Shillong, Naiwieng 12 : U nongïalam ka UDP uba dei ruh u Symbud Myntri Rangbah ba rim jongka jylla u bah Bindo M Lanong ha ka Sngi Saitjain u la ong ba ka sorkar ka la dei ban pyntreikam noh mardor ïa ka Mines and Mineral Policy 2012.
“ Ha u 2012 ka sorkar ka la pdiang bad mynjur ïa ka Mining Policy. Kumta kane ka sorkar ka la dei ban shu pyntreikam beit ïaka” ong u bah Lanong uba dei ruh mynta u MDC shusieh ha KHADC.
“ Ban da dei ba ka sorkar ka pyntreikam ïa ka Policy kaba nga la pynkhreh haka por jong nga ha u 2012 kiei kiei baroh ki la ïaid beit ïaid ryntih” u la kren ïa kane da kaba phai dien katno ki paid nongshong shnong ki shah ktah na ka jingkhang dam ka NGT ban tih bad khaïi dewiong ha ka jylla tang namar ba tih dewiong liew khnai.
Ha ka por ba u long u synbud myntri rangbah ba dei peit ïa ka tnad Mining bad Geology ha ka por jongka sorakr MUA- I ba la ïalam da ka Congress, ïa ka Mine and Mineral Policy la dep pynkhreh nadong shadong bad wanrah ruh ha ka kynhun myntri. Ha utei u juh u snem la wanrah ruh ïa ka bill hapoh ka Assembly ha ka jingïashong dorbar tlang.
Dang shen u MP Rajya Sabha ka jylla u Dr W.R Kharlukhi ula ong sorkar pdeng bad ka sorkar jylla ki dei ban dang shah ban bteng ka jingtih dewiong liewkhnai ha ka jylla lada ym lah ban wanrah da kata ka jingtih dewiong da ki kor ki bor saian mynta. U la ong ba ki paidbah ki la mad ïa ki jingeh naduh ka por ba khang ka NGT. “ Ngan sa rah ïa kane ka mat hapoh ka ïing dorbar thawaiñ ka ri ba lada ym lah ban hikai ïa ki paidbah ban tih dewiong kat kum ki kor ki bor saian, dei ban shah ban bteng ka jingtih dewiong liew khnai ha ka jylla. Namar balei ki briew jong nga kin shu ïai mad ïa kane ka jingeh tang namar bym don ne pheil ka polisi treikam” ong u Dr Kharlukhi.
Haba la kylli aiu u bah Bindo u don ban ong halor kane, u bah Bindo u la ong ba dei ban shah hi ban tih da ka rukom tih liewknai tangba ka jingtih da ka jinghikai stad saian te ka long kaba donkam bha.
“ Lada bishar ïa ka jinglong ki lum ki wah ha ka jylla, ka jingtih dewiong liewkhnai ka dei kaba la don lypa naduh kaba sdang. Kumta kam don jingma ha ki katto katne ki jaka bad suki suki lah ban pynkylla kat kum ka stad saian ruh.Phim lah ban ïa nujor ïa ka rukom tih dewiong ha Meghalaya bad ka rukom tih dewiong ha Orrisa lane ha Bengal. Kumta kaei kaba leh hangtei ka lah ban ym long ruh hangne ha Meghalaya. Kumta ha nga hi shimet nga sngew ba donkam ban don ki kyndon bad ailad ba ka jingtih dewiong liewkhnai ruh kan bteng tangba kumba nga la ong ba ka rukom tih dewiong da ka stad saian ruh ka long kaba donkam bha” ong ubah Bindo.
U la ong ka sorkar ka dei ban pynsangeh shisyndon ia kane ka jingtih bad khaïi dewiong beaiñ ha ka jylla.
Wat la tih dewiong da ka buit saian ruh, ka jingtuh jingthiem ïa u dewiong kan don beit namar ki nongtuh ki tip ïa ka lynti jongki. Phi mut tang shu tih dewiong da ka buit saian ka jingtuh jingthiem ne ka jingleh beaiñ kan duh noh, em ka jingleh beaiñ kan ïai bteng beit bad ka sorkar kam dei ban ailad satia ba kine ki kam beaiñ kin ïai bteng kumne.
U la kyntu ruh ïa ki paidbah ba ki dei ban ujor haba ki tip ba ka don ka jingtih dewiong beaiñ. “Ngi don ki ïing bishar ha kaba ngi lah ban leit ai ki jingtip jong ngi khnang ba ka ïing bishar kan leh ïa kaba donkam. Kiei kiei kiba phi leh leh kat kum ka aiñ. Ka jingtih bad khaïi dewiong ka dei ban long kat kum ka aiñ. Namar lada ngi pyntip sha ka aiñ ka aiñ kan leh ïa kaba donkam” pynkut u bah Bindo.
