Shillong, Naitung 17: U Nongïalam ka Khasi Students’s Union (KSU) u Bah Lambokstar Marngar u la ong ba ka seng ka la beh krad ïa palat 2500 ngut ki nongbylla bar jylla kiba wan rung be-aiñ khlem kot khlem sla sha Jylla, ha ka jingkhynra Labour Licence bad Work Permit da ka seng ha kylleng ki jaka ka Ri-lum Khasi Jaiñtia, ha kine ki 12 sngi ba la leit noh.
Ïa kane la pyntip da u President ka KSU samla Lambokstarwell Marngar ha ka jingrakhe ïa ka lyngkhuh sngi ïap ba 189 jong u Nongïakhun Laitluid ka Ri-lum Khasi-U Tirot Sing Syiem, uba ïakhun thma pyrshah ïa ka Sorkar Bilat, kaba long ha ka sngi Balang ha Nongbah Shillong.
U Samla Lambokstar ula pynbna ruh ïa ka rai jong ka KSU ban nang pynkhlaiñ ïa ka jingkhynra kum ka dak ban pyrshah ïa ka jingbym lah jong ka Sorkar Jylla ban pyntreikam ïa ki aiñ kiba la don lypa ha Jylla kynthup ïa ka Meghalaya Residents Safety & Security Act (MRSSA), 2016 nalor ban pynbor ïa ka Sorkar Pdeng ban pyntreikam noh ïa ka Inner Line Permit (ILP) ban pyrkhing ïa ka jingrung kyrthep ki bar jylla sha Jylla.
Na ka liang u nongïalam ka ka KSU u la ong ba ka seng kan sa ïakynduh shen bad kiwei ki para Sengbhalang ban shim rai halor kiwei pat ki sienjam ba dei ban shim ha kaban leh eiei halor kane ka mat kaba kongsan.
Haba kren ha ka jingïalang, u samla Lambokstar ula ong, “Ngin ïai bteng ban pynjur ïa ka jingtalasi ïa ki kot ki sla jong ki nongbylla bar jylla wat hapdeng ki jingkem jong ki Pulit ïa ki dkhot ka Seng”.
“Palat 2500 ngut ki nongbylla bar jylla la shem ba kila wan bylla khlem ki kot ki sla kiba biang. Ka jingkylli kamih ruh la kine ki briew ki dei ki nongshong shnong ka India ne kumno”, ula ong haba bynrap, “Ngi kwah ruh ban tip ba haduh katno tylli ki case ba ka Sorkar ka la mudui pyrshah ïa ki nongbylla bar jylla ba khlem kot khlem sla bad kaei kaba kila leh pyrshah ïa ki contractor kiba pynkheiñ ïa ki Rules”.
“Ha ka jingshisha, ngi lei ngi pyrshang ban ïarap ïa ka Sorkar ban lah pyntreikam bha ïa ki aiñ kiba la don lypa hynrei ngi la shah kynnoh pynban ba ngi shim ïa ka aiñ ha la ka jong ka kti. Ka KSU lem bad kiwei ki Sengbhalang kila shah pynbor ban leh eiei khnang ba kan long ka jingkyrsiew thiah ïa ka Sorkar Jylla,” ong une u Nongïalam ka KSU.
Haba pynpaw ba ka don ka jingbym ïasngewthuh kaba khraw bha, une u Heh ka KSU ula ong ba watla u Myntri Rangbah ka Jylla ula kam ba ka Work Permit kam don hynrei ka Sorkar Jylla ha u 2011 ka la wanrah ïa ka amendment ïa ka Meghalaya Inter-State Migrant Workmen (Regulation of Employment and Condition of Service) Rules, 2011 ban thung haduh 39 ngut ki Labour Inspector ki ban leh eiei halor ka jingrung kyrthep ki bar jylla.
“Ngi la ïohi ruh ïa ka The Meghalaya Identification, Registration (Safety & Security) of Migrant Workers Act, 2020 ba la mynjur da ka Sorkar Jylla. Kane ka la pynkulmar jingmut namar ngim tip shuh kano kaba dei bad kano kaba bakla,” ula ong haba bynrap, “Ta ka daw ngi la ong ba ha ka jaka ban pynkhlaiñ ïa ki aiñ ba la don lypa, ka Sorkar ka la pyrshang pynban ban pynduh ïa ki. Ka la pulom ha ka jingpyntreikam ïa kine ki aiñ ba la don lypa”.
“Lada ngi dei ki bym ïoh bor ban pynlong ïa ka jingtalasi balei pat ba ka Sorkar, kaba don ïa ka bor ban leh ïa kata, kam shym la leh eiei halor kane ka kam?. Ngi la ïohi dang shen, 6 ngut ki nong Bangladesh la ïoh kem na Shillong bad ka jingkylli ka mih ba kumno kine ki briew ki ïoh ban rung sha u pud u sam jong ngi? Kane ka pyni ïa ka jingtlot jong ka Sorkar bad ka la buh ïa ka jingma kaba khraw ïa ki paid riewlum trai Jylla lada kim kyndit noh na ka jingïohthiah lyngngai,” ula ong.
Ha kajuh ka por, u Samla Lambokstar ula thalaiñ tyngeh ïa ka Sorkar Jylla halor ka jingpyndik ïa ki dkhot jong ka Seng da kaba hukum ïa ki Pulit ban leit kem ïa ki ha ka por mynmied.
“Haba kylli, ki Pulit kila kam ba ka dei ka hukum kiba najrong hynrei ngi tip ba ka jingbthah hi kala wan na ka Sorkar. Nga kwah ban ong hangne ba ka jinglong Myntri lane Nongmihkhmat paidbah kam dei satia ka kam kaba neh shirta, ka dei ka kam contract ba tang san snem. Namar kata, ki rit ki ria ki don ïa la ka jong ka bynta ban leh bad ka por hi kan sa batai ïa kane,” ula ong.
“Namar kata , ngin sa rai ïa kaei kaba ngi dei ban leh nangne shakhmat hynrei ka jingtalasi hi kan ïai bteng wat hapdeng ki sienjam ba pyrshah ba la shim da ka Sorkar Jylla,” ula ong.
