Ka jingñiew beiñ ïa kiba duna bor pyrkhat dei ka kam beaiñ: Dr S.D.Lyngwa

Nongstoiñ, Naiwieng 17: Na ka bynta ban ïoh jingkheiñ ïa ka jingdon jong kiba duna dkhot met ha ka thaiñ Tynghor, ka District Resource Centre on Disability Affair jong ka Nongstoiñ Civil Hospital ha ryngkat ka jingïatreilang bad ka ophis jong ka District Social Welfare Officer West Khasi Hills, kaba la pynïaid da ka ophis jog u State Nodal Officer Unique Disability ID Project State Resource Centre Civil Hospital Shillong, ha ka sngi palei ka la pynlong ïa ka prokram ba kyrpang ha ka shnong Tynghor.
Ïa katei ka programe la pynlong ha ka ïing dorbar jong katei ka shnong bad la sdang ïa ka jingshim jingkheiñ ïa ka jingdon jong ki nongshong shnong kiba duna dkhot met ha katei ka thaiñ. Nangta la pynlong ïa ka jingïalang ba lyngkot ha kaba la pynïaid da u bah K.P.Pangñiang bad la ïoh ïa ka jingkren na u Doktor Richrad Wahlang, ka Doctor S.D Lyngwa kaba peit ïa ka Meghalaya Institute of Mental Health and Neurological Science (MIMHANS) ha Lawmali Shillong.
U Doctor Richard haba pynshai sha ki nongshong shnong kiba la wan ha katei ka assessment camp, u la ong ba ki jingduna ha ki dkhot met ki don bun jait bad naduh u snem 2016 ka sorkar ka la pynthikna ba ki don haduh 21 jait ki jingduna jong u briew ha ki dkhot met.
Nalor kata u la ong ruh ba ki briew jan baroh ki ñiew ba ki dei kiba duna ha ki dkhot met ki dei kiba matlah, dkoh, kyllut, bym nang kren bad ki bym lah ban ïaid. Hynrei ki don kiwei pat ki briew kiba duna ka bor pyrkhat bad kita ruh ki hap ka kajuh ka bynta jong kiba duna dkhot met.
U la pynshai ba ki don kiba don jingduna ha ki dkhot met naduh dang kha kata kum ki jingpang kyllut ne ki bym nang kren, ha kaba ki kmie ki kpa kim tip satia ba ki long kumta tad haduh ba kan da dei ka por ba ki la kham heh ki sa tip. Kumta ïa kiba kum kita lah ban phah test naduh ka por ba dang shu kha.
Nalor kata u la pynshai ruh ba ki don kiba duna dkhot met tang hadien ba ki la kham heh na ka daw jong ka jingmih ki kynja khñiang ha ki shympriah kti ne shympriah kjat ba ju khot u ñianglyngkut. Haba utei u khñiang u bam ïa ka snieh doh ki Doctor ki hap ban ot noh ïa kato ka bynta kaba mih khñiang.
Ha kajuh ka por u Doctor Wahlang u la pynshai na ka ka bynta jong kito kiba duna dkhot met kiba la don ïa ki syrnod kiba biang na ki Doctor lada ki dei kiba dang leit skul ka sorkar ka la mang pisa kyrpang na ka bynta ka bai bam jong ki.
Nalor kata na ka bynta kito kiba la pyndep haduh class X, XII, lada ki kwah ban dang bteng ïa ka jingpule jong ki, ka sorkar ka la pynkhreh ïa ki lad jingïarap kiba kham kyrpang bad lada ki dei kiba don ïa ki sap ki talent ha kino kino ki jait jingtrei, ka sorkar ka ai ki lad jingïarap ba kin ïeng ha la ki kjat da kaba seng ïa ki kam ki jam ban kyrshan ïa ka lawei jong ka jingim jong ki.
La ïoh ruh ïa ka jingpynshai na ka Doctor S.D.Lyngwa ha kaba ïadei bad kiba don jingduna ha ka bor pyrkhat. Ka Doctor Lyngwa haba pynshai halor katei ka bynta ka la ong ba don bun ki briew kiba ñiew beiñ ïa kiba duna ha ka bor pyrkhat, da kaba sin ba ki dei ki biej ne ki anna.
Hynrei katei ka jingñiew beiñ ïa ki ka long kaba beaiñ haduh katta katta bad ka aiñ ka pyrkhing bad mana ïa baroh ba kim dei ban sin rngop ïa ki para briew, watla ki don ka jingduna ha ka bor pyrkhat bad lada don kiba ibeiñ ïa ki lada kin leit ujor ha ki bor ka aiñ, kin shah kem bad sha set along ryngkat ka kuna kaba heh.
Nalor kata ka Doctor Lyngwa ka la pynshai ba kiba don ka jingduna ha ka bor pyrkhat bad ka bor jabieng, ki dei ki briew kiba trei hok ïa ka kam lada nang ban khroh ban kjor bad ban ieit ïa ki bad ki dei ruh ki briew ki bym nang ban thok ban shukor kum kiwei pat. Ka la pynshai ruh ba lada ki dei ki briew kiba don jingduna ha ka bor pyrkhat bad lada pyndom ïa ki kin khih bitar haduh u pud ba kin pynmynsaw ïa kiwei pat.