Ki social media kum ka Facebook ki dei kiba ïarap banpynduna lada phi don hapdeng ka jingkhih khuslai, ka jinglong artatien bad ka jingbanbor ka jingmut jingpyrkhat. Hashuwa kane ka la don ka jingpynpaw ba kine ki social media ki dei kiba lah ban ktah ha ka liang ka koit ka khiah bad lah ban long ka daw halor ka jingkhuslai bad ka jinglong kynjah marwei. Hynrei ha kane ka kynti la kdew ba ka jingpyndonkam ïa ki social media bad ka Internet manla ka por ka lah ban kyntiew ha ka liang ka koit ka khiah ka bor jabieng. Ha kajuh ka por ruh ki dei kiba lah ban pyllait na kiba bun jait ki jingshah ktah ha ka liang ka bor jabieng kum ka jingkhuslai bad ka jinglong artatien.
Ki social media ban kyntiew halor ka koit ka khiah ka bor jabieng :
Ki tekhnoloji ba ïadei bad ki lad jingïakren bad ka jingpyndonkam ki social media kum ka Facebook, Whatsapp, Snapchat bad ka Instagram ka dei kaba lah ban pynneh halor ka jingïadei. Ha kajuh ka por ruh ka lah ban pynsuk halor ka jingïoh jingtip ha ka liang ka koit ka khiah. Bad kane ka paw shai ba ka dei kaba lah ban pyllait na ka jingshah ktah ha ka liang ka koit ka khiah ka bor jabieng.
La kdew ba kito ki briew kiba ju pyndonkam ki social media ki duna haduh 63% ban mad ka jingshah banbor ka jingmut jingpyrkhat kynthup ka jinglong khuslai bad artatien. Kane ka jingpynpaw ka long mar pyrshah bad ka jingdon ka jingkam ba ki social media, internet bad ki mobile tekhnoloji ki dei kiba noh synñiang ha ka liang ka koit ka khiah ka bor jabieng. Kane ka jingkam ka lah ban urlong namar ka duna ban khmihbniah hapdeng kiba bun halor ka jingdon jingïadei ha ka jingpyndonkam ki social media bad ka ka koit ka khiah ka bor jabieng.
Kham bun hi kine ki jingkam ki la mih namar ba la pynleit jingmut tang ha ki khynnah samla bad ki khynnah kiba dang don hapdeng ki jingpule. Ka jingktah ba mih na ki social media halor ka koit ka khiah ka bor jabieng ka dei kaba la batai da ka kyrdan jong ka jingim ha ka jaka jong ka jingpyndonkam ï aka tekhnoloji.
Hapdeng ka jinglah ban pynpaw wat kiei kiei kiba rit tam bad la ki jong kiba ieid ba jan lyngba ki social media, ka dei kaba lah ban wallam ka jinglong jan bad ka jingdon ka jingsngew suk.
Kine harum napdeng ki lynti kiba lah ban ai jingmyntoi bad lah ban pyllait n aka jingkhuslai :
Ka jingtrei ïa la ka jong ka kam : Ka jingtrei la ka jong ka kam manla ka sngi bad pynbunkam manla ka sngi ïalade ka dei kaba lah ban ai jingïada n aka jingkhuslai ne pynduna ki dak jingshitom halor kane.
Ka jingkilan met : Ka jingkhih jingksar ka met bad ka jingkilan met ka dei kaba pynmih ki endorphins ne ki hormone kiba lah ban wallam ka jinglong kmen. Naduh ka jinglah ban pynhiar ka jingkhia haduh ka koit ka khiah ka bor met bad ka bor jabieng, ki don bun ki jingmyntoi ba ngi lah ban ïoh lyngba ka jingkilan met kiba ngim poi pyrkhat satia. Ka jingkilan met manla ka sngi ka lah ban ruh ban pyllait na ka jingkhuslai.
Ki jingbam kiba tei : Phi paw ïa kaei kaba phi bam. Phim dei ban bud ka lynti jong ka fad diet ban poi sh aka thong halor ka jinglah ban pynhiar ka jingkhia ne ka jingduna ka jingheh kpoh. Ka jingkiar shisyndon na ka carb ha ka jingpyrshang ban pynhiar ka jingkhia ka dei kaba lah ban pynkiew ka jingbitar bad nangpynjur ka jingdon ki dak jingshitom halor ka jingkhuslai. Ka jingpynbiang ki jingbam ha ka rukom kaba dei bad tei ka dei kaba lah ban ai jingmyntoi shibun halor ka koit ka khiah ka bor jabieng.
Ka jingïohthiah bha : Ka long kaba donkam ban khmihthuh halor ka por ïohthiah bad pynthikna ba phi ïohthiah bha bad thikna ba lah ban pyllait n aka jingkhuslai. Ka jingïohthiah bha baroh shimiet ka long kaba kongsan n aka bynta ka koit ka khiah ka bor met bad ka bor jabieng. Ka jingkhuslai ka lah ban buh jingeh ba phin ïohthiah hynrei phi donkam ban pyrshang.
Leh ki kam kiba thymmai : Kane ka long kawei napdeng ki lynti kaba lah ban pyllait n aka jingkhuslai. Haba phi khie naba thiah manla ka sngi buh ha ka jingmut ban leh kaei kaei kaba thymmai, kaei kaba phi sngewtynnad, kaba ai jingkmen bad pynsngew suk ïaphi. Pyrshang ban bsuh ki jingmut kiba thymmai kane ka dei kaba lah ban pyllait n aka jingkhuslai.
