KA KNUP KENIONG (KNUP MARAM)
Sphondar Thongni Thiepdiengngan-Keniong
Mawkyrwat : Ka shnong Kenïong ka dei kawei ka Shnong kaba thaiñ bad pynmih Knup man la ka snem.Khyndiat shaphang ka Shnong Kenïong.
Ka shnong Keniong ka dei kawei ka Shnong kaba la rim bha kaba la palat spah snem ka la mih hadien u jumai bah ha ka snem 1897 hadien ba ki la wan na ka Shnong Nongbaw kaba la ktah jur ha u jumai kumta da ka jingaijingmut jong u sahep Missionary na ri Wale u Sahep William Lewis ban ih-noh ïa ka Nongbaw bad ban wan shong noh ha Keniong. Namar kane ka Nongbaw ka don sha them ka ap jingma na ki jinghap ki jingtwa ki lum na ka jingkhih jumai. Kumta baroh ki nongshong shnong kiba dang lait im na ka jingkhih jumai ki la pdiang ïa ka jingai jingmut jong u Sahep ki la mih noh na Nongbaw bad ki la wan sah noh ha Keniong.
Keniong la jer kyrteng da u siej ba ngi khot ‘shkenïong’ uba don byllai bha ha kane ka jaka khamtam ha kita ki por. Dei ha ka snem 1902 ba ki la wan shong shnong noh ha Keniong bad ih noh ïa ka Nongbaw. Ka shnong Keniong ka don ha surok Mawkyrwat-Ranikor-Nongjri Road kaba jngai tang kumba 20 Km ei ei na Mawkyrwat. Katba nangïaid ki snem katba nangroi ka Shnong ka la mih ka jingïapher jingmut hapoh shnong kat haduh ba la mih ar kynhun.
Ka jingïakynad kaba jur kat haduh ba kata kawei ka kynhun kan da seng noh ka Shnong thymmai kaba ki khot mynta Thiepdiengngan-Keniong. Kumta mynta ngi don ar tylli ki shnong Keniong bad Thiepdiengngan-Keniong. Ka kyrteng Thiepdiengngan- ruh la jer kyrteng na uwei u lum uba don bun tang ki diengngan. Kine baroh ar tylli ki shnong shong shnong ha ka juh ka jaka jong ka Shnong bad mynta kim don shuh ka jingïa kynad watla ki la don la ka jong ka jong ka bor shnong. Ki briew hangne ki im da ka rep ka riang. Ha ki por ba mynshwa ki briew ki shet ja da u phandieng, ka diengtlai ki pom ki ot ki dung ban pynlong pawder ki sa shet ja.
Ki mar rep ba ki rep ki long u Sohniamtra,u Synsar, u Sohmrit khlaw, u sla tyrpat, u kwai u tympew bad kiwei kiwei. Nalor ka rep ka riang ki nongshong shnong ki trei ruh da kiwei ki kam kum kaba thaiñ khoh thaiñ Shang. Ka jingthaiñ ba kham bun dei ka jingthaiñ ‘Knup’ ba jan baroh ki long ïing khamtam ha ki por mynshwa ki thaiñ Knup.
Ka jingthaiñ ‘Knup’ ka long naduh ki tymmen mynshwa kiba la lam lynti bad ba ka dangneh haduh mynta watla ka la kham duna kiba thaiñ Knup mynta hynrei ka long ka jingkyrkhu kaba khraw ïa ka dong ka thaiñ baroh kawei kiba pyndonkam da kane ka Knup ban kup ha ka por slap khamtam ki nongrep lyngkha.
Kane ka Knup ka ïaid bha ha baroh kawei ka West watla kam poi sha East ne sha Bhoi, naduh na thaiñ Mawkyrwat shaduh thaiñ Nongstoiñ, Riangdo, shaduh Eastern West ha ki thaiñ Mairang, Markasa ki pyndonkam da kane ka Knup.
Kum uwei na ki nongshong shnong kyntang ïawai nga pynpaw ka sngew sarong ïa la ka jong ka Shnong kaba pynneh ïa ki Matti ba la lam lynti da ki mei-ieit ki mei-rad jong ngi naduh mynshwa. Bad nga ai ruh ka message sha ki longdien jong ngi ba ngin bud ïa ki nuksa ba la buh da ki manshwa jong ngi ba ngin pynneh ïa ka jingthaiñ ‘Knup’ bad ngin pynneh pynsah pateng la pateng ba ngin pyni sha ka pyrthei ba ka Shnong jong ngi ka long tang ma ka na kane thaiñ Maram kaba ju thaiñ bad pynmih Knup man ka snem tang shu poi ka aiom slap. Khnang ba kan long ka jingkyrkhu ym tang ïa ka Shnong hynrei ïa kiba pyndonkam ïa ka ruh kumjuh.