Nongstoiñ, Naiweing, 24: Ha kine ki sngi ñiar eh ban don ki briew kiba lah ban im palat 80 ne 90 snem ka rta. Hynrei ha kawei ka shnong kaba la tip kum ka Ïewnongma West Khasi Hills kaba don harud ka surok na Ktiehthawïar sha Langpih, dang don iwei i meirad iba kyrteng i Merila J.Nongteiñ iba la kynjoh palat shispah snem ka rta.
Ki bahaïing hasem jong i meirad ki la ong ba watla kim shym la don ki jingthoh jingtar kiba pynshisha ba i meirad Merila i la kynjoh shispah snem tam ka rta hynrei haba kheiñ antad ïa u hynmen jong i uba la khlad noh ha u snem 2014, ka pynthikna ba i meirad i la don palat ïa ka shispah snem.
Ki la ong ruh ba u hynmen jong i meirad ha ka por ba u dang im u ju ïathuh khana bha ïa ki jingjia ha ka por jong ka thma bah pyrthei kaba nyngkong kaba la jia ha u snem 1914 haduh 1921.
U hynmen jong i meirad uba la khlad noh u ju pynkynmaw ba ha ka por jong ka thmabah pyrthei kaba nyngkong, u la samla bha kumta la antad ba i meirad Merila haduh mynta ka rta ka la palat ïa ka shispah snem.
Haba pyrshang ba kylli bniah na i meirad ïa ka jinglong jingman jong ka jaka ha ki por ba mynhyndai, i la ong ba ka thaiñ baroh kawei ka dap da ki khlaw kiba rben bad ki don tang saw tylli ki longïing kiba leit buhai shnong nyngkong eh ha kane ka jaka.
I la ong ruh bad da ki spah snem ha shuwa ba ki saw tylli ki longïing ki leit ban shong ka la don lypa ka shnong na ki ba bun ki daw ki la phet noh sha kawei pat ka jaka kaba la khot mynta ka Nongma bad ka Nongmawlong.
Ha kita ki snem ba ki dang sdang ban leit shong shnong, ki im da ka rep ka riang da kaba pom shyrti ïa ki khlaw bad kit hung da ki sohmynken, ki phan dieng, ki pathaw, u krai, riew hadem bad kiwei kiwei bad ka ïew kaba jan tam na katei ka thaiñ ka dei ka ïew Hahim kaba don ha Assam.
Haba ki leit sha ïew Hahim ki hap ban ïaid da ka kjat bad namarba ka ïew ka long ha ka sngi Hat Majai ki hap ban leit lypa naduh ka lah Sngi u Blei ban leit thiah miet lypa ha ïew Hahim.
I meirad i la ong ba baroh ki dukan ha ïew Hahim ki dei kiba sop da u phlang bad kim ju siang lyntang satia bad haba ki mih na shnong ki ju kit shi khoh u soh mynken bad kiba kit riewhadem ruh ki kit kumba sawphew kilo eiei bad ha kata ka por u sohmynken u dang shongdor tang T. 5 shi khoh, u riewhadem ruh T. 5 shi kilo.
Nalor kata i la ong ynda la poi ha ïew Hahim ynda la jan miet ki ju sar ïa ka madan hapoh ki basa ïew bad ki sa sei ïa ki jasong ban ïa bam bad thiah artad ha madan.
U pyrsa ksiew jong i meirad u la ong ba katkum ki jingïathuh pateng jong ki tymmen mynshuwa, la ong ba ha ka shnong Ïewnongma ka la don ka shnong la kumba shihajar snem mynshuwa bad ki dak ki shin kiba don haduh mynta mynne ki pyni ba ka long kaba shisha.
U la ong ruh ba ka don kawei ka jaka kaba ki tymmen mynshuwa ki ïathuh khana pateng ba ka dei ka jaka thang briew bad ka kpep ban thang ïa ki kynja Syiem haba ki ïap bad ka khyndew ha katei ka jaka, ka long kaba ïong kum u rnga ding bad ha ka por ba ki nongshong shnong ki pom ïa ki dieng ki siej ban rep sying ha ka por ba ki puh ïa ka khyndew, ki lap ïa kiba bun jait ki tiar kiba long kum ki khadu, kum ki wait, kum ki pliang bad kiwei kiwei kiba la bam sarang lut.
U la ong ruh ba dei tad ha u snem 2013 ba ka surok kaba la shna na Ktiehthawïar sha Langpih ka la poi namarba ka ïaid lyngba ka shnong, ba la lah ban ïoh ïa ka Adhoc Lower Primary School, ka umbam umdih bad katto katne kiwei pat ki jingmyntoi kum ka jingïoh ïa ka skhim PMAY na ka Sorkar ka skhim ba ju mang kyrpang na ka bynta kiba duk.
Hynrei watla katta ruh ki dang don bunbah ki longïing kiba duk kiba donkam ïa ka jingïarap na ka Sorkar lyngba ka skhim PMAY.
