Watla ngin treikam ha kaba thymmai hynrei ka ïing Borbar ba rim kan ai mynsiem ïa ki pateng ban wan : PM

Shillong, Nailur 18 : U Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modi u la ai jingkren ha ka dorbar kyrpang jong ka Parliament ha Lok Sabha mynta ka sngi. Kane ka dorbar kyrpang ka long naduh ka 18 haduh ka 22 tarik u Nailur 2023.
Ha ka jingai jingkren jong u, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba mynta ka sngi ka dei ka sngi ban sah kynmaw ha ka jingïaid lynti ka Parliament ha ki 75 snem jong ka India shuwa ban rah noh ïa ka jingtreikam sha ka ïing dorbar ba dang shu dep plie paidbah. Ha ka jingkren shaphang ka ïing dorbar Parliament barim, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba kane ka la long kum ka Imperial Legislative Council shuwa ba ka India kan ïoh jinglaitluid bad la ai jingithuh ïa ka kum ka Parliament jong ka India hadien ba la ïoh jinglaitluid. U la ong ba wat la ka rai ban shna ïa kane ka la wan na ki mynder ba synshar ïa ngi, ka dei ka jingtrei shitom, ka jingpynleit jingmut bad ka pisa ba la pynlut da ki briew ka India kaba la pyndonkam ban shna ïa ka. Ha ka jingïaid lynti 75 snem, u Modi u la ong, kane ka ïing ka la wanrah ïa ki rukom treikam kiba biang tam kiba la ïoh ïa ki jingnoh synniang jong baroh bad baroh ki la ïohi. “Ngi lah ban treikam noh na ka ïing dorbar kaba thymmai hynrei kane ka ïing dorbar kan dang ai mynsiem ïa ki pateng ban wan namar ka dei ka bynta kaba kongsan ha ka jingïaid lynti ka synshar paidbah ha India,” u la bynrap.
U Myntri Rangbah Duh u la kdew sha ka jingngeit kaba pynthymmai, ka jingkot sha ki jinglah treikam ki dang wan ha ka jingshai ba nyngkong jong ka Amrit Kaal bad kumno ka pyrthei mynta ka ïakren shaphang ki jingjop jong ka India bad jong ki briew jong ka. “Kane ka la wan namar ka jingïatreilang ha ki 75 snem ka history jong ka parliament,” u la ong. Ha ka jingkren shaphang ka jingjop jong ka Chandrayaan 3, u Modi u la ong kane ka wanrah ïa kawei pat ka bynta jong ka jinglah treikam ka India kaba ïadei bad ka juk mynta, ka science, ka teknoloji bad ka jingtbit jong ki stad science jong ngi bad ka bor jong 140 klur ngut ki briew jong ka ri. U Myntri Rangbah Duh u la ai khublei na ka liang jong ka ïing dorbar bad ka ri ïa ki stad science na ka bynta kane ka jingjop.
U Myntri Rangbah Duh u la kynmaw kumno ka ïing dorbar ka la ai jingïaroh ïa ki sienjam jong ka ri ha ka por jong ka NAM summit ha ki por ba la dep bad u la ai jingsngewnguh ïa ka jingpdiang ïa ka jingjop jong ka G20. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka jingjop jong ka G20 ka dei jong 140 klur ngut ki briew jong ka ri bad ba kam dei ka jingjop jong uno uno u briew ne ka seng saiñ pyrthei shimet. U la ong ba ka jingjop jong palat 200 tylli ki prokram ba la pynlong ha palat 60 tylli ki jaka ha India ka dei ka jingjop jong ka jingïar ka India. “Ka India kan don beit ka jingsngew sarong namar ka jingpdiang ïa ka African Union hapoh ka G20 ha ka por jong ka presidency jong ka,” u la ong da kaba kynmaw ïa ka por jong kane ka jingpdiang. Da kaba ong ba ki don kiba don ka rukom pyrkhat kaba pher kiba kwah ban wanrah ka jingartatien shaphang ki jinglah treikam ka India, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka la don ka jingïamynjur lang kaba la wan na ka bynta ka G20 Declaration bad ba la pynkhreh ïa ka rukom treikam na ka bynta ka lawei ha kane ka por. Da kaba pynkynmaw ba ka G20 Presidency jong ka India ka neh haduh ka sngi ba khatduh jong u bnai Naiwieng, bad ba ka ri ka thmu ban pyndonkam lut ïa ka por kaba don, u Myntri Rangbah Duh u la ai jingkyrshan ïa ka jingtyrwa u Lamphang ban pynlong ïa ka P20 Summit (Parliamentary 20) hapoh ka jingpynïaid jong u.
