Ka High Level ka dei ka tnat Mining and Geology ba la bat hi da u Myntri Rangbah, kynnoh u Bah John F. Rymbai

0

Shillong, Rymphang, 21: “Ka High Level ka dei ka tnat Mining and Geology ba la bat hi da u Myntri Rangbah ka Jylla, ka tnat Transports ba la bat da u Bah Dasakhiatbha Lamare, ka tnat Kam Pohing ba la bat da u Bah Lahkmen Rymbui,”la kynnoh u nongkhaii dewiong u Bah John Frankie Rymbai.
Ha ka jingïakren bad ki lad pathai khubor ha ka sngi Baar, u Bah Rymbai u la pynksan ïa kane ka jingkynnoh katkum ka jubab RTI ba la ïoh pdiang na ka tnat Mining and Geology ka Sorkar Jylla ha ka 4 tarik, Kyllalyngkot, 2023.
U Bah Rymbai u la kynnoh ruh ba ka tnat Mining and Geology ka la pynslem ban ai jubab ïa ka RTI kaba u la pan naduh ka 29 tarik, Nailur, 2022 ha kaba ïadei bad ka jingkylli haduh katno u dewiong ba ka Directorate of Mineral Resources (DMR) ka ladep lilam.
“Ki la pynkheiñ ki kyndon jong ka RTI ba ki dei ban ai jubab hapoh shi bnai bad ki la ai jubab hadien 90 sngi. Ki la ai jubab ïa nga haduh ka 24 tarik, Nohprah, 2022 katba ïa ka kopi nga dang ïoh haduh ka 4 tarik, Kyllalyngkot, 2023. Ki leh kumne ba ngan ym ïohlad ban tuklar ïa ka jingpynïaid dewiong ha ka 27tarik, Nohprah, 2022 da ka Challan jong u Reddy Sutnga,” la kynnoh u Bah Rymbai.
U la kynnoh shuh shuh ba ka jubab RTI ka la pynpaw ba u nongjop ha ka jingkhliehdor ban thied ïa u dewiong ba la lilam ha baroh kawei ka jylla Meghalaya ki dei kiba donkti bad ka Sorkar ban leh tuh da ka jingkyrkhu jong ka Sorkar bad ki nongtuh saiñpyrthei.
“Haduh 27 tylli ki jingkylli nga la buh hapoh ka tnat Mining and Geology. Kim lah ban ai ïa ki jubab ba la pan. Katkum ka Standard Operating Procedure (SOP ba la buh da ka Katakey Committee, ka ong ba dei ban don ïa ki Video Footage haba ki thep dewiong hynrei kine ruh kim don. Kaei kaba nga khmihlynti ha Umling, ha Ratacherra ha ka ophis treikam jong ka DMR, ki CCTV kim treikam. Ka shu long tang ka jingpynsyrwa kai ïa ka pisa jong u paidbah. Kim pyntreikam satia namarba lada ki pyntreikam kin sa ngat ïa lade ha ka jingjynjar,” la ong u Bah Rymbai.
U la kynnoh ruh ba ka jingkhaii be-aiñ ïa u dewiong ka dei ka jingtip jong u Myntri Rangbah, ryngkat bad ki Adviser, u Myntri ka tnat Transports ba la bat da u Bah Sniawbhalang Dhar mynshwa bad mynta da u Bah Dasakhiatbha Lamare.
“Na ki sakhi, ngi lap haba ngi bat ïa ki trok bad ka Hynñiewtrep Integrated Territorial Organisation (HITO) ngi lap ba ka pisa ba la lum ka por haduh 1 lak na ka bynta ki trok 14 shaka, 16 shaka kiba kit haduh 60 ton. Shano ki siew ïa kane ka pisa. Ki siew ïa kane ka pisa ha Khliehriat sha ki briew jong u MLA ka Khliehriat. Dei ki briew jong u kiba lum ïa ka pisa,” la kynnoh u Bah Rymbai.
“Ha West Khasi Hills u Dominic Myrthong u dei u briew uba don jingïadei bad u Bah Gigur Myrthong. Haba ngi bat ïa ki trok bad haba ngi tohkit na ki nongniah trok ka Challan ka dei ha ka kyrteng jong u Dominic Myrthong. Ka jingpynkheiñ ïa ki SOP bad ka bamsap ka dei da ki nongïoh thied dewiong ba la lilam ha baroh kawei ka jylla Meghalaya,” la kynnoh shuh shuh u Bah Rymbai.
U la kynnoh ruh ba wat haba pan jubab ïa ki GPS ruh ym shym la ai satia namarba ki trok ki dei kiba shu ïaid be-aiñ naba kim don ïa ka Challan.
