Ka Jaidbynriew Khasi ka dei shisha kawei na ki jaidbynriew kaba kham pher ban ïanujor bad kiwei pat ki jaidbynreiw heh paid ka pyrthei. Wat tang hapoh ka ri India ruh ka la ïapher bak -ly-bak, ym tang ka rukom shim jait na ka kmie kaba don la ka jong ka nongrim ban kheiñ ïa uta u saisohpet kata ka mei ïawbei. Kiba bun ki riew paidbah ki ju ong ba ki Khasi ki shim jait na ka kynthei, hynrei ka kyntien kaba shong nongrim ka long ‘na ka kmie kaba kha’. Ha ryngkat bad kane ka rukom ñiew rukom kheiñ ka bud ruh sa ka rukom jingngeit jong ki Khasi kiba kumno la pynshongbeit ha ka rukom jingim kaba na ka por sha ka por ne man ka sngi.
Ki lah ban don khyndiat ki jingïapher na ka rukom ba ju kheiñ ha ki thaiñ Synteng, Bhoi, War, Maram bad hangne ha pdeng rilum Khasi. Ban kiar na kiba bun ki jingjia ba sngewsih ha ka poi kha poi man ka jingmih shakhmat jong ki Seng kur ka long kawei na ki lad ban ïarap ïa ka imlang sahlang jong kane ka jaidbynriew rit paid kaba dang don tang kumba 20 lak ngut ei ei kumba la don ba kheiñ antad. Ka jingdon jong ki seng Kur ka long kawei ka lad ban pynlong ïa kata ka kur kaba ïatylli bad ruh ka long ka jingïada ïa ka jaidbynriew Khasi khnang ba yn lah ban khanglad ïa kino kino ki riew shim kabu kiba ap khliaw kumno ban ïoh bsuh khlieh ïalade ban ïohlong kum ki Khasi bad ïoh jingmyntoi lem ha ka khaïi pateng, ka kam ka jam, ka jinglongtrai ïa ka khyndew ka shyiap, wat ha ka shongkha shongman bad ban imsuk imsaiñ ha kine ki lum pyngngad kane ka Bri u Hynniewtrep.
Ka jingaijait sha u Kpa ka dei kawei ka bynta kaba bun na ki para Khasi ki ju long laitluid bha ha ki por kiba kham mynshuwa. Ym tang katta hynrei ha kine ki khyndiat phewsnem ki la mih ruh ki seng ba ïeng ban ym dei ban khanglad ban ai jait sha u kpa wat la dei kiba ïapoi kha para Khasi ruh. Ym tang katta ki don ruh ïa ka nongrim kaba sngew shongnia ba dei ban pynkylla noh ïa ka jingaijait sha u Kpa. Uwei u riew rangbah leh u la kren halor kane ka phang kaba da sngew ba ka la dei hi ka hukum Blei. Niuma ïa kata, hynrei shisha U Blei hi u tip kumno kane ka jaidbynriew Khasi ka im ha ka rukom ban aijait sha ka kmie, ha kaba haba ïakren bad ki katto katne ki briew ki bym dei Khasi ki pynpaw ba katno ki jawdud lem ban ïoh kum kane ka kabu ki Khasi ha ka imlang sahlang jong ki.
Ka buit ban aijait sha u kpa lehse ka lah ban dei ka jingïabud na kaei kaba ki nong sepngi ki ju leh kumjuh ruh kiwei pat ki jaidbynriew heh paid ha ka ka pyrthei. Khamtam lei ka long ka kabu ïa ki rangbah Khasi ki bym ïadon para kynthei ban bteng ïa ka kur pateng kiba poi kha da kiwei pat ki kynthei bymdei Khasi. Kane ka lah ruh ban jia ha kito ki longïiing ba ki kur kim da ïa tuklar ei ei eh, hynrei ieh beit ha ka jingsngew laitluid jong ki shimet hi. Toi ka ‘tang jait’ kaba ki Khasi ki don ka la long kawei na ki lad ban ïarap ïa ki ‘rang Khasi kiba poi kha bad kiwei pat ki bym dei para Khasi. Kane ka kam ka la ïaid la kham jngai hi hynrei kam neh pat kumta bad ka kylliang bad kylla na ka por sha ka por. Kumba ka long hi la ïohi ba kiba bun kiba dang bat bha ïa ka dustur Khasi te kim lah ban pdiang ïa kane.
La ïohi bad sakhi ruh ba ki don ki rang Khasi kiba la shim jait sha lade ne sha ka kur la jong ym sha ka kur jong ka kmie jong ki khun, ka jingsngew pat ka long ba ma ki ïalade ruh kim shym la shim jait na u Kpa hynrei ki shim beit na ka kmie. Kat kum ka imlang sahlang ki Khasi ka buh jingsngew bha ïa kito bapli kiba ai jait sha u Kpa ha kaba ïadei ba ka kam kur kam kha kumba ju leh ki Khasi. Khatam lei ha ka jingïalum kur jong ki Seng Kur ka buh jingsngew bha bad kumno kiba dei ki khun kha kin kylla khun kur ne kur noh? Uwei u riew rangbah u la pynpaw ka jingsngewkhia bad ong ba ka jingbymñiew ïa kiba ai jait kpa kum ki Khasi ka pharia shisha ïa ka jaidbynriew bad u la pynpaw ba donkam palat ai ka lad jingïarap ne SOLUTIONS !
