Nongstoiñ, K’lyngkot, 18: Ka kam ri jingri ka dei kawei na ki lad kiba bha tam na ka bynta ban kyntiew ïa ka ïoh ka kot, ka kamai kajih khamtam eh ha ki nongkyndong ha kaba ki jaka ki dang pahuh bad kylluid bha.
Ym lah ban len ïa ka jingshisha ba ha ka jylla Meghalaya khamtam eh ha West Khasi Hills District, naduh ki snem 1945 ter ter la jan baroh ki nongshong shnong ki im da ka rep ka riang bad ri jingri kum ki masi khuti, ki muid, ki sniang (khasi), ki blang bad ki syiar.
Hynrei ha ka jingjurip jong u nongthoh khubor ha kine ki sngi ïa kiba bun ki shnong hapoh ka District, la lap ba ki don sa tang kumba katto katne eh ki nongshong shnong kiba dang sngew tynnad ban ri jingri kum ki masi, ki muid, ki syiar bad ki sniang.
Nalorkata la lap ba ki sniang kiba ju ri ha ki por ba mynshuwa ki la duna haduh katta katta bad la lap ba ki don tang khyndiat eh. Mynta bun bha wat haduh ki shnong kiba kyndong tam, ki bun ki dukan die doh syiar broiler, kroiler bad ki dohkha ba la pynpoi na shabar ka jylla.
Ha kine ki sngi la lap ba la jan baroh ki nongshong shnong, ki la ïabeh ïa ka jingnang jingstad da kaba phah ïa ki khun jong ki ha ki skul bapher bapher. Hynrei ynda ki la dep ka jingpule, ki shem jingeh pat ban wad kam wad jam ha ki ophis sorkar bad kiwei kiwei, na ka bynta ban kyrshan ïa ka ïing ka sem bad ka lawei jong ka jingim ka jong ki. Kumta donkam bha ki jinghikai bad jingpynshlur ha kane ka kam, kaba dei ka kam tynrai jong ki paidbah nongshong shnong ha ka Jylla.
U Bah K.Nongbri uwei na ki nongshong shnong jong ka Mawlum Nginiong, u la ïathuh ba naduh dang rit u sngew tynnad bha ban ri jingri. Haduh mynta haba ka karta jong u ka la kot palat hynriew phew snem ruh, u dang pynneh ïa katei ka kam namar ka dei kam im ja im jhur bad kaba u da sngewtynnad eh.
U la ïathuh ruh ba mynta u dang don haduh phra phew tylli ki masi bad san phew tylli ki muid. Ha man la ka por tlang, u ju leit buh ha ki khuti kiba jngai na ki shnong briew, namar ba ki dei ki jaka ba ki masi ki muid ki dang kham pahuh bam. Ha kajuh ka por u la ong ba man u snem, kata ha ka taiew ba nyngkong jong u bnai ïaiong la ju wan ïalam noh ïa ki masi bad ki muid sha rud shnong.
U la ïathuh ruh ba ka kam ri masi khuti, ka dei ka kam kaba ai jingmyntoi haduh katta katta namar ka jingïoh ïa ka sboh ban thung jingthung kum u riewhadem, ki jhur ki jhep bad kiwei kiwei. Nalorkata ka jingmih ïa ka dud bad ka doi, kaba long kawei na ki lad ban kyrshan ïa ka ïing ka sem jong u.
Ban kyntiew ïa ka ïoh ka kot khamtam eh ha ki nongkyndong, utei u rangbah u la kyntu ïa ka sorkar ka la dei ban pynshlur ïa ki paidbah ba kin pynkhie im biang ïa ka kam ri jingri tynrai kum kaba ri masi khuti, muid, syiar khasi bad sniang khasi.
Ka long kaba kongsan bad kaba donkam eh ba ka sorkar ka dei ban thaw ki lad ki lynti ba ki nongri jingri, kim dei ban pyndonkam ïa ki kynja dawai kiba lah ban ktah ïa ka jingkoit jingkhiah jong ki nong bam.