“Katkum ka RTI, ka bamsap hapoh ka tnat Mining and Geology bad ha ka tnat Transports ka long ha baroh kawei ka Meghalaya. Ïa ki kot ki sla la pynbiang da ka tnat bad ki trai shalan ki ïoh ruh ïa ka jingkyrkhu na ki Myntri Sorkar ban ïoh pynïaid be-aiñ. Ka jingduhnong ka long ïa ki nongtih dewiong kiba rit,” ong u Bah Rymbai.
U la ïathuh ruh ba ïa kane ka jingkhaii be-aiñ ïa u dewiong yn sa ïakhun ha Ingbishar nangne shakhmat lada wan kano kano ruh ka Sorkar.
“Ha ka jaka ba kin ïaleh be-ain, ki la dei ban pynurlong kham kloi ïa ka Mining Policy khnang ban ïarap ïa u duk u suk bad ngin da pyndeng syntiew. Ngi dang donbok ba ka don ka RTI, ki lad pathai khubor bad ka Iingbishar ba ngin ïakhun,” ong shuh shuh u Bah Rymbai.
Haba kynnoh ba ka tnat Mining and Geology bad ka tnat Transports kim kwah satia ban pyntreikam ïa ka Mining Policy, u Bah Rymbai u la ong, “lada ki pyntreikam (ïa ka Mining Policy) kin ym ïoh leh be-aiñ shuh kumne. Ka jinglait ei ka pisa kam duna da ki hajar klur. Ka Sorkar Jylla ka shim ram da ki hajar klur katba ka la kamai be-aiñ lypa shi hajar klur. Mano ba khrong pisa na ki trok ki dei ki briew jong ki Myntri Sorkar.”
U la kynnoh ruh ba ka tnat Pulit ruh kam lah satia ban lait na kane ka jingshah kynnoh namarba ïa ka jingïada ha surok la ai hi da ka tnat Pulit. “Kane ka dei kaba hap ban buh jingkylli namarba ha baroh ki distrik ki trok ki shu ïaid sahuh. Ka Trok haba ka don Challan ka dei ban ïaid katkum ka SOP. Haduh mynta u snem 2023, naduh ba la pynmih ïa ka hukum da ka Supreme Court, ym pat ju shah ban kit dewiong palat 12 ton. Haba ngi bat ïa ki trok bad ka HITO ngi lap ba ki kit ïa u dewiong 60 ton lane 34 ton. Ka jinglum pisa ka long 1 lak bad 80 hajar. Lada la ai ïa ki briew jong ki Myntri Sorkar haduh 96 hajar lane 76 hajar ha Khliehriat, ha West Khasi Hill, sa ha Weighbrige kin hap ban siew pisa sa 2 hajar tyngka.”
U la kynnoh ruh ba ha ki Weighbridge ki don beit da ki briew jong ki Myntri Sorkaar kiba peit ïa ki numbar jong ki Trok ym da ki nongtrei jong ka tnat Transports bad ka DMR.
“Nga la ju kylli ïa ki ophisar, ki ong ngin leh kumno Bah John, ngi hap ban shu long tang ki nongpeit kai. Ki Enforcement ha Ribhoi ruh kim treikam bad ki Inspector ka DMR ruh kim treikam satia ha Weighbridge. Ki treikam beit da ki briew jong ki Myntri Sorkar ban peit ïa ki nombar kali, lada ym don ki nombar kali ka mut ka shu wan khlem siew pisa. Haba ngi bishar bniah ngi lap ba ki don jingïadei bad ki briew jong ki Myntri Sorkar,” la kynnoh u Bah Rymbai.
“U Bah Prestone Tynsong u ong ba hap ïaid katkum ka Challan hynrei ka don ka Video Footage kaba nga la ring mynta ki trok kiba dang ïaid sahuh wat hapdeng ka jingpyntreikam ïa ka Model Code of Conduct. Dang ha ka taiew baladep ngi dang kyndang ha Weighbridge ïa ki trok kiba ïaid khlem ka Challan hynrei ynda kylli ki dei ki trok jongki High Level,” la kynnoh shuh shuh u Bah Rymbai.
U la kynnoh ruh ba ha Umling, Ribhoi District ka don ka tnat GST kaba talasi GST ïa ki trok kit mar hynrei katba ïa ki trok kit dewiong kim nud satia ban ktah. “Hato u leh aiu u Commissioner uba peit ïa ka GST Deptt. ha kane ka jylla Meghalaya. Mano u Myntri uba peit ïa ka GST hangne ha Meghalaya, hato kine kim ïadon kti lang. Balei ka ain ka noh shiliang seh,” la buh jingkylli u Bah Rymbai.

Leave A Reply

Your email address will not be published.