“Ka dei ka burom ïa baroh ba ka India ka la tei ïalade ka jaka kum ka ‘Vishwa Mitra’ bad ba baroh kawei ka pyrthei ka ïohi ïa u paralok ha India. Kane ka dei namar ki ‘Sanskaar’ jong ngi kiba ngi ïoh na ki Veda bad u Vivekanand. Ka jingngeit ha ka Sabka Saath Sabka Vikas ka la pynïatylli ïa ngi ban ïalam lang ïa ka pyrthei bad ngi,” u la ong.  Da kaba shim nuksa na ka longïing kaba rung ha ka ïing kaba thymmai, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba kane ka dei ka por kaba lung mynsiem bha ban ïeh noh ïa ka ïing dorbar Parliament kaba rim. U la kren shaphang ki jingjia kiba bun ba kane ka ïing dorbar kiba la iohi ha kine ki snem ba la dep bad u la ong ba kine ki jingkynmaw ki long ka jingïoh pateng jong baroh ki dkhot jong ka ïing dorbar thaw aiñ. “Ka burom jong ka, ka dei ruh ka jong ngi,” u la ong. U la ong ba ka ri ka la ïoh mad shibun ki jingjia kiba ïadei bad ka jingtei ïa ka India kaba Thymmai ha ki 75 snem jong kane ka ïing Dorbar Thaw Aiñ bad mynta ka dei ka lad ban pyni ïa ka jingburom ïa ki briew jong ka India.
U Myntri Rangbah Duh u la kynmaw ïa ka por ha kaba, kum u MP uba thymmai, u la wan sha Parliament bad u la nguh hakhmat kane ka ïing dorbar thaw aiñ. U la ong ba kane ka la dei ka por jong ka jinglung mynsiem kaba um shym la mutdur bad u la ong, “Ka dei ka bor jong ka synshar paidbah jong ka India ba u khynnah ba duk uba ju kamai jakpoh na steshon rel u poi sha ka Parliament. Ngam ju mutdur ba ka ri kan ai ïa nga katne ka jingieid, ka jingburom bad ki jingkyrkhu,” u la ong.
U la kdew sha ka jingthoh na ka Upanishad ba la thoh ha ka khyrdop jong ka Parliament ha kaba u la ong ba ki riewkhuid ki la ong ban plie ïa ki jingkhang na ka bynta ki briew bad peit kumno ki ïoh ïa ki hok jong ki. U Modi u la ong ba ki dkhot ba mynta bad ki dkhot ba rim jong ka ïing dorbar thaw aiñ ki sakhi ïa ka jingïahap jong kane ka jingong.  U Myntri Rangbah Duh u la kdew sha ka jingkylla jong ka ïing dorbar thaw aiñ katba dang ïaid ka por namar ka la long kaba kham pdiang bad ki nongmihkhmat na ki bynta bapher bapher jong ka imlang sahlang ki la sdang wan sha ka. “Ka jinglong kaba pdiang ïa baroh ha ka ïing dorbar thaw aiñ ka la pyni shisha ia ki jingangnud jong ki briew,” u la ong. U Myntri Rangbah Duh u la kdew ïa ka jingnoh synniang jong ki longkmie ba long dkhot jong ka ïing dorbar thaw aiñ kiba la ïarap ïa ka jingkiew ka burom jong ka.
