Ki jingbam ba duna khleiñ na ka bynta ka koit ka khiah ba kham biang kam don jingiada na ka jingpang u klongsnam, ki stad saiantis kiba wad bniah shaphang ka koit ka khiah u klongsnam, ki la kam ba ki jingbam ba duna khleiñ lane ba la pynshong nongrim ha ki khleiñ Omega 6 kin longkiba biang tam ka koit ka khiah u klongsnam, hynrei kim lah ban teh lakam ïa ka jingma na ka jingpang ïa u klongsnam. “Ïa mynta hi ka jingai jingmut na ka bynta ban bam da ki jingbam ba bun ka carbohydrate lane kita ki khleiñ ba bun ka omega-6 ha ka jaka jong kita ki saturated fats ka long kaba la pynshong nongrim halor kita ki jinglum jingkheiñ bym pat biang pura ne bym ïahap kiba naduh ki snem 1950 khlieh”, ong u James DiNicolantonio ha ka Medical Journal Open Heart.
Une u stad ka koit ka khiah u la ong, ka jingbam kaba bha tam na ka bynta ban pynkhlaiñ bad sumar ïa ka koit ka khiah u klongsnam ka dei ka duna ka carbohydrate ba la saiñ, shini bad ki jingbam ba la shet lypa ne pdem. Kino kino kiba la ïoh jingshah ktah heart attack kim dei ban pyrkhat ba kin bam noh da kita ki jingbam refined carbohydrate lane ba bun omega 6 fatty acid ha ka jaka kita ki jingbam ba bun saturated fat- khamtam eh kito kiba lah ban shem ha ki umphniang jhur ba la sah ba don shibun bha ka umphniang corn bad safflower, u la ong.
“Ïa ki jingai jingmut halor ka rukom bam rukom dih donkam ban pynthymmai bad bishar bniah kyrkieh bad ka jingñiew sniew ïa ka saturated fat ka khanglad ban ïada ïa ki mynsiem briew” u la ong. U DiNoclantonio u la ong ba ka jingai jingmut ba ka khleiñ ka wanrah ïa ka jingpang klongsnam ka dei kaba la pynshong nongrim halor kata ka jingwad bniah bym shongnongrim ha ki snem 1950 khlieh kaba pyndonkam ïa kita ki jinglum jingtip na ki hynriew tylli ki ri, hynrei la pyllait noh ïa kita ki jinglum jingtip na kiwei ki 16 tylli kiwei pat ki ri. Kane ka jingwad bniah ka ïalam sha kata ka lynti kaba bakla ha kaba ïadei bad ka rukom bam na bynta ka jingkhiah u klongsnam.
Ka jingbam ba duna khleiñ ka lah ban pynduna ïa ka cholesterol kaba sniew (LDL), ki don ar jait ki LDL cholesterol. “Kaba pynmlien bad jied ïa ki jingbam ba duna khleiñ ka lah ban kyntiew ïa ka pattern B (small dense) ka LDL kaba kham ma na ka bynta ka koit ka khiah u klongsnam ban ïa ka pattern A (large buoyant) LDL.
Ha ka jingïaleh ban pynduh ïa ka jingbam ïa ka khleiñ saturated fat, katto katne ki jingai jingmut ne jingbatai shaphang ki jingbam ki mynjur na ka bynta ban pynkhlaiñ ha kaba bam ïa kata ka khleiñ polyunsaturated. Ka jinglum jingtip ba dang shen ka la pyni ba ka jingpynmlien ne bam bujli ha ka jaka ki jingbam ba bun saturated fat bad trans fatty acid da kita ki jingbam ba bun ka omega 6 fatty acid, khlem kano kano ka jingkiew ha kata ka omega-3 fatty acids, ka long pynban ka jingkyntiew ïa ka jingma ba ktah ïa u klongsnam bad kumjuh kaba ba ktah ïa ka shadem.
