Ka jingpynshai lyngkot halor ka jingïakajia pud Meghalaya Assam ha Psiar Khanduli

Da u, C. Sungoh, Chairman Hynñiewtrep Border Disputed Redressal Forum.

0

Hadien ba u kpa ne u architect ka Sixth Schedule ka aiñ synshar District Council, ka stieh ïada jait bynriew riewlum u Rev. J.J.M Nichols Roy u la wanrah haka Constituents Assembly ïakane ka aiñ bad la pynskem ïaka haka 26 tarik January 1950. Hapoh kane ka aiñ la thaw ïaki District Council bad ynda la thaw ïakine ki District Council la khlad bad pynhap jubor ïaki bun ki jaka puta ka khyndew ka shyiap bad u pud u sam lna ka District Council jong ngi (United Khasi & Jaiñtia Hills District Council) bad pynïasoh jubor noh sha United Cachar & Mikirs Hills District Council kaba long ruh shaduh u pud u sam jong ka jylla Meghalaya bad Assam mynta.
Kat kum ka Assam Gazette March 13, 1957 bala pynmih da u S.C Kagti Secreatry to the Govt. of Assam. Revenue (Settlement) Department ki jingkdew shaphang u pud u sam hapdeng ka West Karbi Anglong bad West Jaintia Hills District (kumba long mynta) ka long kumne: (Na Block- 11 sha Block-1) Down the Umkhen River to the mouth of Umshunam, about 2 miles South-East of Jingkahulu (3178) thence up the hills spur to the mouth of this stream to the source of Um-i. (Amring) and Mynriang streams along the watersheds to the source of the Umsati, and down the Umsati to apoint opposite Tahpat Village, thence in a straight line to the source of the Umkhyrmi, thence down the Umkhyrmi to the Myntang River and down the Myntang to its confluences with the Kapili River. Kane ka long katkum ka Notification 13th April 1951.
Dalade nga la poi lut sha kine ki jaka bad nga shem shibun ki jingbakla haki jingkdew jong kane ka Notification bad kiba long da khongpong bad kynrum kynram bha. To ngin ïapeit bad batai lyngkot khyndiat hangne:
Jingkahulu ka wan naka ktien Pnar kaba mut Yingkeiñhulu, haka ktien Khasi kamut ingkieng huleng. U lum na liang mihngi u kyntur shaliang sepngi bad u lum na liang sepngi u kyntur shaliang mihngi ka jingjrong jong kine ki lum kalah ban long 3178 ft height, kawah Mynkhen pat ka rung napoh kumba ksam thliew. Ki riewtymmen ki ong ba mynshwa ki huleng ki juh ryngkang na shiliang sha shiliang lyngba kine ki khmut lum. Kumta ki khot noh ïakane ka jaka ka Yingkeiñ hulu, bad nakane ka kyntien pat kasa poi sha ka Jingkahulu namar ka jingbym lah kynnoh jong kiwei pat ki jait bynriew.
Kawei naki kynrum kynram ka long bymdon ki jingkdew kiba shai ba tikna kato ka jingkdew source of Um-i river (Amring) haba buh (Amring) kamut kane ka wah Um-i bad Amring kidei ban long kijuh lane marjan hynrei baroh ngi tip ba lada ki ong Amring (ka lah ban long Amreng) kamut ïaka wah Mynriang ka wei naki wah kaba heh tam kaba tuid hapdeng ka Elaka Labang Nangphyllut. Kane ka wah Um-i bad wah Mynriang kidon laka jong bad ki dang ïajngai bha iwei na i wei. Lada ki kdew ne mention ïaka wah Mynriang te ki dei ban kdew hapdeng ka point kaba ki ong Umsati Opposite Tanpat village bad source of Umkhyrmi keiñ namarba ka wah Mynriang (Amring) kadon hapdeng in ka shnong Tahpat bad Umkhyrmi hynrei ki khlem pynpaw ei ei pat ïakane ka jaka. Ki thoh ruh Mynriang stream hynrei kat kane ka wah te ymdei shuh ban ong stream hynrei ladei beit ban ong river. Nangta Umsati opposite Tahpat Village, kane ruh kalong kaba bakla namerba ka Umsati kam dei opposite Tahpat Village ka Umsati ka don hapdeng ka shnong Nongjrong (Khasi) bad ka shnong Rongpangbong. (Karbi) Umsati, ki khot ruh Umsaitwait ka wan naka ktien Umsaitkti ka wahrit kaba ki Nongjrong ki juh saitwaiit ne saitkti ynda kila dep kñia, ka jaka kaba don hakhlieh wah Umtruiñ ka Wahblai ka Raid Nangjrong. Ki nong sorbe bad ki Karbi haduh mynta kimtip sha ei kadon kane ka wah Umsati bad kumta ki shu kdew kulmar shane shatai Balei kim tip? Namarba kimdei ki trai shnong.
Naduh na Source of Um-i river haduh ha Umsati kumba la paw haka ne ka notification ka don ka jingjngai kumba 14 15 kilometers ei ei. Ki don ki shnong bad ki jaka kiba kham paw kum ka Mookoiram, Um Samynthoo, Myn-i, Umpawiang Khanduli, Stonglapar Lakaroi bad kiwei kiwei de hynrei kat kine ki khlem paw ei ei. La shu pynryngkang shi syndon naduh na Source of Um-i shaduh sha Umsati, dei nakane ka daw ba ka don ka jingïa kyntur pud bad ïakdew kylliang nangne shatai bad nangtai shane.
Lada peit naduh na Khlieh Um-i (source of Um-i river) haduh ha Umsati (ym kumba paw haka notification opposite Tahpat Village) u pud u sam hapdeng ka Meghalaya bad Assam ka dei ban long na Khlieh Um-i, Shka Umsamynthoo, Umpawiang (Old Assam Battalion Camp) Stonglapar Umsati ter ter sha wah Mynriang Sanshka Wanpung Umlaphiah Umkhyrmi. Bad ki shnong Rtiang Sanphaw (Karbi) Mookoiram, (Khasi Karbi Nepali) Myn-i (Karbi Nepali) Stonglapar (Karbi) Lakaroi (Karbi) Nongjrong (Khasi) bad Tahpat (Karbi) kila don lypa shapoh Meghalaya.
Nang ta la shu dew beit na Umkhyrmi shaduh sha Wah Myntang, kane ruh ka bakla chibun bha namar naduh na Umkhyrmi haduh ha Wah Myntang ka dang jngai sa kumba. 9 10 kilometers ei ei ki dang doh shibun ki shnong ki jaka puta ki lum kiwah kiba ym shym pynpaw kyrteng kum ka Saba Lummoojem, Lumjrong wah Rjiang, Psiar, Mooluber kumta yet ter shaduh sha wah Myntang.
Kumba la ïathuh haneng ki don shibun ki jingbakla bad ki jingbymshai hakane ka Notification. Balei ba kam shai bad ba kam beit? Namar ba la shu leh thok bad leh donbor khlem da tip ïaka jingshisha. Kino kino ki kam kiba shu leh thok bad leh bor te barabor hi kimjuh long kiba shai bad ba shisha.
Lada u Chief Minister jong ngi u long uba shlur ban kren kumba la kdew haneng te u pud u sam ka Meghalaya kala long lypa naduh nangne. Bad lada u shu kohnguh beit katba ong u Chief Minister ka Assam tang ban ïoh pynbeit pud te ka Assam kan shim heit ha Saitsama, Mukroh bad Khatkasla haduh ha wah Myntang kumba ka wan kam man ka por.

Leave A Reply

Your email address will not be published.