Da kaba shu antad, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba kumba 7500 ngut ki nongmihkhmat ki la trei ha baroh ar tylli ki ïing dorbar thaw aiñ ha kaba ka jingdon jong ki longkmie ka long kumba 600 ngut. U la pyntip ruh ba u Indrajit Gupta Ji u la treikam jan 43 snem ha ka ïing dorbar thaw aiñ bad u Shafiqur Rahman u la trei ha ka rta kaba 93 snem. U la kren ruh shaphang ka Chandrani Murmu kaba la shah jied kum ka nongmihkhmat sha ka ïing dorbar ha ka por ba ka dang 25 snem.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba kane ka ïing dorbar ka long kum ka longïing watla ki don ki jingïashrut bad ki jingkynthoh bad u la ong ba ka jinglong kyrpang jong kane ka ïing dorbar ka long ba ym ju don ka jingsahnud. U la kynmaw ruh kumno, watla ki don hapdeng ka jingshitom kaba khraw, ki dkhot ki la wan sha ka ïing dorbar thaw aiñ ban pyndep ïa la ka kamram wat ha ka por jong ka khlam ruh. Haba kynmaw ïa ki jingartatien ha ki snem ba sdang jong ka jingïoh jinglaitluid shaphang ka jinglah treikam ka ri ba thymmai, u Myntri Rangbah duh u la ong ba ka dei ka bor jong ka Parliament ba pyni ba baroh ki artatien ki long kiba bakla.
Haba kynmaw ïa ki jingïalang jong ka Constituent Assembly haduh 2 snem bad 11 bnai ha kajuh ka ïing dorbar thawaiñ bad ka jingpdiang bad pynbna ïa ka Riti Synshar, u Myntri Rangbah duh u la ong “ha ki 75 snem ka jingjop kaba khraw ka long ka jingbteng ka jingkiew ka jingshaniah jong ki nongshong shnong ha ka Parliament jong ki”. U la ong ba ka ïing dorbar thawaiñ ka ïoh jingmyntoi na ki jingkren jong ki President naduh u Dr. Rajendra Prasad, Dr. Kalam haduh u Ramnath Kovind haduh ka Droupadi Murmu.  Haba kren shaphang ki por jong u Pandit Nehru bad u Lal Bahadur Shastri haduh u Atal Bihari Vajpayee bad Manmohan Singh, u Myntri Rangbah duh u la ong ba ki la prat lynti ba thymmai ïa ka ri hapoh ka jingïalam jong ki bad mynta ka dei ka por ban pyni ïa ki jingjop jong ki. U la kren ruh shaphang u Sardar Vallabhbhai Patel, Ram Manohar Lohia, Chandra Shekhar, Lal Krishna Advani bad kiwei kiwei kiba la kyntiew ïa ki jingïakren ha ka ïing dorbar thawaiñ bad pynthikna ïa ka sur jong ki riew paidbah. U Modi u la kren ruh shaphang ka jingkren jong ki nongïalam na kiwei kiwei ki ri ha ka ïing dorbar thawaiñ kaba la wanrah shakhmat ïa ka burom jong ki ïa ka India.
U la kynmaw ruh ïa ki por jong ka jingeh haba ka ri ka la duh noh ïa lai ngut ki Myntri Rangbah duh kiba dang don hapdeng ka kam- u Nehru Ji, Shastri Ji bad Indira Ji. U Myntri Rangbah duh u la kynmaw ruh ïa ka jingpynïaid ïa ka ïing dorbar thawaiñ da ki Lamphang hapdeng bun ki jingeh. U la ong ki la wanrah ïa ki mat trei kam ha ki rai jong ki. U la kynmaw ba 17 ngut ki Lamphang kynthup 2 ngut ki longkmie naduh u Mavlankar haduh ka Sumitra Mahajan haduh u Om Birla baroh ki la nohsynniang ha la ki jong ki rukom, da kaba kynthup lang ïa baroh. U Myntri Rangbah duh u la ai khublei ruh ia ka jingnoh synniang jong ki nongtrei jong ka Parliament.
