Kawei ka Pyrthei, Kawei ka Longïing, Kawei ka Lawei” pynbna ka summit ka G20

0

Ka jingseisoh jong ka G20 summit ba la pynïaid da ka India ka dei kaba la ïoh jingïaroh na kylleng ka pyrthei. Ka long kaba sngewtynnad bha ba kane ka Summit ka la kut da ka Joint Declaration kaba la pynkhlain ïa ka jingngeit ha ka “Vasudhaiva Kutumbakam’ – Kawei ka Pyrthei, Kawei ka Longiing, Kawei ka Lawei”. Ka G20 ka la pyni ruh ïa ka jingkiew kyrdan ka India ha ka pyrthei namar ka la lah ban wanrah ïa ka jingïahap jingmut.
Hadien ka G20 Summit, ka Parliament jong ka India ka dang pynkhreh ban pynlong sa ïa kawei ka jingïakynduh kaba kongsan kaba long ka P20lane ka G20 Parliamentary Speakers’ Summit ha ka 13 bad 14 tarik u Risaw. Ka P20ka wanrah lang ïa ki Speaker lane ki Presiding Officer jong ki Parliament jong ki ri G20 bad ki ri ba la khot sngewbha. Ka Parliament ka dei ka dorbar thaw ain kaba halor tam jong baroh ki ri bad lyngba jong ka, ki nongmihkhmat ki wanrah ïa ki jingangnud bad ki jingthrang jong ki briew sha ka iing dorbar thaw ain bad ka thaw ïa ki ain bad ki polisi.
Ka India ka dei kawei na ki imlang sahlang kiba hyndai tam ha ka pyrthei kaba don ka deiriti kaba riewspah. Ka synsharpaidbah ka dei ka bynta kaba pdeng ha India naduh ki por mynshuwa.Wat ha ki jingthoh ba la hyndai jong ngi, ki don ki jingthoh shaphang ki kynhun kum ka SabhabadSamiti kiba la don kum ki kynhun jong ki nongmihkhmat naduh ka juk jong ki Veda.
Ka synsharpaidbah, ka jingïar bad ka jingbun ki bynta bapher bapher ki la dei ka bor jong ngi ha kine ki 75 snem ka jingïaid lynti naduh ba ngi la ïoh jinglaitluid. Lyngba ka bor jong ka synsharpaidbah, ngi la wanrah ïa ka shongsukshongsainhapdeng baroh ki bynta jong ka imlang sahlang bad ngi la pynthikna ka jingkiew shaphrang ha ka imlang sahlang bad ka ïoh ka kot ïa baroh. Hangne, nga hap ban ong ba ka roi ka par kaba niewkor shuwa ïa ki briew bad ka roi ka par kaba kdup lang ïa baroh ka long ka nongrim jong ka jingïaid lynti jong ngi ha ka synshar paidbah.
Wat ha ka Parliament, ki nongmihkhmat ki wanrah ïa ka jingpeit lang baroh ïa ki kam hadien ka jingïamir jingmut. Kane ka ïarap ïa ngi ba ngin ïoh ïa ka jingïapeit lang ïa ki rukom pynbeit ïa ki jingeh. Kumta, ha ka P20 conference ruh, ka Parliament jong ka India kan pyrshang ban wanrah ïa kawei ka rukom treikam kaba ryntih ban pynbeit ïa ki jingeh kiba don hakhmat ka pyrthei. Ka jingkongsan jong ka jingpynlong ïa ka P20 Conclave ha India ka kham kiew mynta namar ka jingïahap jingmut halor ki jingeh kiba don hakhmat jong ka pyrthei ka ïadei bad ka lawei jong baroh ki briew. Ka jingpeit bniah jong ka P20 conference kan long ha ki thong Sustainable Development Goals, ka jingkylla ka suinbneng, ka roi ka par ba ïalam lynti da ki longkmie bad kawei ka lawei ïa baroh ki briew. Kan ïakren ruh shaphang ki kam kiba ïadei bad ka Lifestyle of Environment lane ka Mission LiFE.
Ki thong Sustainable Development Goal
Ki thong Sustainable Development Goal (SDG) ki la pynïaid shakhmat ïa ki kam ban wanrah ïa ka roi ka par kaba pura ha ka pyrthei. Katba ngi dang jan ïa u snem 2030, ka long kaba donkam shuh shuh ban peit ïa ki jingseisoh ba ngi la ïoh hapoh kane ka sienjam bad pynstet ïa ki kam ban kot sha kine ki thong. Na ki SDG ki don katto katne tylli ki thong kiba ktah ïa ka pyrthei baroh kawei. Ka long kaba donkam ban ïakren shaphang kine ki kam ha ki parliament bad poi sha kawei ka rai ban weng ïa ki jingïapher. Ïa ka jingïahap jingmut shaphang ki polisi dei ban wanrah da kaba burom ïa ka jinglong trai jong ki ri.
Ka bording ba ïaineh: Sha ka lawei kaba khuid
