Lada mynjur ki paidbah ka Sorkar kan pynkylla ïa ka ‘recorded forest land’ sha ka jaka karkhana: CM

Shillong, Lber 06: U Myntri Rangbah ka jylla u Conrad K Sangma ha ka sngi Palei u la ong ba ka jaka kaba heh 137 acre kaba la tyrwa ban pynkylla sha ka jaka karkhana ha Byrnihat kam dei ka ‘recorded forest land’ da kaba pynthikna ruh ba ka sorkar kan ïaid shakhmat ïa kane ka kam tang da la ïoh ka jingmynjur jong ki paidbah.
“Shah ïa nga ban pynshai ïa ka jingshah ïalam bakla, ba kane kam dei ka recorded forest land kumba ka long mynta,” ong u Sangma haba jubab ïa ka jingïatai kaba lyngkot ïa ka phang ba la wanrah da u MLA ka VPP na Mawryngkneng u Bah Heaving Stone Kharpran hapoh ka dorbar mang tyngka ha kaba ïadei bad ka jingtyrwa ban pynkylla ïa ka jaka khlaw ne ka forest land sha ka jaka ban buh ïa ka karkhana ha Byrnihat da ka sorkar jylla.
“Kane ka dei kaba ngi la shim na kane ka jaka bad la shai dalade kan sa sdang ka karkhana. Ka kam kaba ngi la leh ïa mynta ka dei tang ka jingaiti ïa kane ka jaka na ka tnat soil and conservation bad ka tnat horticulture sha ka sorkar bad kam pat don kano kano kaba ïaid palat ïa kata,” u la ong da kaba bynrap, “Ka daw ba ngi leh ïa kane ka dei namar kane ka jaka ka don ki kam kiba ïadei bad ka jingai jinghikai haba ïadei bad ka kam rep soh bad kiwei kiwei ki kam. Ki la don haduh 2 ne 3 tylli ki program ai jinghikai bad na ka liang ka sorkar namar ka ïohi ba kane ka jaka ka dei kaba la pyndonkam bad kumta la shim ka rai ba kane ka jaka dei ban aiti sha ka sorkar jylla.”
U la pyntip ruh ba ïa kine ki artylli ki tnat yn sa ai noh da ka jaka kaba long la ka jong ha kawei pat ka jaka bad ïa ka bai lutksan na ka bynta kane ka jaka la aiti sha ka sorkar.
“Ka jingheh kaba shisha jong kane ka jaka kam dei satia kaba la kot da ki hajar acre, hynrei kadei tang 137 acre ha kaba 127 acre ka dei jong ka soil and conservation bad 10 acre ka dei jong ka tnat horticulture,” ong u Sangma da kaba bynrap ba ka jaka kaba 55.9% kadei kaba dang long khlaw.
U Myntri Rangbah u la pynshai ba ka jingthmu jong ka sorkar ka long ban pynkylla ïa kane ka thaiñ sha ka jaka karkhana kaba dei ban pynïaid bad khmih da ka sorkar da kaba peit ruh ba kan ym don kano kano ka jingktah ïa ka mariang.
“Ka jingmut hi ka dei ban pynlong ïa kane ka jaka sha ka kam karkhana kaba khmih da ka sorkar da kaba bud ruh ïa ki aiñ bad ki kyndon kiba ïadei bad ka jingïada ïa ka sawdong sawkun bad ka jingkylli haba ïadei bad ka jingpynkheiñ ïa ki aiñ mariang kan ym mih satia,” pynthikna u Myntri Rangbah.
“Na ka bynta kano kano ka project kaba ngi mut ban pynïaid shakhmat ka donkam ban leh ïa ka environmental impact assessment (EIA) bad baroh ki kam ki jam donkam ban bud kawei hadien kawei pat. Mynta ka kam EIA kam mih satia hynrei ngi donkam ban pynïaid ïa ki kam katkum ka rukom kaba dei ha kaba ïadei bad kino kino ki project kiba ngin sa shim hadien habud,” u la bynrap.
Shuh shuh u Myntri Rangbah u la ong ruh ba kam don ka jingkylli kaba ïaid lait ïa ka land transfer act haba pyntreikam ïa ka Meghalaya Investment Promotion Agency (MIPA).
“Ka la don ka jingsngewkhia ba ïoh ka sorkar ka aiti ïa kane ka jaka sha ki riew shimet da kaba ïaid lait ïa ka land transfer Act. Kam don ka jingkylli ba ngin ïaid lait ïa ka land transfer Act. Ka dei ka aiñ kaba kongsan bha kaba ngi don bad kaba la ïada ïa ki briew jong ngi mynta lah da ki snem bad kam long kaba suk ïa ka agency ban ïaid lait na kane ka Act kaba la mynjur hapoh ka Ïingdorbar thaw aiñ. Kumta ngin dei ban long da kaba shai ba kam don ka jingkylli ban aiti ïa ka jaka da ka MIPA. Ki rukom treikam kiba la bud naduh ki por mynshwa lyngba ka MIDC, MeECL bad kiwei ka dang ïaineh kumjuh. Ka jingkylli ba ka MIPA kan ïoh ïa ka bor kaba kyrpang kam mih satia. La wanrah ïa ka MIPA ban pynsuk ïa ka jingtheh bad ïarap pisa bad kane ka rukom treikam kan ïaid lang bad kiba dei ruh ban bud da ki agency jong ka sorkar. Ka jingkylli ba ngi la ïaid lait ïa ki paidbah, ki nongïalam shnong, ki aiñ kiba la don da ki phew snem kam lah ban long,” pynthikna u Myntri Rangbah.
Haba ong ba ka sorkar jong u kam leh donbor ïa ka mon jong ki paidbah, ong u Sangma da kaba bynrap ruh ba ha ki por ba la leit ka sorkar ka la weng noh wat ïa ki rai na ka daw ba ki paidbah ki kwah, kum ka Gaming Act, kaba la mih ka jingpyrshah kaba jur na baroh ki liang.
“Ka sorkar ka long barabor kaba shai, ngi kwah ban leh bun ki kam bad ngi ngeit ruh ban ïalam ïa ka jylla shakhmat. Ki la don bun ki rai kiba ngi la shim na ka bynta ka bha miat jong ki paidbah bad ngi kwah ruh ban kyntiew ïa ka khajna kumta ngi la rai ban don ïa ka Gaming Act ban ïoh ka khajna kaba kot T. 500 klur. Ngi la leh na ka bynta ka jingthmu kaba bha hynrei ngi sngewthuh ba ki paidbah kim kwah naba kane kan ktah ïa ka jingim jong ki samla kumta ngi la sngap ïa kaei kaba ki paidbah ki sngew ba ka long kaba donkam. Kumta ngi la sngap ïa ki jingsngewkhia jong ki bad kane ka dei ka nuksa ba ka sorkar ka la leh,” u la ong.
“Ngi kwah ruh ban pyni sha ki ba ngim kwah ban leh da ka bor naba ngi don hangne ban shakri ïa ki paidbah ym ba ka jingleh u Myntri Rangbah kadei kaba dei ne kaba bakla,” bynrap u Mynri Rangbah ka jylla.