Ka dewlynnong Nongkhnum, ka jaka ba itynnat tam ha West Khasi Hills

Bah Philip Marweiñ

0

Tang 15 kilo metre na Nongstoiñ lyngba ka surok na Nongstoiñ- Nongjyllieh-Lawse- Sohparu bad Diengsyiang, lehse ka dei ka surok kaba sniew tam ha West Khasi Hills District, hynrei la katta ruh ka dei ka lynti kaba khring bha ia ki briew baroh tang ban iohi bad leitkai pyngngad sha ka Dewlynnong Nongkhnum kaba itynnat tam ha Meghalaya. Kane ka surok ka bam kumba 45 minit ei ei lada leit da ka kali.
Kane ka Dewlynnong ka heh kumba 10 haduh 15 sq.km bad la kerkut ia ka da ar tylli ki wah kiba khlad arliang na ka Wah Kynshi hi – kawei ka tuid shaphang mihngi na kaba ngi ioh ia ka Kshaid Shadthum katba kawei pat ka tuid shaphang sepngi na kaba ngi ioh ia ka kshaid Weiñia. Kine ki kshaid ki iapher bak-ly-bak. Ka Weiñia ka dei ka kshaid kaba ka um wah ka shu ryngkoh beit na jrong shapoh phum rymphum, katba ka kshaid Shadthum ka um wah ka noh rymphum pateng pateng lyngba ki ki krem ki kroh bad thlongmaw da kaba kyrhuh jam thum thum artat artat ha lynti bad kaba kaba i shyrkhei palat ha ka por lyiur lei lei. Kine ar tylli ki wah kiba khlad na ka wah kynshi (kiba dei ka wah Kynshi hi), ynda ki la tuid ia ka lynti kaba jngai ki sa iakynduh sha kjat jong ka Dewlynnong bad, ynda ki la iakynduh biang bad tuid kham sharum la pynlong ia ka Kshaid kaba kham heh rymphum rymphai bad kaba i triem bha namar ka tan arsut sha ka riat bah ia ki khmat jong ki briew kiba leit peit ia kane ka Kshaid bah, ba la khot ka Kshaid Lynshiang. Kham shathie sharum jong kane ka Wah kaba long them bah bad lyhuh ka don ka Hydro Electric Project ba la khot ka Kynshi Stage-I ba la aiti ha ka Kompeni Athena Power Pvt. Ltd.
Ha khliehduh jong ka dewlynnong ha ka jaka ba khlad arliang jog ka wah Kynshi ka don shi lynnong heh u Shyiap uba itynnat bha ban shongkai bad ban bam khana ne ban ialehkai bad une u lynnong shyiap u don harud jong ka wahbah Kynshi bad ka Thwei kaba ïar bad kaba jylliew bha ba la khot ka Phanliang. Ki traishnong jong kane ka jaka ki ju kieng ia ki lieng kynda ha kane ka thwei ban kam na shiliang sha shiliang namarba ym don jingkieng na kane ka jaka ban jam sha shiliang ban poi ha shnong Dilingiem. Ka um jong kane ka thwei ka khlain bha bad ka don ka lad lad napoh kaba suh kyllaiñ sawdong sawdong kaba tan shapoh bad ha ka phareng ia kum kane ka jait ki ong ka Whirlpool. La bun ngut ki briew kiba la syntuid na u shyiap sha kane ka thwei bad ki la ïap ruh. Ki nongleit peitkai ia kane ka jaka ki hab ban da husiar bha namar kane ka jaka ka long kaba ma. Nangta, harum khyndiat jong kane ka lynnong shyiap ha ka tnat wah kaba tuid shaphang sepngi ki don ar tylli ki jingkieng nar doi doi (suspension bridge) ba itynnat kiba pyniasoh ia ka shnong Diengsyiang bad ka Dewlynnong Nongkhnum.
Kane ka dewlynnong kaba don kumba10-15 sq.km ka long kaba itynnat bha bad ki don ki lum rit bad ki them padun ba itynnat ba don ki phlang, ki khlaw bad ki lawbniap. Ki don ruh ki pynthor kba kumba lai saw tylli tang ha kawei ka them.
Ha kane ka jaka (dewlynnong) la shongshnong da 12 tylli ki tnum ïing kiba dei ki trai khyndew bad ki khun ki kti jong ki hi. Ym iohi ïingskul lane ïingmane ruh ha kane ka jaka. Ki trai jaka trai khyndew, hapoh ka jingïalam jong u Bah Hero Nongsiej, u Bah Pius Nongsiej bad u Bah Ram Nongsiej ki la iathuh ba na ka liang jong ki trai khyndew ki la iasoi bad ka Tourism Department ba ka Tourism Departmet kan tei kumba san tylli ki iing sah jong ki tourist lane kita ki tourist cottages ha kane ka dewlynnong. Bad shisha, la dep tei ia kine ki ïing hynrei, ym pat pyndonkam ei ei haduh mynta wat lada la ker jingker baroh sawdong jong kine ki ïing. Ka jingiakut ka long na ka bynta 25 snem ba tourism department kan pyndonkam ia kine ki ïing bad hadien kata kin long trai noh ki trai khyndew ban pynïaid ia kine ki ïing bad kiwei ki jingtei ha kane ka dewlynnong.
Kat haduh ba thoh ia kane ka jingthoh ym pat don ba pynkyndonkam ia kine ki ïing ba la shu ieh ïingjah kumto bad la kam trai shipor da ki blang bad ki masi jong ki trai shnong Nongkhnum. Ha kine ki snem kiba la dep la ju pynlong ia ki Tamasa synrai bad tlang bad ka jingpoi ki briew ka la long kaba shyrkhei. Hynrei, ka jingtuid jong ki tourist ka long tang khyndiat bha ha kiwei ki por, khamtam lei lei ha ka por lyiur shu poi kai tang kumba san 10 ngut shi sngi bad teng teng wat uwei ruh ym poi, iathuh ki jong u Bah Hero bad u Bah Pius. Sa kawei ruh ka jingeh ka long ba ha kane ka jaka ym don dukan sha lane dukan ja ne kino kino ki dukan na ka bynta ki nongwankai sha kane ka dewlynnong. Ka daw jong kane ka long ba haba ki nongwankai kim da don bha ym myntoi ban buh dukan ne kiwei kiwei, ong ki traishong nongkhnum.
Kane ka dewlynnong ka dei ka jaka kaba itynnat tam ha West Khasi Hills ban leit jngohkai bad leit bamkhana, leit kai pyngngad lane leit khwai doh kha, dohthli ne shersiangkai. Lah ban ong ba kane ka dei ka jaka pdeng bha jong ki nongkhwai ym tang ha sawdong jong kane ka dewlynnong hynrei ha baroh shi lynter jong ka Wah kynshi (Anglers’ paradise). Ka jingdon ki jingkieng nar doi doi, ka jingdon ki madan madiah, ki wah, ki khlaw ki btap, ki shyiap rud wah, ki madan phlang ban ialehkai, ki lum ki them, ki kshaid bad ki twei ka dei shisha ka jaka ba shong ki puri blei. Naei phin ioh kum kane ka jaka ba la kyrkhu kypang da ki blei.

Leave A Reply

Your email address will not be published.