaka kiba hap hapoh ka Armed Forces Special Powers Act (AFSPA) ha u snem 2018 ki dei kiba la shah weng noh na ka jingtreikam kane ka aiñ.
U la ong ba ka Sorkar Modi ka la buh kyrpang haduh T. 4800 klur na ka bynta u snem 2022-23 haduh 2025-26 na ka bynta ka thaiñ Shatei Lammihngi bad ka don ka jingkiew kaba kumba 162 per cent ha ka jingmang tyngka. U la ong ba 10 per cent Gross Budgetary Support Scheme ka la ai jingmyntoi bha ïa ka roi ka par jong ka thaiñ. Ka jingbuh kyrpang haduh T. 1500 klur ka don ha ka PM-DevINE (Prime Minister’s Development Initiative for North Eastern Region) na ka bynta u 2022-23 bad T. 6600 klur na ka bynta u 2025-26. La seng ïa ka task force jong ki Tnat Sorkar na ka bynta ki kam rep, la shim 8 tylli ki ropeway hapoh ka National Ropeway Development Programme, bad ka jingbei tyngka ïa ka tnat DoNER ka la kiew da 153 per cent. Hapoh ka National Edible Oil Mission, la buh kyrpang T. 234 klur tang ha ka thaiñ Shatei Lammihngi ban phaikhmat kyrpang sha ka palm oil. Ha ryngkat kane, 32 tylli ki projek kiba kot sha ka T. 1713 klur ki dei kiba la ïoh jingmynjur hapoh ka Special Infrastructure Development Plan jong ka thaiñ Shatei Lammihngi. Ha ryngkat ki jingjop jong ka North Eastern Development Finance Corporation, la ai jingmynjur ïa ki skhim kiba kot sha ka T. 5490 klur naduh u Kyllalyngkot 2023 haduh Nohprah 2023. U la ong ba hapoh ka skhim SAMBHAV, dang treikam ban pynbiang ki jingdonkam jong 75 tylli ki Gram Panchayat bad ki council jong 42 tylli ki distrik ha 8 tylli ki jylla.
U Myntri u la ong ba ngi dei ban kyntiew ïa ka jingpyndonkam ïa ka NESAC bad lah ban pyndonkam ïa ka ban pynthymmai ïa ka rukom peit ïa ki jingjia lynshop ki bor ka mariang, ki kam kiba ïadei bad ka um bad ka jingpynïaid ïa ki kam. U la ong ba ka Sorkar Modi ka la kyntiew ruh ïa ki jingdon jingem ha ka thaiñ Shatei Lammihngi. Ha kine ki 10 snem ba la dep, ka Sorkar Modi ka la bei tyngka haduh T. 81,000 klur ha ki kam rel, T. 48,000 klur ha ki surok bad la tei 5196 km ki surok ha ka thaiñ Shatei Lammihngi hapoh ka projek Bharat Mala.
Hapoh ka skhim UDAN, la dep tei 8 tylli ki kad liensuin ba thymmai bad la sdang 71 tylli ki jingpynher liengsuin ha kine ki 10 snem. U Shah u la ong ba lada ka thaiñ ka lah ban kyrshan ïalade ha ki mar organic, ki kam kiba ïadei bad ka dud, ki kam ri dohkha bad ki kam pynmih pylleng, 13 lak ngut ki briew ki lah ban ïoh lad kamai jakpoh na kine ki saw tylli ki kam. U la ong ba ym dei ban wanrah ka roi ka par tang ïa ka thaiñ hynrei ka dei ban don ka jingkiew shaphrang jong ki briew bad na ka bynta kane ka lad ka long tang lyngba ka jingpynmih mar na ki karkhana bad ki kam rep. U Shah u la ong ba ynda ka India ka kot sha ka ïoh ka kot kaba 5 trillion-dollar, ka thaiñ Shatei Lammihngi ruh ka dei ban buh thong ban don ka bynta kaba heh ha kane ka jingpyrshang bad haba baroh kawei ka India ka la kiew shaphrang bad ka la lah ban kyrshan ïalade ha u snem 2047, ka thaiñ shatei lammingi ruh kan long kaba la kiew shaphrang bad kaba la lah ban kyrshan ïalade.