Da ka dawai pynïap khnai pynmih u Bah Deibor, pyllait paidbah u Director Horticulture EJH

0

Khliehriat, Nailur 23 : Ka Sirector jong ka tnat Horticulture, ka kong D.Sohtun ha ka jingïalang ba la pynlong myn ha ka 20 tarik mynta u bnai nailur 2024 ka la pyllait paidbah ïa kawei ka buit ban pyniap ïa ki khnai ka Dung Bilor Rodent Bait ba la lap buit da u District Horticulture Officer East Jaintia Hills District, u bah Deibor Dhar., namar ba ki khnai ki dei ki jait jingthaw kiba ju wan pynjulor ïa ki jingthung jingtep jong ki nongrep.
Ha katei ka jingïalang ba la pynlong ha ka hall jong ka Horticulture ha Khliehriat, ka Director jong ka tnat Horticulture, ka kong D.Sohtun ka la long kum ka kongsan bad la sam ruh ïa ki tiar ki tar ba donkam sha ki nongrep ha kaba ïa dei bad ka jingshna ïa katei ka Dung Bilor Rodent Bait, u bah D.B.Dhar u la pyni nuksa ruh sha ki nongrep kumno ban shna ïa ka pynap shrip ïa ki khnai da katei ka biut ba u la shem ka Dung Bilor Rodent Bait.
Haba kren ha ka jingialang, ka kong D.Sohtun ka la ai khublei ïa u District Horticultuure Officer East Jaiñtia Hills District, u bah Deibor Dhar uba la wanrah ïa kane ka buit pyniap khnai bad ong ba kane ka dei kaba suk bha ia ki nongrep ban shna bad kane kan iarap ruh ïa ki nongrep ban lait na ka jingshah pynjot pynjulor ïa ki mar rep jong ki ha ki khnai da kaba pyndonkam tang da u atta, u ktung bad ki bilot bad kane ka jem dor ha ka jinglut jingsep ruh.
Ka kong Sohtun ka la ong ba ki jingtaw kum ki khnai ki dei kiba stad bha namar lada buh shi buh bunsien ia ki jait jingbam khnai ki ba pyniap khnai kum ki dawai ki khnai kin nym bam shuh, ki stad bha bad ki sngewthuh ba kine ki pyniap, hynrei haba sma ktung te ka khnai ka tur la ka tur beit “ka dawai bih ba thied na ki dukan ka buh jingma namar ioh kin iap sa ki syiar, ki ksew ha ïing bad kan pyniap ruh ïa ki jingri ba don ha ïing, hynrei kane ka buit ba lap i bah Deibor Dhar pat kam buh jingma eiei ïa kiwei ki mrad namar ïa ka bih la shu thep beit sha poh haba ka khnai ka bam ïa ki jingbam suki suki kan sa iap namar ba mong ki snier shapoh ba dung ba thar ki bilor”
Kiba la ai jingkren ha ka jingialang ki kynthup ruh u Joint Director ka tnat Horticulture, u bah B.Mylliemngap, Director of R&T, ka kong B.M.Umlong, u ADH (Mkt) East Jaiñtia Hills District, u bah S.R.Mulieh bad kiwei kiwei.
Katkum ka jingbatai jong u District Horticulture Officer, u bah Deibor Dhar, uba lap ia katei ka buit pyniap khnai, u la ong ba ki khnai ki dei ki nongpynjot bad nongpynduh ba khraw ïa ki nongrep, ka jingpynjot ka long la jan ïa baroh ki jait jingthung naduh u khaw, u krai, ki jhur, ki soh, u phan, phankaro bad kiwei kiwei ki jait mar rep, ki khnai, nalor ba ki pynjot ki wanrah ruh ka jingduh nong ïa u nongrep, ki long ruh ka jing ma ïa ki wei pat ki jait mrad kum ki masi, ki blang, ki syiar bad ïa u briew ruh ha ka liang ka koit ka khiah, namar ynda ki la kham bun paid ki wanrah ïa ki jiat jingpang ba iabit ha ki mrad bad ruh ha u briew, kumta la donkam ban wad ki lad ki lynti ban pyniap bad pynduna ïa ka jiingkha roi bad jingbun paid jong ki khnai, ki khnai ki long kita ki jait jingthaw ba lah ban kha bun paid bha, kumba la lap da ki riew shemphang la ong ba ki khnai lada ki biang ka bam bad ka jaka sah jaka dem, ki shi jur ki khnai ki lah ban kha roi 800 haduh 1200 tylli ha ka shi snem.
Ha ki phew snem ba la leit ïa ki dawai pyniap khnai (Zinc Phosphide) dang lah ban ioh na ophis Agriculture ne na ki dukan die dawai khniang bad la ju pyndonkam da kane ka dawai ban pyniap ïa ki khnai ha ki jaka rep, hynrei hadien hadien ïa kane ka dawai ym lah shuh bad ban ioh bun ki nongrep ki shem jingeh ban pyniap bad pynduna ïa ki khnai.
