MDA 2.0: Na ka Thaw Sorkar sha ka Roster

Dr. Rusievan Shangpliang Asst. Prof. Dept of History Synod College

0

Lah jan 2 bnai mynta ba ka sokar thymmai kaba la ai kyrteng ka MDA2.0 ka la wan, kiba bun ki paidbah ka bri u Hynniewtrep ki la sdang ban khuslai pat ïa ki 58 bnai ki ban wan. Balei ngi ong kumta? Namar ki san snem kiba la leit naduh 2018 haduh 2023, ngi la mad shibun ki jingeh kiba kum ka jaidbynriew ngi hap shu thnum bad shu babe namar ki paidbah ki la bakla ban shaniah ha ka sorkar MDA 1.0 bad ha kita kiba kam ïalade ba ki dei ki nongïalam bad kiba kren tang na rymmiang shyntur ba ki ieid ïa ka jaidbynriew. Namarkata ngim khmih lynti ba ka 2.0 kan pher na ka 1.0.
Kumba ngi la ïohi ba ha ki ba bun ki jaka ha Ri Khasi hi ngi la kyntait ïa ka NPP bad ïa ki seng kup dur bula, hynrei hadien ka jingleit snoh jong ki Nongmihkhmat na ri lum Khasi ban ïa ïoh bynta lang ha ka sorkar MDA2.0 hapoh ka jingïalam jong kiwei pat, bud pat nadien sa kiba kwah lang ïa ka doh kyndang namar ba rhah bad pisa bad bor, ka kam ban pynïaid ïa ka synshar khadar ha ka jylla ka la nang troin bad duh jingshaniah namar ka jingkhwan myntoi ki katto katne.
Imat ka la wan ka jingsngew bynnud ïa ka shuki ne ka dei ka drama ban pynthame ïa ki paid nongkyrshan da kaba kloi ban kyntait ban ïa trei lang bad ki lajong ruh. Hynrei wat hapdeng kane ka jingduh jingkyrmen ki paid Khasi ki ngeit skhem ba ka synshar paidbah kam pat ïap bad ki ïohi ba ka jingkyrmen ka dang don haba ki phai sha ki seng sain pyrthei bad khamtam eh ïa katto katne ki riew shlur kiba don ha ka Liang Pyrshah ki ba ieng ban kren na ka bynta u paid ka ri Khasi bad kiba don ka jingthmu ban khallah ïa ki jaboh jabain jong ka bamsap bampong baroh. Ïa kane la sakhi khmatam eh ha ki Nongmihkhmat na ka seng sain hima kaba thymmai, ka Voice of the People Party (VPP) kiba la ieng rangbah triang ban pyrshah bad ban pynrem ïa ka jingthmu ban leh donbor jong ka sorkar, bad kane ka pynpaw shai ba haba ki Nongmihkhmat ki ieng ha ka nongrim kaba bad ka lynti kaba ïaid beit khlem da thied ïano ïano, ka sur jong ki 4 ngut ka sawa khamjam ban ïa ki 45 ngut ne ki 55 ngut.
Mar syn sdang ka sorkar la pynlong ïa ka Dorbar mang Tyngka kaba neh tang shi taiew tam katba ki ha ki snem ba la leit ka ju neh shi bnai ne wat haduh shi bnai tam. Ngim tip kaei ka daw ba ka pynlyngkot haduh katne. Nalorkata ka jingkren Hindi jong u Lat ba donburom jong ka jylla ha ka ‘Address’ jong u ka pynpaw pyllein ïa ka jingïashah liang jong ka sorkar ha katei ka por bad ka long kaba lyngngoh shikatdei eh ban ïohi ba u Myntri Rangbah u ong ba ka jingmih noh jong ki Nongmihkhmat jong ka VPP na ka Dorbar ka wanrah ka jinglehrain ïa ka jylla.
Ha ka jingpeit jong ngi ki paidbah pat ngi sngewlehrain pynban ba ngi ïohi ïa ka jingnoh shiliang jong u ban pynrem ïa ki Nongmihkhmat kiba la ieng radbah ban ïada ïa ka burom bad ïa ka ktien ka thylliej jong ki trai shnong jong ka jylla ki bym pyndonkam ïa ka ktien Hindi kum ka ktien ban kren ne ban thoh bad kiba bun kim sngewthuh ruh ïa ka. Lada u Myntri Rangbah u khein ba lah ban pdiang ïa ka jingkren jong u Lat ha ka ktien Hindi namar la dep sam ïa ka jingkren sha ki dkhot kiba don ha ka Dorbar ha Ing Thaw Ain ha ka ktien Phareng (English), haba kumta ka don jingmut aiu ban ai ïa ka jingkren da ka ktien kaba bun ki nongsngap kim sngewthuh. Nalorkata bun ki paidbah kiba la ïoh ka lad ban peit markhmat ne LIVE lyngba ki lad pathai khubor jong ki News Channel, YouTube bad Facebook ïa ki Sessions jong ka Dorbar kim sngewthuh satia ïa ka jingkren u Lat bad ym shym la sam paidbah ïa ka jingkren kumba la sam sha ki Nongmihkmat kiba shong Dorbar.
