Shillong, Lber, 24: U Myntri ka tnat Pule Puthi ka Sorkar Jylla u Rakkam A. Sangma ha ka sngi Balang u la pyntip ba ka Sorkar Pdeng ka la pyllait ïa ka pisa Second Installment na ka bynta ban siew ïa ka tulop sha ki nonghikai skul SSA jong ka jylla.
“Tad haduh kane ka sngi, ïa ka tulop yn sa pyllait noh kham kloi,” ong u Sangma haba jubab ïa ka Call Attention ba la wnarah da u MLA ka UDP na Nongpoh u Bah Mayralborn Syiem hapoh ka Ïingdorbar Thawaiñ ka Jylla.
U la ong ba ka Sorkar Jylla ka la buh thong hakhmat ban ai ïa ka pule puthi kaba bha ha baroh ki liang wat hapdeng ki jingshah tynjuh ha ki bynta bapher bapher.
“Ka Sorkar Jylla ka la wad ïa ki lad ki lynti ban pynbeit ïa ki jingeh jong ki nonghikai ha ka jylla. Ban shu kynnoh ba ka Sorkar kam shym leh eiei ne kam don jnigtip eiei shaphang ka jingeh jong ki nonghikai kam long kaba dei,” la ong u Sangma.
U Myntri u la ong ruh ba ka Sorkar Jylla ka tip bha ïa kiba bun ki jingdawa ka jingdawa ban pynkiew ïa ka tulop, ka jingpynkynriah ïa ki nonghikai SSA na ka SEMAM sha ka tnat Pule Puthi, ka jingthaw ïa ka Education Commission, ka jingpyndap ïa ki post ba thylli jong ki skul SSA, ka DBT na ka bynta ka tulop bad ka jingthuh pura ïa ki nonghikai skul SSA.
U la ong ha u snem 2021-22, ka jingpyllait pisa jong ka Sorkar India ka long T. 305.84 klur bad ka Jylla ka la noh synñiang sa T. 30.19 klur.
Nalor kata, ka Sorkar Pdeng ka la pyllait pisa T. 271.71 klur bad ka Sorkar Jylla ka la ai ïa ka bhah kabaT. 30.19 klur.
Ïa ka jingduna ha kaba siew tulop la bei hi da ka Sorkar Jylla lyngba ka Corpus Fund bad watla katta palat 90% na ka jingpynlut ka dei beit thik tang ha kaba shu siew tulop.
Shuh shuh u la ong ba ka pisa ba ka Sorkar India ka la pyllait ha u snem 2022-23 ka long T. 372.36 klur bad ka jingai na ka bhah jong ka Sorkar Jylla ka long T. 41.37 klur.
“Haduh u Rymphang, 2023, ka Sorkar Pdeng ka la pyllait pisa sha ka Jylla ka long T. 272.34 klur bad ka Sorkar Jylla ka la pyllait ïa ka bhah kaba T. 30.26 klur. Ka jylla ka la pyllait pisa Additional Grant, na ka Corpus Fund kaba kot T. 104.62 klur nalor ba ka 10% ba ka Sorkar Jylla ka hap ban siew kaba kot T. 30.19 klur haduh u Rymphang, 2023,” la pyntip u Sangma.
Ïa ka SSA programme la pynbna paidbah da ka Sorkar India ha ki snem 2001-02 na ka bynta ban pynpoi ïa ka thoh ka pule sha baroh kawei ka ri.
Ka dei tang ka prokram bad ka lawei jong kane ka skhim ka shong halor ka jingïai bteng ban pyntreikam ïa ka prokram kaba long ruh ka polisi treikam jong ka Sorkar India.
U Myntri u la ong ba ka Sorkar Jylla ka la pynnsngew halor kitei ki jingeh haneng bad ki jyrwit jyrwat, namarba ka jingdawa ka donkam ban tih bniah naduh tynrai khamtam ha kaba ïadei bad ka jingpynlut pisa ban pynkiew ïa ka tulop bad ban pynkynriah ïa ki nonghikai skul SSA sha ka tnat Pule Puthi bad kumjuh ruh ban ai ïa ka jingithuh ba pura ïa ka jingshakri jong ki nonghikai skul SSA da ka Sorkar Jylla.
“Nga lah ban pyntip hakhmat ka ïing badon burom, ba ki School Managing Committee jong baroh ki skul SSA ki dei kiba la thungkam bad ym dei satia ka Sorkar bad ka jingthungkam ïa ki nonghikai skul SSA la pynïaid hi da ka School Managing Committee, namarkata, ka polisi thungkam jong ka Sorkar kam shah satia ban ai jingithuh ba pura wat lada dei ïa ki nonghikai Contract,” u la ong bad bynrap, ba ka jingïasoi kontrak ka long beit hapdeng ka Managing Committee bad ki nonghikai jong ki skul SSA ha ka jylla shwa ba kin rung sha ka kam hikai skul.
Shuh shuh, ka jingtyrwa ban pynkut noh ïa ka jingeh jong ki nonghikai skul SSA ha kaba ïadei bad ka jingsiew tulop ka shong ha ka jingdon jong ka pisa ba la ai da ka Sorkar Pdeng.
Haba pynpaw ba ka Sorkar ka la tyrwa ban shim ïa kine ki mat khnang ban weng ïa ka jingeh kaba ki nonghikai skul ha baroh ki kyrdan ki la ïakynduh, u Sangma u la ong ka Sorkar Jylla ka la mynjur ïa ka Meghalaya State Education Policy ha ka 20 tarik, Nailur, 2018 kaba la pynbeit suki pa suki ïa ki jingeh bad ai jingmut ruh ba ka jingthungkam dei ban pynshong nongrim katkum ki kyrdan bad ka jingtbit jong ki nonghikai.
Ka Sorkar Jylla ka la pynmih ruh ïa ki kyndon kiba don jingmut bad ki ban ïarap bad ki ban ai mynsiem ïa ki nonghikai. Ka jingsiew tulop sha ki nonghikai, ki kyndon ha ka kam hikai skul bad ki jingmyntoi ynda la shongthait dei ban ïaryngkat bad ka jingkitkhlieh ruh ka jong ki.
Ka jingthungkam ïa ki nonghikai ha ki skul Sorkar bad ha ki skul kiba ïoh jingkyrshan na ka Sorkar dei ban leh katkum ka MTET ha ka Elementary Level.
Na ka bynta ki skul Sorkar ha ka Secondary bad Higher Secondary ïa ka jingthungkam la leh lyngba ka MPSC. Ïa ki Principal yn sa bishar bniah khnang ban pyndap noh ïa ki shuki kiba thylli.