Haba kynmaw ïa ka jinghiar thma ki kynhun pyntriem ïa ka Parliament, u Myntri Rangbah duh u la ong ba kam dei ka jinghiar thma ïa ka jingtei hynrei ïa ka Kmie jong ka Synshar Paidbah hi. “Ka dei ka jinghiar thma ïa ka mynsiem jong ka India,” la ong u Myntri Rangbah duh. U la ai khublei ïa ki jingnoh synniang jong kito kiba la ïeng hapdeng ki lehnoh bad ka ïing dorbar thawaiñ ban ïada ïa ki dkhot jong ka bad u la pyndon burom ïa ki riewshlur. U Myntri Rangbah duh u la kynmaw ruh ïa ki nongthoh khubor kiba la aiti ïa la ka jingim ban thoh khubor shaphang ki jingjia ha ka Parliament, wat hapdeng ka jingbym pyndonkam ïa ka teknoloji kaba katkum ka juk mynta. U la ong ba ka jingai khublei kahtduh ïa ka Parliament kaba rim kan long ka kam kaba kham eh ïa ki namar ki la sngewjan ïa kane kham palat ban ïa ki dkhot jong ka. Haba pynshai halor ka rukom jong ka Naad Brahma haba ka jaka ka kylla sha ka jaka leit pilkrim namar ki niam ki rukom hajan, u Myntri Rangbah duh u la ong ba ka jingsawa ka sur jong 7500 ngut ki dkhot ka la pynkylla ïa ka Parliament sha ka jaka leit pilkrim wat haba ki jingïatai nia kim don hangne.
“Ka Parliament kadei ka jaka haba u Bhagat Singh bad u Battukeshwar Dutt ki la wanrah ka jingkulmar jingmut hapdeng ki nong Bilat da ka jingshlur jong ki,” la ong u Myntri Rangbah duh. U la ong ba ki jingsawa jong ki ktien ‘Stroke of Midnight’ jong u Pandit Jawaharlal Nehru kin bteng ban ai mynsiem ïa man u nongshong shnong jong ka India. U la kynmaw ruh ïa ka jingkren kaba pawnam jong u Atal Bihari Vajpayee bad ong, “Ki Sorkar kin wan bad kin leit. Yn thaw ïa ki Party bad yn weng ïa ki. Kane ka ri ka dei ban im, ka synshar paidbah jong ka ka dei ban im.”
Haba kynmaw ïa ka Kynhun Myntri ba nyngkong, u Modi u la kynmaw kumno u Baba Saheb Ambedkar u la kynthup ïa ki rukom treikam ba biang tam na kylleng ka pyrthei. U la kren ruh shaphang ka water policy ba biang tam ba la wanrah da u Baba Saheb ha ka kynhun Myntri jong u Nehru. U Myntri Rangbah duh u la kdew ruh ïa ka jingban jur u Baba Saheb ha ka jingwanrah ïa ki karkhana na ka bynta ka jingpynkup bor ïa ki Dalit bad kumno u Dr. Syama Prasad Mukherjee u la wanrah ïa ka Industrial Policy ba nyngkong kum u Myntri ba nyngkong ba dei khmih ïa ka Tnat Industry. U Myntri Rangbah duh u la ong ba dei ha kane ka ïing dorbar thawaiñ haba u Lal Bahadur Shastri u la pynshlur ïa ka mynsiem jong ki shipai ka ri ha ka thma jong u snem 1965. U la kren shaphang ki nongrim jong ka Green Revolution ba la wanrah da u Shastri Ji. U la ong ba ka thma na ka bynta ka jingïoh jnglaitluid ka ri Bangladesh ka dei ka jingjop jong kane ka ïing dorbar thawaiñ hapoh ka jingïalam ka Indira Gandhi. U la kren shaphang ka jingthombor ïa ka synshar paidbah ha ka por jong ka emergency bad ka jingwan biang jong ka bor jong ki briew haba la weng biang ïa kane ka emergency. U Myntri Rangbah duh u la kren shaphang ka jingthaw ïa ka Tnat Rural Development hapoh ka jingïalam u Myntri Rangbah duh barim u Charan Singh. “Ka jingpynduna ïa ka rta jied nongmihkhmat na ka 21 sha ka 18 snem ruh ka la jia ha kane ka ïing dorbar thawain,” la ong