Ka long kaei kaei kaba sngewsih ba U Myntri Rangbah u kynthoh khlem nongrim ïa ki nongmihkmat ka VPP, hynrei ka jingkylli ka long ba lada kim pyrshah ïa kane ka jingleh hapoh ka Ing Dorbar, haei pat kin pyrshah? Namar kumba ngi ïohi ki don ruh ki ‘si samkhmut kiba ha Ing Dorbar kim nud ban ang katba ynda la mih shabar ki sdang ban batai leh mynleh. Kumban shu pynkynmaw, kane kam dei ka sien ba nyngkong ba u Lat u kren da ka Hindi, hynrei namar ba kitei ki saw ngut kim pat don ha ka Dorbar kumta kiwei ki bym sngeweiei ban shah ibein (insult) ki shu sngap bad pdiang pyndem niuhmat beit. Halor kane ka jingjia, lada ka ïai bteng kumne, lehse ka la dei ka por ba ha ki Dorbar ki ban wan, ki Nongmihkhmat ka VPP kin kren beit da ka ktien Khasi bad sam pat ïa ka jingkren jong ki da kaba thoh ha kano kano ka kyntien ba la ithuh ha Ri India (Hindi, English, Khasi, Garo, Tamil, Malayalam, Mizo, Bodo, Assamese, Marathi, Kannada, Tripuri, Bihari, Punjabi, ne kiwei kiwei ruh), dei hangta ngin sa ïa peit mano ba lehrain bad Kumno shah pynlehrain.
Ki jingjïa ha ka Dorbar Mang Tyngka kiba baroh ngi ïohi lut la pynpaw shai ruh ïa ka jingbym ler kam jong ka jingjop elekshon jong ki katto katne ki Nongmihkmat da ka bor pisa. Ka jingbym lah jong ki Myntri sorkar ban jubab ïa jingkylli bad hap ban pynjubab jubor da u Myntri Rangbah ka long kaei kaei kaba i sammut bad khmatam haba ïohi ba ki Myntri ka sorkar ban kren nalade ruh kim lah kat ban jubab lei ïa ki jingkylli kiba kham eh, la phuh syep phuh syar hi namar nalor bym tip ïa kaei kaei ruh ban pat sa ka lehrain. U Myntri Rangbah bad u Symbud jong u pat ki la nang ïai bteng ïa ka jingai jingïada ïa kine ki myntri da kaba pyndap tah thang, pynwoh nia, pynphai nia lem wat haduh ban ai da ki jubab kiba lait ruh. Kaba kham shutia bad kaba itieng ruh ka long ba u Myntri Rangbah u kren lynter haduh 3 kynta ban jubab ïa ki jingkylli kaba la pynlyngngoh u mut aiu haba u leh kumne? Hato dei ba u kwah ban pyni ïa ka bor jong u ne ba um ailad ïa kiwei ki myntri ba kin leh la ka bynta?. Lada kum kine ki myntri ki pynïaid ïa ka synshar ha kine ki 5 snem ban wan, ka jylla kan sa nang tur sha ka jynjar ka sohsat ym sha ka ïohnong bad jingbha.
Bad kaba kham donkam eh ba ngin ïa phai khmat mynta ka long ka jingkyntait mardor jong ka sorkar ban ïatai halor ka Reservation Policy bad ka Roster System, kaba dei ka mat ba la wanrah da ka VPP. Ngim sngewthuh shuh pat balei ka sorkar MDA.2.0 ka tieng ban khot ïa ka Dorbar Kyrpang (Special Assembly Session) kumba la dawa da ka VPP hynrei ka kwah pynban ban khot da ka jingïalang jong ki party baroh ban ïakren halor ka Roster System.? Hato ki party ba dei ban shong ha katei ka Dorbar Kyrpang ki pher na ki party ha kata ka ‘all-party meeting’? Ha ka Jingshisha ha ka dustur jong ki Khasi hi ka long ba haba don kano kano ka kam ba donkam ban ïatai, ka shnong ne ka hima ki ju khot da ka dorbar khnang ban ïa shai lut baroh la yn ïa mynjur ne pyrshah bad dei hangta ba lah ban shim ïa ka rai.
Imat ka don kaei kaei sha lyndet ne ki tieng ba haba long Assembly Session mynta ki por te ïoh peit LIVE lut ki paidbah hangta kin ïohi mano ba kren aiu, ym dei kum kaba ïakren ha ki saw kynroh ka secretariat. Kaba pynkyndit pat ïa ngi ka long ba wat ki MLA Khasi ba na party ba heh bad ba la kham rim, ki mynjur ba ym donkam ïa ka Dorbar Kyrpang. Kaei ba ki thmu sha ba rieh ai ki mat sngewthuh hi ma ki, hynrei ka jingkhwan myntoi bad jinglong khawpud jong ki, ha khmat u paidbah ka la paw. Namarkata, ki paid Hynniewtrep ki phai khmat sha ki Nongïalam ka VPP ban ïakhun doh ïap ïa kane ka jingeh kaba la tap lup ïa ki Khasi-Jaintia mynta la 51 snem bad ka dei ruh ka kambah kam san ba ki paidbah ki dei ban kyrshan met bad mynsiem na ka bynta ka mynta bad ka lawei.

Leave A Reply

Your email address will not be published.