Ngiah shoiñ ki paidbah ïa ka Election
- Babu Kular Khongjirem

Katba nang tyllun ka por,katta ki paidbah ba bun ki la sdang ngiah bad jlep hi shoin kumba ki la ngiah bad jlep mynta ïa ka khlam Covid-19.Namar ka shah thok shah shukor ha ki kam pynbeij, pynkhleiñ bad shukor ha kita ki riewstad ka koit ka khiah shaphang ka khlam Corona ha kito ki snem,mynta pat bun ki paidbah kim shaniah shuh hadien ba ki la ïohi, ïoh mad bad shem hi da lade ba bun pleng bun ki jingbatai stad la shu antad ne mutdur ban ïa kaba long shisha.
Ka kam election ruh ka long kumjuh.Kam long shuh kumba long mynshwa ba ki paidbah ki da kmen bad shong shit naduh ka mynsiem jongki.Mynta, bun ki brew ki la salia bad ngiah ban ïalap ne ïathuh khana election lait noh sa tang katto katne ki nongïalam ba kham hakhmat ki party kiba im bad kamai suk na kato ka kam paidbah ne politics jongki.
Ki don bun bah ki daw balei mynta ki paidbah ki la ngiah bad jlep ban ïakren ia ka election. Kawei na ki daw kalong ba,lada ki leh shongshit bad trei shitom katto katno ruh ,khatduh khadwai ka jingmyntoi kan leit beit tang sha ki katto katne ngut ki nongïalam party bad kiba kham ïajan eh bad ki MLA/MDC. Ki paidbah bapli te, ki sah hi ki paidbah. Ki hap leit trei leit bylla hi da kajuh hi ka kam ba ki ju trei wat lada ki jop ki kandidiet jongki ruh.
Ki riew paidbah ki ïa shongshit tang ha ka por election bad tang mar ïa dep election hi,ki la sdang ban babe kylla ïa la kajong ka jingleh shongshit namar ym don ba ithuh ne khein briew shuh ïa ki. Ki long thik tang kum u brut shut iing jong ki political party.Ki kandidiet ki nang bha ban pynshong shit shwa ka por election kumba pyndonkam ïa u brut tang ha ka por ba shut ing ne phyllaw. Ynda la dep shut ing ne phyllaw pat,ki bret noh ïa u sha nala haduh ban da poi biang ka por san snem ba ki sngew donkam biang ïa u brut ban shut biang ïa u.
Kawei pat ka jingngiah ki paidbah ka long ba kim i myntoi shuh mynta ban jied party namar tang mar ïa kut ka elekshon,ki regional party ki la kylla national party bad ki national party pat ki act regional party. Ki nongïalam rangbah ki party ki la dep plan ne la thaw buit lypa(making) da ki buit ne formula bapher bapher kumno ban ïa thaw sorkar. Ha shwa ka elekshon ki ong da kumwei bad ynda jop pat ki leh katba mon. Lada don kiba nud ban saham ne pyrshah ïa ka mon jong kiba jop,phin shu shah taid ei sha kyndong kynshrot. Ki MLA ynda ki jop ki ïaid bad leh katba mon.
Lada phi leit kanbas shwa ka elekshon,phin sa shah pynkhlemraiñ ei bad kylla long riewkai ei kha ma kha namar mar ïa thaw sorkar kylla khingpong lut baroh bad ktien bad kam. Kano kano kaba biang ïa ki kandidiet ba jop (phi sngew ïahap ne phim sngew ïahap kam pher), kata ka dei ka rai kaba phi hap pdiang beit maphi ki paidbah. Ki MLA/MDC ki la laitlan palat mar ïa jop ïa ka election.Kat kino kino kiba jop,ki long hi kumjuh wat na kano kano ka party ruh.
Ka jingkular thok ha ka por election ruh ka la pyngiah bad kdang ïa ki paidbah. Ki mat treikam ne manifesto ka thoh da kumwei,ki rukom treikam pat da khongpong.Mynta te, ki lah sian ki paidbah ban ia ki kandidiet namar ba ki la ïoh mad bad ïoh jinghikai man la ki elekshon la bun bun snem mynta. Phi lah ban thok shisien ar sien ïa ki paidbah hynrei ym dei bun sien.Ynda la kyrni ka kular thok,wat u biej ruh u la kylla long uba stad tam.Kynmaw,ynda la stad u biej, kylla biej pynban sa kiba stad.
Lada ki paidbah ki la ngiah bad jlep ban ïakren ne ïalap khana ïa ki kam politic mynta,ka elekshon 2023 ruh kan sa pynkylla dur bak-ly-bak ha ki kam synshar paidbah. Ka jingmut jingpyrkhat (mindset) jong ki paidbah ruh ka dei ban pynkylla khongpong pyrshah ïa ka buit sianti jong ki nongsynshar jongngi.Donkam shisha ïa ka jingpynkylla thymmai noh (reformation/transformation) ïa ka rukom jied nongmihkhmat khnang ban pynkylla ïa ka synshar paidbah ha ka ri jongngi lym kumta ka jingma, jingsniew bad ka jingshyrkhei kan wan jia shen ha ka ri jongngi khlem pep.