U Myntri Rangbah duh. U la kynmaw ïa ka jingpdiang ka ri ïa ki economic polisi ba thymmai bad ki sienjam hapoh ka jingïalam u PV Narasimha Rao ha ka por ba ka ri ka don hapdeng ka jingeh ba ïadei bad ka ïoh ka kot. U la kren ruh shaphang ka ‘Sarva Shiksha Abhiyan’, jong u Atal Ji,’ ka jingthaw ïa ka Tnat Tribal Affairs bad ka jingsdang ki kam nuclear hapoh ka jingïalam jong u. U Modi u la kren shaphang ka kam bamsap ‘Cash for Votes’ ba la sakhi da ka ïing dorbar thawaiñ. Haba kren shaphang ka jingpyndep ïa ki rai kiba heh kiba la sahteng da ki phew snem, u Myntri Rangbah duh u la kren shaphang ka Article 370, GST, OROP bad ka bhah kaba 10 percent na ka bynta ki briew kiba duk. U Myntri Rangbah duh u la ong ba kane ka ïing dorbar thawaiñ ka la ïohi ïa ka jingshaniah jong ki briew bad ka la dei ka jaka Pdeng jong kane ka jingshaniah wat hadpdeng ki jingeh bad ki jingjop jong ka synshar paidbah. U la kynmaw ïa ki por ha kaba ka Sorkar u Atal Bihari ka la khyllem da tang shi vote. U la ong ruh ba ka jingmih jong ki seng saiñ pyrthei na ki thaiñ bapher bapher ka long kaba itynnad bha.
U Myntri Rangbah Duh u la kren ruh shaphang ka jingmih jong lai tylli ki jylla ba thymmai ha ka por jong ka jingïalam jong u Atal Ji kiba kynthup ka Chhattisgarh, Uttarakhand bad Jharkhand bad u la kdew sha ka jingpyrshang ban knieh ïa ka bor ha ka jingmih jong ka Telangana. U la ong ruh ba ka khlem don kano kano ka jingïarisa ha ki ar tylli ki jylla namar ka jingpynïaphiah ka la jia da ka jingthmu kaba sniew.  U Modi u la kynmaw kumno ka Constituent Assembly ka la pynduna ïa ka bai sngi jong ka bad kumno ka ïing dorbar thaw aiñ ka la pynduh ïa ka canteen subsidy na ka bynta ki dkhot jong ka. Shuh shuh, ki dkhot ki la wan shakhmat ban ïarap ïa ka ri ha ka por jong ka khlam lyngba ki MPLAD fund jong ki bad ki la pdiang ïa ka jingpynduna tulop da 30%. U la kren ruh shaphang kumno ki dkhot ki la wanrah ïa ka jingryntih da kaba wanrah ïa ki jingkylla ha ka Representation of the People Act.
U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ki dkhot kiba mynta jong ka ïing dorbar thaw aiñ ki long shisha kiba donbok namar ki ïoh ban pynïasoh ïa ki bor mynshuwa bad ki por ban wan haba u la kren shaphang ka jingïehnoh ïa ka ïing dorbar thawaiñ ba rim lashai. “Mynta ka dei ka por jong ka jingsarong ïa ki 7500 ngut ki nongmihkhmat kiba la ïoh mynsiem na ka Parliament,” la ong u Modi. Ha kaba pynkut ïa ka jingai jingkren, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba u ngeit skhem ba ki dkhot kin leit sha ka ïing dorbar thaw aiñ ba thymmai da ka jingkhmih lynti bad ka jingkut jingmut bad u la ai jingsngewnguh ïa u Lamphang uba la ailad ïa u ban kynmaw ïa ki por ba kyrpang jong ka ïing dorbar thaw aiñ.