Khlem salia ïa u lapbah bad ki surok ktieh tur ki nongtrei TB ban leit wad ïa ki nongpang

Shillong, Jymmang 24: Wat hapdeng u lapbah ba jur bad ki lynti ïaid ba ktieh ki nongtrei ka tnad ka Koit ka Khiah ki la mih na ban leit sha ki jaka kiba jngai bad kiba shem jingeh bad don ki jaka ba ki hap ruh ban shong da ki lieng ban leit wad ïa ki paidbah kiba don ïa ki jingshitom Tuberculosis.
Kane ka kynhun ka la mih da kaba rah bad ki mashin X-ray digital, ki PPE, ki jaka buh kyrkhah, bad ka thong kaba skhem ban ai ka jingshakri kaba briew. Ka kynhun jong ka Corporeal Health Solutions (CHS) kaba trei hapoh ka National Tuberculosis Elimination Program (NTEP) Meghalaya ka wanrah jingkyrmen sha ki dong kiba jngai tam jong ka jylla ban ïoh ïa ka jingsumar.
Ka thong jong kane ka kynhun ka long ban wad bad ban ai jingsumar ïa ki briew kiba don ka jingshitom TB kiba sah ha ki shnong kiba jngai bad kiba shem jingeh ban ïoh ïa ki jingsumar, ong u kyrwoh ba la phah da ka ophis State Tuberculosis Officer, Shillong.
Namar ba ka aiom slap ka la poi, kumta bun ki surok ki la kylla wah lut bad ki kali ki la shem jingeh ban ïaid bad kumta la hap ba pyndonkam da ki lieng ban poi sha kito ki jaka kiba long ha khep ha khep kum ki dewlynnong namar ki la jngai bha bad shem jingeh ruh ban ïoh ïa ki jingdonkam ha kum kine ki por.
Hynrei kine ki jingeh ki la nang ai mynsiem shuh shuh ïa ka kynhun bad hapoh ka jingïalam jong ki coordinator bad ki technician bad kumjuh ki nongniah kali, ka kynhun ka la ïaid kylleng ki jaka kiba ktieh kylleng ka Ri Bhoi, East Garo Hills, South Garo Hills bad kiwei kiwei ki jaka.
Ha manla ka shnong, ki buh ïa ki jaka peit bniah ne ki mobile screening unit, bunsien ha ki treikam ba shu dara ba shipor, da kaba rah ïa ki tiar ha ki tyrpeng jong ki.
Wat haba ki la poi sha ki jaka ba dei ryngkat ka jingthait bad ka jingjhieh tyrphut hynrei ki skhem ka mynsiem ïakhun ban ïarap ïa ki nongpang. Kane ka mynsiem ïakhun ka la pynlong ïa ki nongshong shnong khamtam ki tymmen bad kiba pang ban pdiang sngewbha ïa ki da ka jingsngewnguh bad jingkmen.
Wat ki khynnah ruh ki mih ban peit namar kane kadei ka sien kaba nyngkong eh ba kin sakhi ïa ka rukom test da kaba pyndonkam da ki tiar ka juk mynta.
Ha manla ki jaka ba ki leit ki don la ki jong ki khana ba harukom.
Iwei i meirad ba la noh bha ka rta khatduh i la ïoh ïa ka jingsumar bad u longkpa jong ka iing um don shuh ka jingtieng namarba u tip ba ka jingshitom jong u kam ïabit shuh ïa ki khun.
Katba uwei pat u samla u la ïoh biang ïa ka jingkyrmen ban koit na ka jingshitom. Man ka khep ba ki test bad lap ïa ki nongpang ka pynlong ïa ka kynhun ban kmen ba ki la lah ban ai jingïarap bad ka jingkyrmen ïa ki ba kin ïoh biang ïa ka jingkoit jingkhiah.
Kane ka jingpyrshang ka long kham palat ban ïa ka jingleit sha ki jaka sumar. Ka la dei shisha ka jingïakhun kaba pynhun jrut ïa ka kynhun jong ka koit ka khiah kaba leit sha kine ki jaka.
“Ngim dei tang ba ngi pynlong ïa ki jingpeit bniah, ngi weng ruh ïa ka jingkhang namar ngi la poi sha ka jaka kaba la shu ieh klet,” ong uwie na ki dkhot jong ka kynhun.
Kiba bun ki paidbah kiba sah ha kitei ki jaka ki la wan sha kine ki jaka ban phah test ïalade kampher la ki don kano kano ka dak jingshitom ne kano kano ka rta hynrei ki wan da ka jingngeit ba kin ïoh ïa ka jingsumar khnang ba kin lah ban ïada pat ïa ki bahaiing ha sem.
Kane ka long ka khana shaphang kito kiba ïaid lyngba ki wah bad kiba kiew ïa ki lum tang da kawei ka thong kata ban ai biang ka jingkyrmen ïa kito kiba don ka jingshitom TB ba kin ïoh biang ïa ka jingkoit jingkhiah.