Ka India ka la pyrshang ban pynïahap ïa ki kam ka roi ka par bad ki jingdonkam na ka bynta ka lawei kaba kham khuidwatla ka shem jingeh namar ka jingbun briew bad ka jing thmu ban long ka ri kaba la kiewshaphrang. Mynta, ka India ka don ha ka kyrdan jong ka nongïalam ha ki kam pynmih bordingna kiwei kiwei ki lad. Ki sienjam kum ka International Solar Alliance, International Bio Fuel Alliance kiba la rah shakhmat da ka India ki dei kiba la ïoh jingkyrshan na kylleng ka pyrthei. La ïakren ruh man ka por ïa ki kam kiba ïadei bad ka mariang ha ka Parliament jong ngi. Lyngba kane ka jingïakren, ngi la ïoh ïa ka jingïahap jingmut ha ka ri halor ka jingthaw polisi na ka bynta ka jingmynmihbording na ki tyllong ba lah ban pynthymmai da kaba kletshuwa ïa ki jingïapher hapdeng ki seng sain pyrthei.
Na ka jingpynkupbor ïa ki longkmie sha ka roi ka par ba ïalam lynti da ki longkmie
Ïa ki longkmie la khein kum ka dak jong ka bor bad ka jingngeit ha ka deiriti ba hyndai jong ka India. Ki longkmie ki la pyni ïa la ka jingtbit ha ki kam bad ka bor ha baroh ki kam la ka dei ha ka science bad technology, jingïada ri, ka science kaba ïadei bad ka haw haw lane ki kam ïalehkai. Ka Riti Synshar jong ngi ka la aibor ïa ki longkmie da kaba ai lang ïa ki kijuh ki hok ha baroh ki bynta ba kynthup ïa ka hok ban thep vote. Katba ngi dang ïaid shaphrang ha ka synshar paidbah, ngi la shim ïa ki rai kiba ïadei bad ki polisi ban pynkup bor ïa ki longkmie ha ki kam sain pyrthei bad ruh ka ïoh ka kot ban plie lad ïa ki ba kin long ki nongïalam lynti. Ha kaba sdang, la thaw ïa ki ain ban buh kyrpang ka jaka ïa ki longkmie ha ki elekshon Gram Panchayat bad municipal. Ngi la rah shakhmat ïa kane da kaba thaw ïa ki kam ban buh kyrpang ka jaka ïa ki ha ka LokSabha bad ki iing dorbar thaw ain ha ki jylla. Ka la don ka jingïahap jingmut shaphang kane ka ain na baroh ki seng sain pyrth ei ha ka ri. Ngin sa ïasam ïa ki jingshem jong ngi ha kane ka kam ha ka P20 conference bad ngin pyrshang ban wanrah ïa ka roi ka par kaba ïalam lynti da ki longkmie ha kylleng ka pyrthei.
Ka jingpynkylla ïa ka jingim jong ki briew lyngba ki rynsan digital na ka bynta ki paidbah
Ka India ka dei kaba la ïalam lynti ha ka jingpynkylla lyngba ki kam digital da kaba pyndonkam ïa ka teknoloji ban pynbha shuh shuh ïa ka jingim jong ki briew jong ka ri. Ki sienjam kum ka Aadhaar, ka rynsan biometric identification kaba heh tam ha ka pyrthei, ka la pynsuk ban ïoh ïa ki jingshakri jong ka Sorkar. Ka UPI (Unified Payments Interface) mynta ka long kawei na ki atiar kiba heh tam na ka bynta ka jingai bynta ha ki kam pisa kaba la wanrah ïa ki kam bank sha ki briew. Ka prokram Digital India ka thmu ban plie lad digital ïa baroh ki briew bad ka dang pynkylla ïa ka jingsynshar ha ka shnong ka thaw. La pynkylla ïa ka jingim jong ki million ngut ki briew jong ka ri da ka jingpdiang ïa ka digital technology ha ki kam bapher bapher kum ka pule puthi, ka rep ka riang, ki kam pisa bad kiwei kiwei. Ha ka P20 summit, ngin ïasam ïa kane ka jingjop bad ki dkhot ka parliament na kylleng ka pyrthei khnang ba ka jingjop ka India ha ka jingpynkylla lyngba ki kam digital ka lah ban long ka nuksa ïa ka pyrthei baroh kawei.
Ka Parliament jong ka India ka la don ka bynta kaba khraw ha ka jingtei ïa ka synshar paidbah kaba heh tam ha ka pyrthei. Ka Parliament jong ngi ka la wanrah ïa ki ain na ka bynta ka bha ka miat jong ki briew hadien ki jingïamir jingmut da kaba niewkor ïa ka jingmyntoi ïa ki briew jong ka ri. Watla ngi bud ïa ka rukom treikam kaba bun ki seng sain pyrthei, ngi la ïoh ïa ka jingïahap jingmut ha ki kam. Kumta, ka Parliament jong ngi ka la pyni ïa ka pyrthei kumno ban don ki jingïakren kiba seisoh.
Nga ngeit skhem ba kumba ka G20 summit ka la wanrah ïa ka jingïahap jingmut shaphang ki jingeh kiba don hakhmat jong ka pyrthei, ka P20 summit ruh kan ban jur halor ka bynta kaba kongsan jong ki dkhot jong ki parliament ban pynbeit ïa ki jingeh bad wanrah ïa ka juk kaba thymmai jong ka jingïatreilang hapdeng ki parliament ban peit ïa ki kam kiba ktah ïa ka pyrthei.

Leave A Reply

Your email address will not be published.