‘Ka jingleh bym suitñiew ha ka jingrakhe lehkmen jong ka Ri bad ka jingkhot ïa ka jingkitkhlieh’

Katba ka jingrakhe ïa ka sngi laitluid kaba 78 jong ka Ri la rakhe da ki jinglehkmen bad ki jingialang ba khraw ha kylleng ka ri, lah ban khmih lynti ba kum kane ka sngi kan long kaba la pynpaw da ka jingsarong, ka jingiatylli bad ka jingsngew ba la jop ïa ka ri hynrei kaba sngewsih ka long ba na ka bynta ki khynnah skul kiba la ïashim bynta ha ka jingrakhe sngi laitluid ka ri ha Khliehriat East jaintia Hills District ha ka 15 tarik u Nailar 2024, ka jingïakynduh ka la shah pynthut ha ka jingbym shimkhia bad ka jingbym kheiñ snep ïa ka koit ka khiah bad ka jingbha jingmiat jong ki khynnah.
Kum u nongshong shnong uba don ka jingkitkhlieh ïa ka District, Nga pynpaw ka jingbym sngewhun pura bad ka jingbym iahap jingmut kaba jur ïa ka rukom pyniaid jong ki bor pyniaid District ha ka jingpynbiang ïa ka jingbam sngi na ka bynta ki khynnah skul ha katei ka sngi. Ki samla pule kiba la dei ban don ha katei ka jaka naduh ka por 7:30 baje mynstep, ki la hap ban iaishah ïa ka prokram baroh kawei da ka kpoh kaba thylli. Ka jingbam kaba la ai ïa ki ha kaba kut kam shym la biang tang ha ka jingdap ban bam hynrei ka la dei ka jingbam ba la sniew ruh, kaba la pynmih ïa ka jingsma kaba jur bad kaba wanrah ka jingma kaba khraw ïa ka koit ka khiah.
Hapdeng ka jingkylla ka suinbneng, kaba la pynlong lypa ïa ki khynnah skul ba ki lah ban shah ktah ha ka jingpang, ka long kaba khlem akor bad sngew synei ba ki la ngat ha kum kane ka jingshah lehbeiñ. Ka jingbam ka la paw ba la pynkhreh ha ka miet shwa ka prokram, ym kaba la pynkhreh thymmai ha katei ka sngi, kaba la pynmih ïa ki jingkylli kiba khia bha shaphang ka jingpynïaid ïa ka jingbha bad ki lad jingïada ba la pyndonkam da kito kiba don bynta.
Ka jingmut hi ba la pynbiang ïa kum kine ki jingbam kiba tad dor sha kiba ïashim bynta ha kawei ka jingialang jong ka ri kam long tang kaba pynduh jingkyrmen hynrei ka pynsngewsih shibun.
Ka buh jingkylli: Hato kane ka dei ka kyrdan jong ka jingsumar bad jingpyrkhat kaba ki bor pyniaid District jong ngi ki bat na ka bynta ki khynnah skul jong ka imlang sahlang jong ngi? Hato ngi dei ban ngeit ba ka jingbha jingmiat jong ki khun ki kti jong ngi, kiba mihkhmat ïa ka lawei jong kane ka jaitbynriew, ka long kaba suk ban shu iehnoh bein? Ki heh kiba la shah bynshet ban pynbeit ïa ka jingbam sngi ha kane ka sngi kaba kongsan ki dei ban kitkhlieh ïa ki kam jong ki, ne ka jingbym leh jong ki. Kane kam dei tang ka jingbym biang ka jingpyniaid; ka long ka jingbym kheiñ snep kaba pawnam ïa ka koit ka khiah bad ka jingshngaiñ jong ki khynnah skul jong ngi bad ka dei ka jingleh ka bym lah ban shah. Kane ka jingjia ka long, haduh mynta, kawei na ki jingjia kaba sngewsih tam ha ka histori jong ka jingrakhe sngi laitluid ha ka District jong ngi.
Ka pyni ïa ka jingbym lah jong ka system kaba donkam ban pynbeit kyrkieh. Na ka liang jong ki bor pyniaid District ki dei ban shim ïa ka jingkitkhlieh kaba pura halor kane ka jingbym shimkhia bad ban pynthikna ba kum kane ka jingjia kin ym jia shuh nangne shakhmat.
Ka koit ka khiah bad ka jingshngaiñ jong ki khynnah skul jong ngi kam dei ban shah ktah satia, khamtam ha ka sngi ba kyrpang jong ka Ri. Ngi shah ram ha ki-bad ha ki nongrim jong kane ka jaitbynriew kaba khraw-ban dawa kaba kham bha, ban pynngat ïa kiba don ha ka bor ha ka jingkitkhlieh, bad ban pynthikna ba ki khun jong ngi kin ioh ïa ka jingsumar bad jingburom kaba ki dei hok ban ioh.
Ka long ka jingkyrmen kaba khraw na ka bynta jong nga ba kane ka jingjia kan long kum ka jingpynkynmaw ïa ki bor pyniaid District ba ki dei ban shim khia mardor ban pynbeit ïa kane ka jingleh bakla kaba jur . Ka lawei jong ka Ri jong ngi ka shong ha ka rukom leh jong ngi ïa ki khun ki kti mynta. Ngin khmih ba kan ym don ka jingleh bakla na ka bynta jong ki.