Da ka jingpynsngewthuh paidbah halor ki kam sniew pynlong ka SSMC

0

Shillong Naitung, 21: Kum shi bynta ban ratdyngkhong ia ki kam sniew kiba bun kiba la kynrei hapoh ka imlang sahlang, ka Seng Samla Mission Compound (SSMC) ha ka sngi Thohdieng ka la pynlong ïa ka jingpynsngewthuh paidbah halor ka HIV/AIDS, ka Sexual Transmitted Infection, u drok, ka shongkha khynnah, ka Life Skills, ka Cyber Crime kiba dei ki kam kiba la ktah bha ïa ka imlang sahlang bad ka jylla baroh kawei, ri India bad ka pyrthei baroh kawei khamtam ha kane ka juk kaba mynta.
Ha kane ka prokram la long kongsan da u Rangbah Shnong ka Dorbar Shnong Mission Compound u Bah Geoffrey Sanglieiñ Basan ha kaba ha ka jingkren u la ïaroh ïa kane ka sienjam ba la shim da ka seng samla halor kine ki mat kiba kongsan tam ha ka imlang sahlang bad kiba la kynrei bha ha kane por kaba mynta.
Ha kawei ka liang haba bteng ïa kane ka jingpynsngewthuh paidbah halor ka HIV/AIDS ka Kong Amanda Lyngdoh kaba la batai halor ka STI ka la ong ba kane ka Sexual Transmitted Infection (STI) kadei ka jingpang mynraiñ kaba ktah ïa ka Koit ka Khiah.
Ki dak ki shin kane ka jingpang ki long ka jingmih tohjaw, mih ksuid ha jaka mynraiñ, mihkhniang bad kiwei kiwei bad haba don kine ki dak dei ban leit kloi sha ki jaka sumar.
Ka la ong ba kane ka jingpang ka bit na ka snam, ki thyrnia, hynrei ka STI ka dang lah pat ban sumar bad dei ban shim dawai ha ka por kaba biang, dei ban phah test snam baroh shi kurim bad ym dei ban leit shim dawai da ki doktor jakoid ne quack.
Ka la ong ban ïada na kane ka jingpang ym dei ban ïashongkha klumar bad ong ba ka Civil Hospital ka don ka jingsumar halor kane ka jingpang STI.
Katba u Bah Rapborlang Rani ba mihkhmat na ka MACS u la ong ba ha kine ki sngi la dap tang da ki jingeh ba ïadei shaphang u drok. U la ong ba ki don ar jait ki drok uwei uba long aiñ bad uwei pat u bym long aiñ ne uba beaiñ.
U la ong ba uba long aiñ udei uba la shim haba pang ba shitom katba u ba long beaiñ pat udei uba ktah ïa ka Koit ka Khiah. U la ong ba ka jingsniew u drok ka la ktah jur bha ïa ka imlang sahlang, na u mih ki kam shah tuh shah thiem, bad kiwei ki kam sniew.
U la ïathuh ba ym don ba lah ban kem ïa kiba dih drok wat ki pulit ki lah tang ban tohkit bad ban phah sha ki rehabilitation centre namar lada kem kan pynïap noh ïa ki sakhi hapoh ka Ïingbishar.
U la ïathuh ba kidaw ba ki samla ki sdang ban dih drok ki sdang na ki jingeh babun kum ka jingbym ïohkam ïohjam bad kiwei, hynrei ka donkam ïa ki samla ban ïaishah ym ban phai sha ki jingdih pynbuaid, u la ong ruh ba ka lah ban dei na ka jingïashong shit shiparalok, ka jingshah pynngop ha ka phone, internet, ka jingkwah experiment, hynrei kaei kaba lah ban ïada kadei ban sumar bha ïa ka jingmut jingpyrkhat, hap puson bha shwa ban leh bad hap pyrkhat bha.
U la ong ba ym dei ban isih ïa kiba lah kyrni ha ka dih drok hynrei ban phah sumar hapoh ka Meghalaya AIDS Control Society kaba don ïa ka Oral Substitution Theraphy ha Civil Hospital.
U la ïathuh ba ka don ka Niddle Free Syringe Exchange Program ba la pynmih ban ïada na ka jingsaphriang ka jingpang HIV. U la pynpaw ruh ka jingsngewkhia ba mynta ym dei shuh tang kiba riewspah hynrei wat ki khun jong kiba die waidong ruh ki la mad ïa u drok kumta dei ban kiar.
U la ong ba ka don ka jingsumar ban dih dawai haduh shisnem nalor kiwei pat ki lad ki lynti.
Haba kren pat shaphang ka shongkha khynnah na ka liang ka Dr. Neela Kharsohnoh bad Dr. Mary Deb Burma ki la ïathuh ba ka jingarmet ki khynnah ba dang ha ka rta kaba 11 snem ka la jia ha Meghalaya ha u snem 2022 bad kane ka dei na ka daw ka jingshah lehbeijot ne sexual abused.
La ïathuh ruh ba ki kynthei kiba armet ha ka rta kaba 15 haduh 19 snem ka la kiew haduh 7.2% ha jylla. Ki la ïathuh ruh ba ka Meghalaya ka la wan baar ba bun tam ki khynnah kiba armet, katba ka jylla Tripura ka la wan ba nyngkong ha ka ri India baroh kawei.
La ïathuh ruh ba ha u snem 2022 la don haduh 9% ki khynnah ba armet bad ha u snem 2023 ka la kiew shuh shuh sha ka 14%, kumta donkam ban husiar bha ïa kane ka rta kaba 15 haduh ka 19 snem namar ka ktah ïa ka Koit ka Khiah ki kynthei wat ïa ki shynrang ruh ka ktah ïa ka jingim jong ki.
Ha kane ka sngi la ïoh ka jingjubab na Dr. L Myrthong Deputy Director ka MACS, na I Kong Greanicia Jyrwa halor ka HIV/AIDS, Kong Fricia Phirat halor ka Life Skills, Bah Sylvester B Chyne SI halor ka Cyber Crime, la kren pdiang na u Bah Sandy O. Rumnnong President Seng Samla Mission Compound bad la ai khublei na u Bah Lanangshngaiñ Pamthied General Secretary nalor ka jingïashim bynta lang jong ki skul bapher bapher ka Nongbah Shillong, ka seng longkmie ka Dorbar Shnong Mission Compound, ki longkmie longkpa bad kiwei kiba la shah khot sngewbha bad la don ruh ka jingsam memento sha ki nongkren ne resource person ha kane ka sngi.

Leave A Reply

Your email address will not be published.