“Ha kine ki khyndiat snem ba la leit kum u ophisar jong ka tnat ka rep ka riang uba la bat ruh ïa ki skim bapher bapher jong ka tnat, uba la don bynta ruh bad ki nongrep kum ha kaba ai jinghikai ïa ki nongrep (Farmer’s Field School), ki Field Demonstration ha kaba leit peit leit jngoh ruh ïa ki jaka rep nga la iohi shisha ïa ka jingpynjot ki khnai naduh ka jaka rep haduh ki jaka ba buh ïa ki mar rep kaba wanrah ïa ka jingduhnng ïa ki nongrep” ong u bah Dhar.
“ Na ka daw ka jingbun paid ki khnai bun ki nongrep ki hap ban sangeh ka thung ka tep bad sangeh ruh ban thung ïa ki jait jingthung kiba sma iwbih kum ki jait khaw ja pnah (scented rice), krai bad kiwei kiwei” la bynrap.
“Ha ka jingpyrshang ïa ki lad ki buit ban pyniap bad pynduna ïa ki khnai nga la pyrshang da ki jait jingriam ba bun jait hynrei ka long kaba shitom bad kaba bunkam kaba ktah ruh ïa ka por, hadien ka jingpyrshang ba bun jait, nga la lap ïa ka buit pyniap khnai da kaba pyndonkam da ki bilor ba la dep dung lwet bha nangta sa khleh lang bad u atta ne moida, ktung tyrkhong ba la dep sideh bad dep dung nangta sa thep ha ki tyndong siej ba la ot shi phut shiteng ba set shiliang” ong u bah Dhar.
Ka jingpynkhreh na ka bynta kane ka Dung Bilor Prodent Bait ka long ba donkam u atta shiteng kilo, ar ne lai shamoit ki bilor ba la dep dung bha, u ktung shi pela ba la dep dung bha nangta sa khleh lang ïa ki baroh bad ka um nangta sa shna kum ki boll kat ki raskula ba rit ba rit, ïa kine ki bol dei ban shna da ka siang ym da ka kti nangta sa thep ïa ki boll ha ki tyndong siej bad ïa ki tyndong siej dei ban buh bha ha ki jaka kyndong ba ju iaid lynti ki khnai lane hajan ka thliew khnai bad dei ban da pynskhem bha khnang ba kin nym ioh ki miaw ki ksew ioh ki iap ei, hadien ar lai sngi hap ban peit bniah ïa ki tyndong siej, lada ki jingbam ba la shna kum ki boll ki la lut donkam ban thep biang.
Hadein ba ki khnai kpa, khnai kmie, ki ioh mad ïa ki jingbam na ki tyndong siej ki leit rah ruh ïa ki jingbam sha ki skum ba ki ju dem bad bsa ïa ki khun da kine ki jingbam bol ba pyllon, hadien ba ki la bam ïa kine ki jingbam ba khleh bilor, ki bilor lyngkot kiba ni suki suki ki ot bad pynmong ia ki snier bad kane kan ktah ïa ki snier bad tang hadien lai ne saw sngi ki khnai kin sa iap hapoh thliew la jong hi namar kim lah shuh ban mih shabar namar ba ki la tlot.
Ki jingmyntoi ba ioh na kane ka buit pyniap khnai, Dung Bilor Method ka long ba ki nongrep ki lah da kaba suk ban leh bad ïa ki tiar ba pyndonkam ruh lah ban ioh na la shnong kiba long tad dor ruh kum u atta shiteng kilo, ktung 10 tyngka ki bilor lah ban shu tam nangno nangno ruh, u thlong ban dung lah ban pyndonkam da ki siej heh ne shna da ki dieng , u synrei lah ban shna hi da u nongrep, ki tyndong siej ban buh ïa ki jingbam lah ban ioh da kaba suk.
La pyndonkam da u atta namar ba u atta u pnah bha bad u lah ban bat ïa u ktung bad u bilor bun sngi bad ha ka por ba ki khnai ki rah sha ki skum ruh kine ki jingbam kim pra kim pait lyngkhot lyngkhai, la pyndonkam da u ktung dei namar ba u ktung u sma iwbih bad khring bha ïa ki khnai watla ki don sha ki jaka ba kham jngai, ka jingpyndonkam ïa ki tyndong siej ba set shiliang ka dei namar ban lait na u slap bad na ka sngi, ki jingbam bol ruh ki neh ha ki tyndong siej bad dei tang ka khnai kaba lait ban rung bad da kane ka lad ki miaw ki syiar ruh kim lah ban ioh bad kam buh jingma eiei ruh ïa ki jiingri ba ri ha ïing bad ka long kaba lait na ki jingma, ym kum ka dawai pyniap khnai Zinc Phosphide, ka lait ruh na ka jingsam iwtung ki khnai ba la iap namar ba ki iap beit hapoh ki thliew ba ki ju sah, nalor kata, kane ka buit pyniap khnai ka long ruh 100 percent organic kaba khlem da pyndonkam satia da kano kano ka jait dawai ba khleh lang.

Leave A Reply

Your email address will not be published.